- 19.03.2020 00:00
Küresel krizin bu üçüncü aşaması en zor ve en uzun sürmeye aday aşaması gibi görünüyor. İlk iki aşamada ABD, Euro Bölgesi ve İngiltere finans piyasaları etkilendi krizden. Japonya uzun süredir durgunluk içindeydi ama o da etkilendi. Krizin gelişmiş ülkeleri vuran ilk iki aşamasının reel kesim üzerindeki etkisi finans kesimi üzerindeki etkisiyle karşılaştırılamayacak kadar düşük kaldı. Bazı büyük finans kuruluşları battı, bazıları el değiştirdi, bazılarını devlet kurtardı ama reel kesim kuruluşlarında büyük sorunlar ortaya çıkmadı. İlk yıl reel kesim kuruluşları bazı küçülmeler nedeniyle işten çıkarmalara gitti, bir süre sonra eski büyüklük ve istihdamlara geri döndüler. Bir yandan reel kesimin ayakta kalması, üretime devam etmesi ve istihdama katkı sağlamayı sürdürmesi bir yandan da merkez bankalarının sisteme parasal destek vermeleri ekonomileri yaşatan iki itici güç oldu. Sistemi ayakta tutan en önemli desteklerden birisi de gelişmekte olan ülkelerde kriz çıkmamış olmasıydı. Bu dönemde maliye politikası önlemlerine başvurulmadı.
Gösterge
|
Nasıl Şekillenir?
|
GSYH Büyümesi
|
Talep ve ihracat düşeceği için ekonomi küçülür.
|
İşsizlik
|
Kazancı azalan şirketler zorunlu olarak çalışanlarının bir bölümünü işten çıkaracağı için işsizlik artar.
|
Enflasyon
|
Petrol fiyatındaki gerileme ve talep düşüşü nedeniyle ortaya çıkacak olan düşüş, kur artışı nedeniyle çıkacak olan yükseliş etkisi birbirini dengeleyebilir.
|
Kamu Borçları
|
Ekonomiye destek vermek için kamu harcamaları artacağı, vergiler düşeceği için kamu borçlanması artar.
|
Bütçe Dengesi
|
Bütçe açığı bir üst sıradaki nedenlerle artar.
|
İthalat
|
Üretimde ve ihracatta düşüş yaşanacağı ithal girdi talebi azalır ve dolayısıyla ithalat düşer.
|
İhracat
|
Diğer bütün ülkelerde de üretim ve dolayısıyla ithalat düşeceği ihracatımız da düşer.
|
Turizm Gelirleri
|
Gelen turist sayısı ciddi oranda azalacağı için turizm gelirleri düşer.
|
Cari Denge
|
İthalat, ihracat ve turizm gelirlerindeki gidişe bağlı olarak büyük olasılıkla ödemeler dengesi cari fazla verir.
|
Dış Borçlanma
|
Dış borçlanma olanağı çok düşer.
|
Para Politikası
|
Maliye Politikası
|
Diğer Politikalar
|
Faiz indirimleri
|
Kamu harcamalarında artışlar
|
İşsizlik önleyici teşvikler
|
Parasal genişleme
|
Vergilerde indirimler
|
Fiyat denetimleri
|
Zorunlu karşılıklarda indirim
|
Vergi ve borç ertelemeleri
|
|
|
Transfer ödemelerinde artışlar
|
|
|
|
|
Sonuçlar
|
Sonuçlar
|
Sonuçlar
|
Belirli sonuçlar doğurmayacağı kanısındayım. Enflasyonu bu dönemde değil sonraki dönemde körükler. Çünkü bu dönemde alışveriş düşük.
|
Bütçe açığı artışları
Kamu borçlanması artışı
|
İşsizlikte ortaya çıkabilecek anormal artışları bir dereceye kadar frenleyebilir.
Fiyat denetimleri abartılırsa arz yetersizliği nedeniyle karaborsa doğabilir.
|
Yorum Yap