Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı ‘kovid paketi’ için Bahçeli “Yararlı bir gelişme” dedi. CHP’den “Beklentinin uzağında. Yapılmayan ticaretin vergisi ertelendi” tepkisi geldi. İşten çıkarmaların önüne geçilmesi gerektiğini ifade eden STK’lar ise elektrik, su, doğalgaz gibi ödemelerin karşılanabileceği bir fon sisteminin devreye sokulması gerekebileceğini aktardı.

 Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın önceki gün açıkladığı 100 milyar TL’lik pakete ilişkin hem iş dünyası hem de siyaset değerlendirmelerde bulundu. CHP Sözcüsü Faik Öztrak pakete ilişkin “Devlet herhangi bir alacağından vazgeçiyor mu? Hayır sadece erteliyor. Devletin harcamalarında dişe dokunur bir artış var mı? Hayır. İki kalemde son derece cüzi artışlar var. Biri en düşük emekli maaşı bin 500 liraya yükseltilmesi bir de ihtiyaç sahibi ailelere nakdi yardım için ilave 2 milyar lira ayrılması. Bu ikisinin kamunun toplam harcamalarına etkisi 3 milyar lira bile etmez” dedi. “Yani yine aspirin tedavisi yine pansuman” diyen Öztrak şöyle devam etti: “ABD tüm vatandaşlarının cebine bin dolar koymaya hazırlanıyor. Vazgeçtik herkese bin dolar vermelerinden 22 milyon sigortalı çalışan yurttaşın cebine ilave bin lira mı koydular. Buna da hayır. Aile sigortasını getirip ihtiyacı olan bin lira limitli kart verip mahalle bakkalından şunları alın mı dediler. Hayır. Virüs nedeniyle zorunlu izne ayrılacakların, faaliyetleri durdurulan esnafların yanında çalışanların SGK primini, maaşının da bir kısmı ben ödeyeceğim mi dediler. Ona da hayır. Elektrik, gaz, su parasını ben öderim mi dediler. Hayır, o da yok.”

“Bir Macron kadar olamadılar. Çıkıp hiçbir esnafın bu krizden batmasına izin vermeyeceğiz diyemediler” diyen Öztrak, paketin beklentilerden uzak olduğunu dile getirdi. Çiftçilere, esnaflara, çalışanlara derde deva, dişe dokunur hiçbir şey çıkmadığını ifade eden Öztrak “Sarayın gözünde çiftçinin kıymeti kalmamış bunu da gördük. Çitçilerin temsilcisini toplantıya bile çağırmamışlar. Bugün korona nedeniyle kahvehaneler, kafeler, eğlence mekanları iş yapmıyor. Piyasada ticaret durmuş vaziyette. İktidar yapılmayan ticaretin, kazanılmayan dükkânın vergisini erteleyerek piyasayı canlandıracağını zannediyor. Esnaf zaten bir şey kazanmıyor ki kazandığından devlet sigorta primi ve vergi ödesin” açıklamasını yaptı. 
CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba ise kararların işverenlere verilen desteğe göre cılız kaldığını savundu. İşçilere yönelik destek mahiyetinde karar alındığını, ancak alınan kararlarda net ifadelerin bulunmadığını iddia eden Ağbaba “Programda, açlık ve yoksulluk sınırı altında yaşayan milyonlarca çalışan için daha kapsamlı ve net kararlar alınması gerekirdi” değerlendirmesinde bulundu. İşçiler için alınan tedbirlere ilave ek öneriler olması gerektiğini aktaran Ağbaba, milyonlarca ücretli çalışanın ilerleyen günlerde virüs salgınının yaratacağı kriz ikliminde iyice yoksullaşacağını ve sefalete sürükleneceğini öne sürdü. Ağbaba şu sözleri aktardı: “Bu koşullarda asgari ücretin 2 bin 600 liraya çıkarılması ve asgari ücretten vergi kesintisine son verilmesi gerekmektedir. Kısa çalışma ödeneğinden yararlanma koşulları olan son 3 yılda 600 gün prim ödeme koşulu 120 güne, son 120 gün hizmet süresi şartı ise 60 güne indirilmelidir.” İşsizlik sigortasından yararlanan vatandaşların, işsizlik sigortası ödeneği kesilenlerin işsizlik ödeneğinin 6 aya kadar tekrar uzatılması gerektiğini belirten Ağbaba, İşsizlik Sigorta Fonunun amaç dışı kullanımının yasaklanması gerektiğini aktardı. 

TURİZMDE YANGIN BÜYÜK

 Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Yönetim Kurulu Üyesi Tolga Gencer, koronavirüsten (Kovid-19) etkilenen sektörlerin başında geldiğini söyledi. Turizm sektörünün “zaman” sattığına işaret eden Gencer, “Belki kafe ve restoranlar 1-2 ay sonra yeniden toparlayacak ama bizde durum öyle değil. Biz mal stoklayamıyoruz. Destek çok olumlu ama turizm sektörüne özel bir paket daha olması gerekiyor. Turizmcilerin mevcut kredilerinin en az yıl sonuna kadar ertelenmesi lazım” diye konuştu. Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkan Yardımcısı Mehmet İşler de açıklanan paketten memnun olduklarının altını çizdi. İşler “Pakette alınan tedbirler turizmciyi ilk etapta tatmin etti ancak yangın büyük. Sağlık tarafında yürütülen adım adım stratejinin ekonomide de yürütüleceği görülüyor. Önlem paketi olarak bunlarla kısıtlı kalacaksa yeterli olmaz. Burada önemli olan çalışanların durumu. Bu kardeşlerimiz temel giderlerini karşılayamayacak. Bu paketteki menfaatlerin sadece iş veren lehine değil, işçi tarafında da ele alınması gerekiyor. İşinin ehli insanları zor buluyoruz. Bu insanları kaybetmememiz gerekiyor. Kaliteli iş gücünün gitmesi sektörü ciddi bir sıkıntıya sokar. Bu çalışanların 2-3 ay istihdamının sağlanması, işten çıkarılmamasıyla ilgili destek paketi lazım.”      

İŞTEN ÇIKARMALARIN ÖNÜNE GEÇİLMELİ

Koronavirüs nedeniyle belediyelerdeki risk grubunda bulunan kadrolu işçilere izin verilirken, şirketlerde çalışan işçiler bu haktan mahrum bırakıldı. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk ile görüşen Türk-İş, Hak-İş ile DİSK genel başkanları, işçilere yapılan bu üvey evlat muamelesine çözüm bulunmasını talep etti. Konfederasyonlar yapılan açıklamada taleplerin bazıları söyle sıralandı: İşten çıkarmaların yasaklanması, işçilerin işsizlik fonundan yararlanma koşullarının kolaylaştırılması, faturalar ile kredi borçlarının ertelenmesi, işçilerin gelir kaybına uğramasının önlenmesi talepleri ifade edildi. Zora giren fabrikalarda işten çıkarmaların önüne geçebilmek için kısa çalışma ödeneğinin devreye alınmasının önemine dikkat çekildi. Emeklilere bin lira destek verilmesi istendi.

ÇİFTÇİLERE DESTEK PAKETTE YOK

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, salgınla mücadele sürecinde gıda güvencesinin sağlanmasının yanında yeterli ve kaliteli gıdaya ulaşmanın öneminin bir kez daha ortaya çıktığına işaret etti. Tarım sektörünün öncelikli olacağı, üretici ve tüketicilerin korunacağı yeni bir pakete ihtiyaç duyulduğunu savunan Bayraktar “Tarıma daha fazla önem verilmeli, çiftçilerin üretimde kalması, arzın aksamaması için acil önlemler alınmalıdır” ifadesini kullandı. Bayraktar, tarımsal üretime giden yoldaki tüm engellerin kaldırılması çağrısında bulundu. Bayraktar, tarım sektörü için çözüme kavuşturulması gereken konuları ise şöyle sıraladı: “Ziraat Bankası, Tarım Kredi Kooperatifleri ve özel bankalara olan kredi borçları faizsiz ertelenmeli veya yapılandırılmalıdır. Üretimin sürdürülebilirliği için bir defaya mahsus faizsiz kredi verilmelidir. Tarım ve hayvancılıkta kullanılan elektrik borçları ile tarımsal sulama borçları faizsiz olarak ertelenmelidir. Ödenmesi gereken destekler bir an evvel ödenmelidir. Maliyetlerin düşürülmesi için elektrik fiyatları başta olmak üzere girdi fiyatları indirilmelidir. Bağ-Kur prim borçları başta olmak üzere çiftçilerimizin vadesi gelen tüm ödemeleri ertelenmelidir. Yem fiyatları iyileştirilmeli, hayvancılık yapan üreticilerimize yem kredisi verilmelidir. Son zamanlardaki üreticide hayvan fiyatlarındaki düşüşün önlenmesine dair gerekli tedbirler alınmalıdır.”      

‘PARASIZ SAĞLIK HİZMETİ VERİLMELİ’

Genel Sağlık Sigortası prim borcu olanların prim borçlarının ertelenmesini veya silinmesini öneren Veli Ağbaba, tüm yurttaşların parasız sağlık hizmetine erişim hakkının sağlanması gerektiğini ifade etti.  Ağbaba, şunları kaydetti: “İstihdamın korunması ve işçilerin işten çıkarılmaması için sendikaların da dahil olacağı kurulların oluşturulması ve iş yerlerinde istihdam kaybını engelleyecek denetimlerin sıklaştırılması gerekmektedir. İşçi çıkaran işletmelerin bu süreçte alacağı destek ve teşviklerin derhal kesilmesi kesin olarak belirtilmelidir. İşçi sağlığı ve güvenliği hükümleri 50’den az işçi çalıştıran iş yerleri için derhal yürürlüğe girmelidir.”

İŞSİZLİK ARTABİLİR

Türkiye Genç İşadamları Derneği (TÜGİAD) Genel Başkanı Anıl Alirıza Şohoğlu, bankaların tutum ve kararlarının süreçte etkili olacağını ifade etti. Şohoğlu “Virüs salgını sebebiyle nakit akışı bozulan firmaların bankalara olan kredi anapara ve faiz ödemelerinin asgari 3 ay ötelenecek olması, beraberinde kapsama hangi firmaların gireceğine ilişkin belirsizliği getirmektedir. Firmalar belirlenirken gereken desteklerin hangi koşullarda sağlanacağı büyük önem arz etmektedir” dedi. Türkiye’de yüzde 13 -14 aralığında gezinen işsizlik oranının daha da artmasından endişe duyduğunu dile getiren Şohoğlu, alınacak ilave tedbirler ile işverenlerin üzerindeki istihdama dair yüklerin hafifletilmesi gerektiğini belirtti. Yüksek işsizlik yaşanan ülkemizde, önümüzdeki süreçte işsiz sayısının yükselmesi durumunda asgari ihtiyaçlarının giderileceği; elektrik, su, doğalgaz gibi ödemelerin karşılanabileceği bir fon sisteminin devreye sokulması gerekebileceğini anlatan Şohoğlu sözlerine şunları ekledi: “Özellikle yurtdışı kaynaklarda, virüsle mücadelenin 16 ay sürebileceğine ilişkin açıklamalar yer alıyor.”

FATURA ERTELENMESİ GÜNDEMİMİZDE YOK

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, “Virüs nedeniyle birkaç hafta durgunluk riski var. Olası nakit sıkışıklığı için 3 aylık bir pencere açtık” dedi. Albayrak sokağa çıkma yasağının gündemde olmadığını belirterek, “Özel durumlar dışında kamuda evden çalışma hazırlığı yok” diye konuştu. Albayrak, fatura ödemelerinin ertelenmesinin de gündemde olmadığını söyledi.

PRİM BORCU BULUNAN ESNAF İLAÇ ALABİLMELİ

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının risklerini azaltmak için kronik hastalığı bulunanların ilaçlarını düzenli kullanmaları gerektiğini belirterek, “Prim borcu olan esnafımızın ve ailesinin mağdur olmaması için gerekli düzenleme bir an önce yapılmalı” ifadesini kullandı.

AVM'LER KEPENK KAPATIYOR 

Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği’nden yapılan açıklamada, AYD Yönetimi’nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın alınacak önlemleri açıkladığı konuşmasında yer alan ‘evinizden çıkmayın’ tavsiyesi uyarınca, halk sağlığı için toplum ve perakendecinin de taleplerini dikkate alarak AVM’lerin kapatılmasına yönelik bir tavsiye kararı aldığı bildirildi. Açıklamada, AVM’lerin açılış kapanış saatleri kamu otoritesi tarafından belirlendiği için bu konudaki kararı ivedilikle bekledikleri belirtildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından koronavirüs salgının etkilerini azaltmak için açıklanan ‘Ekonomik İstikrar Kalkanı’ paketine ilişkin “Cumhurbaşkanımızın açıkladığı önlemler paketi için teşekkür eder, bu süreçte hiçbir çalışanımızın işini kaybetmeyeceğini belirterek, kiracılarımıza da gerekli kolaylıkların sağlanacağını kamuoyu ile paylaşırız” ifadeleri kullanıldı. Kovid-19 salgını nedeniyle birçok marka, mağazalarını kapatma kararı verdi. Mağazalarını kapatma kararı veren Kiğılı, Mudo, Beymen, İpekyol, Yargıcı, Mavi, Boyner, YKM, Vakko, Faik Sönmez, M&S, D’S Damat, AYVA, Roman, Çift Geyik Karaca, Twigy, Desa, Sarar, Burberry, Sportife, Superstep, Gant, Nautica, Lacoste, Adl, Network, Calvin Klein, Adidas, Tommy Hilfiger, HD İskender, Pidem, Toyzz Shop, LC Waikiki ve Chakra gibi markalara yenileri eklendi.

Boyner Büyük Mağazacılık CEO’su Eren Çamurdan şunları söyledi: “İstihdam ve çalışan hakları konusunda her zamanki hassasiyetimizi koruyarak, Türkiye’deki tüm Boyner ve YKM mağazalarımızı geçici olarak kapatma kararı aldık. Tüm dünyayı etkisi altına alan bu tehlikenin de hep birlikte en kısa sürede üstesinden geleceğimize inanıyor; sağlıklı, güzel günler diliyorum” dedi. 

2 AVM TAVSİYEYE UYDU 

Akasya ve Akbatı AVM’lerin sahibi Akiş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. iki AVM’yi de kapatma kararı aldığını borsaya bildirdi. Nişantaşı’ndaki City’s AVM de kapandı. Akiş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı’ndan yapılan açıklamada konu hakkında şu ifadeler kullanıldı: “Dünyada ve ülkemizde devam eden üzücü gelişmeler neticesinde alışveriş merkezlerimizde faaliyet gösteren mağazaların çalışanları, ziyaretçilerimiz ve şirket çalışanlarımızın sağlığını önceliklendirerek, alışveriş merkezlerimizin faaliyetlerini geçici bir süre için durduruyoruz.” İstanbul’un Nişantaşı semtinde bulunan City’s AVM’de kapatıldı. Yeni Gimat GYO da KAP’a yaptığı bildirimde, sahibi olduğu Ankamall AVM’deki toplam 350 kiracıdan 110 tanesinin koronavirüs salgını nedeniyle faaliyetlerini durdurduğunu açıkladı. 

150 BİN İŞ YERİ KİLİT VURDU

İçişleri Bakanlığı tarafından 81 il valiliğine art arda genelge gönderildi. Ülke genelinde 15-18 Mart tarihleri arasında 2 bin 716 bar, 2 bin 16 birahane, 8 bin 470 çalgılı/müzikli lokanta/cafe,3 bin 841 çay bahçesi, 6 bin 21 dernek lokali, 340 diskotek, 549 gazino, 133 gece kulübü, 8 bin 73 internet cafe,3 bin 134 internet salonu, 18 bin 26 kafeterya, 57 bin 377 kahvehane, 470 kaplıca, 643 kır bahçesi, 13 bin 726 kıraathane, 62 konser salonu, 174 lunapark, 711 masaj salonu, 582 nargile kafe, 908 nargile salonu, 3 bin 740 nişan/ düğün salonu, 282 pavyon, 399 sauna, 444 sinema gibi toplam 149 bin 382 işyeri faaliyetlerine ara verdi.