MarmaraYerelHaber

ABD Başkanı Donald Trump ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, ilk kez yüz yüze görüştü.

Dünyanın en büyük iki ekonomisinin liderleri, Güney Kore’nin Busan kentinde buluştu.

Trump ve Şi Cinping nadir elementler, tarım, fentanil ve çipler gibi kritik başlıklarda uzlaştı.

NADİR ELEMENTLER İÇİN ANLAŞTILAR

Görüşmelerin en dikkat çeken başlığı ve Türkiye'nin ana gündemlerinden biri olan nadir toprak elementleri oldu.

Çin, elektronik, savunma sanayii ve yeşil teknolojide hayati öneme sahip bu hammaddelerin ihracatına yönelik sınırlamaları bir yıl süreyle askıya almayı kabul etti.

ABD tarafı bu adımı “önemli bir geri çekilme” olarak yorumladı. Trump, bu gelişmenin ardından Çin mallarına uygulanan tarifeleri yüzde 57’den yüzde 47’ye indirme kararı aldı.

Trump uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada, “Nadir elementler artık gündemimizden çıkmalı. Onlar kontrol uygulamayacak, biz de gereken adımı attık” dedi.

Anlaşmaya göre bu geçici uzlaşma bir yıl sonra yeniden değerlendirilecek ve uzatılabilecek.

Çin’in bu hamlesi dış basında, ABD'nin 'alternatif kaynak arayışına girdiği dönemde' geldi ve pazarlık gücünü azaltmamak adına yapıcı bir tavır olarak yorumlandı.

ABD'DEKİ UYUŞTURUCU SORUNUNA ÇİN UZLAŞISI

Trump, Çin’in ABD’ye yönelik fentanil sevkiyatını azaltma sözü verdiğini, bunun karşılığında da fentanil bağlantılı Çin ürünlerine uygulanan vergilerin yüzde 20’den yüzde 10’a düşürüldüğünü duyurdu.

Fentanil, uyuşturucu yapımında kullanılan bir kimyasal. ABD'de fentanil nedeniyle on binlerce kişi öldü.

Çin’in derhâl yürürlüğe girmek üzere “çok büyük miktarda” Amerikan soya fasulyesi ve tarım ürünü alacağı açıklandı.

ABD tarafı bu gelişmeyi hem kendi tarım sektörü hem de iç güvenlik açısından “çift kazanç” olarak değerlendirdi.

Dış basınki haberlerde Çin'in bu tarım hamlesinin 'bir jest' olduğu ifade edildi.

ÇİN NVIDIA'DAN ÇİP ALACAK

Trump, Çin’in Nvidia ile bazı çip alımları konusunda görüşmelere başlayacağını da duyurdu. Ancak yeni nesil “Blackwell” yapay zekâ çiplerinin bu satışa dahil olmayacağı vurgulandı. Bu açıklama, hem Çin’in teknoloji açığını azaltma çabasının hem de ABD’nin stratejik sınırlamaları sürdüreceğinin göstergesi olarak yorumlandı.

TRUMP GÖRÜŞMEDEN ÖNCE NÜKLEER TALİMAT VERDİ

Şi Cinping’le görüşmeden dakikalar önce sosyal medya hesabından açıklama yapan Trump, ABD’nin nükleer silahlarını “eşit şartlarda” test etmeye başlayacağını duyurdu. Açıklama, ABD’nin 1992’den bu yana sürdürdüğü nükleer test moratoryumunu sona erdirebilecek bir karar olarak dikkat çekti.

Trump, “Rusya test yapıyor, Çin de test sinyali veriyor. Bizse sadece bekliyoruz. Artık bu eşitsizlik son bulmalı” ifadelerini kullandı.

Ancak testlerin ne zaman, nerede ve ne kapsamda yapılacağına dair henüz resmi bir detay verilmedi.

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) ve Beyaz Saray konuya dair sessizliğini koruyor.

Washington merkezli Silah Kontrol Derneği, bu açıklamaya sert tepki gösterdi. Direktör Daryl Kimball, “Trump, nükleer testleri başlatırsa hem ABD içinden hem de müttefik ülkelerden güçlü tepki alır. Bu karar, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’nı da parçalayabilir” dedi.

LİDERLERDEN İLK YORUM

Görüşme yaklaşık 1 saat 40 dakika sürdü. Liderler el sıkıştı, Trump Şi’yi aracına kadar uğurladı. Toplantının ardından Trump, “10 üzerinden 12’lik bir görüşmeydi. Pek çok konuda karar aldık” dedi. Şi Cinping ise, “Farklılıklarımız doğal ama birlikte gelişebiliriz” mesajı verdi.

ABD VE ÇİN ZİYARETLERİ OLACAK

Ukrayna savaşı görüşüldü ancak sınırlı bir başlık olarak ele alındı. Tayvan konusu gündeme gelmedi. Trump, nisan ayında Çin’i ziyaret edeceğini, ardından Şi’nin ABD’ye geleceğini açıkladı.

"TAKTİKSEL BİR MOLA"

Uzmanlar, nadir elementler ve fentanil konularında sağlanan ilerlemeyi geçici bir rahatlama olarak görüyor. Washington’daki siyasi yorumcuların, “Bu sadece stratejik rekabetin üzerine örtülmüş taktiksel bir mola” değerlendirmesinde uzlaştığı dış basındaki haberlerde yer aldı.

Çin tarafı, ABD’nin iç siyasi baskılarına karşılık küresel tedarik zincirlerini kullanarak masada kalmayı tercih etti

PİYASALAR BİRAZ NEFES ALDI

Busan’daki Trump–Şi zirvesi, dünya ekonomisini tehdit eden ticaret gerilimini kısmen yumuşattı. Nadir elementlerde Çin’in geri adımı ve ABD’nin vergi indirimi, piyasaları rahatlattı. Ancak Trump’ın nükleer test açıklaması, yeni bir gerginliğe kapı araladı.