Halil BERKTAY
Geçmişte çok yazdım; Marksizmin olumsuz mirası, sosyalist soldan gelen bir kısım aydını yanlış düşündürtmeye devam ediyor. Sorun sadece bilimsellik, nihaî amaç, tek yol devrim, haklı şiddet, silâhlı mücadele, tarihin yönü ve insanlığın kaçınılmaz geleceği gibi en temel ilkelerden vazgeçip vazgeçmemek değil. Bu kadarını bazılarımız belirtik, bazılarımız örtük olarak yaptık; militan kadro örgütlerinden çekildik (veya hiç katılmadık); öyle veya böyle, demokratik siyasetin içinde yer aldık. Ne ki, bu durumda bile, özellikle “örtük red”çilerimizde; neyin özeleştirisini nereye kadar yaptığını, Leninist teoriyle bağını hangi noktalarda kopardığını belirsiz bırakan ve bunu eşelemekten çok hoşlanmayanlarımızda, komünist politika anlayışının güçlü etkisi hâlâ seziliyor. Özetle, normal (demokratik) politikaya anormal (ihtilâlci) politikanın gözlükleriyle bakmaktan bir türlü kurtulamıyorlar. Kafaları geçmişten kalma anılar, şablonlar ve gölgelerle dolu. Bu yüzden, örneğin tarihin yönü yok ama var; siyasetin uzun vâdede ya da stratejik anlamda, illâ bir yere doğru ilerlemesi gerekiyor; bu doğrultuda, tabii biz (= solcular/sosyalistler) en tutarlıyız da, bütün diğer müttefiklerimiz (sınıfsal-ideolojik karakterleri gereği) derece derece güvenilmez, sallantılı ve korkaktır; dolayısıyla onlarla ancak bir yere kadar birlikte yürünür ama daha ötesine geçilemez; zira burjuvazinin Thermidor’u ergeç gelip çatar; devrimci barutu tükenir ve ilericiliği yerini gericiliğe bırakır; bu olasılığa karşı, devrimci kriz patlak verdiğinde, atak davranıp fırsatı ne çok erken, ne çok geç, ama tam zamanında yakalamak gerekir; aksi takdirde gericilik gene toparlanıp üstün gelir ve karşı-devrimciterör tekrar başlar.
7 Haziran sonrasında, birkaç eski sosyalist aydının (HDP’nin dışarıdan destekleyeceği) bir CHP-MHP koalisyonunu savunmak için yazdıklarının öncelikle (1) genel havasına baktığımızda, zamanın soldurduğu bu paradigmayı sezmemek olanaksız. Alt tarafı, nedir olan? Bir seçim cereyan etmiş; dört parti Meclise girmiş; hiçbiri mutlak çoğunluk sağlayamamış; 450 milletvekilliği 258 – 132 – 80 – 80 diye dağılmış; dolayısıyla şu veya bu şekilde bir koalisyon kurulacak. Olası alternatifleri beğenebilir veya beğenmeyebilir; durduğunuz yere göre, kâh Çözüm Süreci, kâh yeni Anayasa potansiyeli, kâh cumhurbaşkanının konumu, kâh hukuk, kâh demokrasi, kâh dış politika açısından olumlu veya olumsuz sayabilirsiniz. Ama sonuçta, normal (demokratik) politikanın sınırları içinde, kuralları belli bir “oyun” söz konusu. Bizatihî seçim sonuçlarının (diktatörlük denen AKP’nin düşmesindeki kolaylık ve rahatlığın) da gösterdiği gibi, hiçbir şey taşa kazınmış değil; tersine, her formül veya iktidar konfigürasyonu karşılıklı geçişimli, değişken ve tersyüz edilebilir; çizgisel bir ilerleyiş (veya gerileyiş) değil, daha çok döngüsel bir hareket söz konusu. Ama hayır, bazı yorumcular için böyle değil işte. Sayıları çok az olabilir, çok marjinal kalabilirler (bkz Etyen Mahcupyan, Yaza dâvet balosunun nedimeleri, 17 Haziran 2015). Hayallerinin en küçük bir gerçekleşme şansı bulunmadığı daha şimdiden belirginleşmiş olabilir (keza bkz Etyen Mahcupyan, İbre CHP’den yana döner mi, 18 Haziran 2015). Olsun; kısa vâdede partik bir anlamı kalmasa da, zihniyet yapılarının kalıplaşmış tipikliği içinde dikkatle tahlil edilmesi gerekir. 9 Haziran’dan itibaren yazdıklarını dikkatle okuyun; ilk göze çarpan,büyük bir telâş ve acelecilik. Kendi algıları, çok kritik bir durumda, çok âcil önerilerde bulundukları şeklinde. Bu noktada, çok kısa ve net şeyler söylemek lâzım. Her nasılsa, son derece dar bir “tarihî şans” penceresi açılmış. Kapanırsa “bittik.” Bu, neredeyse bire bir, 1848-49 yıllarının Paris veya Frankfurt’undan, çok daha baskın biçimde 1917 Şubat-Ekim arasından türetilmiş bir model, daha doğrusu bütün bir haleti ruhiye. Lenin’in, Kerensky başkanlığındaki Geçici Hükümet’ten neler isteneceğine ilişkin Nisan Tezleri’ne de, benzer bir “geçiş” döneminde AKP’nin (güya) ciddî surette tahrip ettiği hukuku ve demokrasiyi bir an evvel “restore” edecek bir CHP+MHP koalisyonu karşılık geliyor.
Evet, şimdi gelelim, bütün bir düşünüş tarzının gizli, bilinçsiz strüktürlerinden, bu (2) somut muhtevameselesine. AKP’nin neyi ne kadar “tahrip” ettiğine hiç girmeyeceğim; o fasıl çok uzun ve anlaşma olasılığımız çok düşük. Daha çok, “tahrip” edildiği öne sürülen ve “restore” edilmesi istenen “hukuk düzeni”nin ne olduğunu, ben de tarihî bir örnek ve paralellikle anlatmayı deneyeceğim. Bunu 15 Kasım 2007’de eski Taraf’ta yazmaya başladığımdan beri çok işledim zaten ve makalelerimi derlediğim ilk cildin başlığına da yansıttım: Weimar Türkiyesi. Fikir şu: Geçmişin mirası ve bu mirasın ölü ağırlığı açısından, günümüz Türkiyesi Weimar Cumhuriyeti’ne çok benziyor. 1918’de Almanya yenildi, Kayzer Wilhelm tahttan indirildi, (ikinci) imparatorluk sona erdi, hanedan devletinin yerine başkenti Weimar olan bir cumhuriyet kuruldu. Demokratik bir anayasa kabul edildi. Ama eski Prusya bürokrasisi, yargısı ve silâhlı kuvvetleri anayasayı da, cumhuriyeti de asla benimsemedi. İmparatorluğun ruhuna sadık kaldı; seçimlerden, özellikle de komünistlerden, sosyal demokratlardan ve liberallerden nefret etti; devleti korumayı her şeyin üstünde tuttu; 1920’lerin ve 30’ların başlarının bütün sokak çatışmalarında, cinayetlerinde, darbe girişimlerinde (Kapp, Münih Birahanesi) hep sağcıları kayırdı, solcuların ise amansızca tepesine bindi. Sonuçta, cumhuriyetin ve demokrasinin işletilmemesi suretiyle Nazizmin önünün açılmasında büyük rol oynadı.
Açık konuşalım: AKP’nin 2002’de kazandığı ilk seçimden bu yana karşı karşıya geldiği yargının, bürokrasinin ve yüksek komuta heyetlerinin, Weimar’ın kuyusunu kazan eski düzen bekçilerinden eksiği değil fazlası oldu. Onlar imparatorluğu savundular, bunlar ise 12 Eylül anayasası ve diğer kurumsal eklentileriyle pekişen Atatürkçü vesayet düzenini (ve hâlâ da devam ediyorlar). Geçmişte parti kapatırlardı; geçtiğimiz 13 yılda kıyısına kadar geldilerse de bir onu yapamadılar, ama başka hemen her yolla demokratikleşmeyi baltalamaktan, sabote etmekten, tekerine çomak sokmaya çalışmaktan geri durmadılar. Ve bir de tabii üzerine Gülen Cemaatinin yıllar boyu tasarlanmış, gizli gizli ilerleyen masif sızması bindi. Ortaya, kabul ederim ki AKP’nin de nasıl başa çıkacağını bilemediği, el yordamıyla orasından burasından düzeltmeye çalıştığı ama sistematik bir vizyonu olmadığı için pek de beceremediği bir gudubet heyula çıktı. Bugün bunu “restore” etmeyi istemenin, durum idraki ve analiziyle de, insaf ve vicdanla da pek bir ilgisi yok. 1920’lerde Almanya’da düzeni demokratikleştirecek ciddî bir güç çıkmadı; dolayısıyla o eski Prusya yargısı ve bürokrasisi bütün ayrıcalıklarını korudu ve “aman, hukuk restore edelim” diye yardımlarına koşan da çıkmadı, böyle bir “ihtiyaç” doğmadı. Doğsaydı, altını kuvvetle çizeyim, en gerici program ve platformlardan biri bu olurdu. Günümüz Türkiye’sindeki anlamı da bundan farklı değil. Bu “restorasyon,” birincisi, israrla görmek istemedikleri Gülen Cemaatinin yargıyı ve güvenlik güçlerini tekrar ve toptan ele geçirme programı. İkincisi, Türkiye’yi giderek küçülen (asker destekli) koalisyonlar aracılığıyla İslâmcılığın yükselişine set çekilmeye çalışılan 1990’ların duraganlığı ve karanlığına geri götürme programı.
Neyse ki (3) başarı şansı daha önce de işaret ettiğim gibi sıfır. Bu doğrultuda yazılan bütün yazılarda (ve meselâ Halk TV ile “Koray Çalışkan” boyutlarındaki zekâların boy gösterdiği diğer televizyon programlarında), varlık nedeni müfrit Türk milliyetçiliği olan MHP’yi, ister istemez HDP’den destek alması gerekecek böyle bir koalisyona ikna etmek için, “canım, ne var bunda, siz de memleketin iyiliği için Kürt düşmanlığından vazgeçip Çözüm Sürecini kabul ediverirsiniz, çok basit bir işlem alt tarafı” kabilinden dökülen diller ve MHP’nin her türlü hakaretamiz karşılığını duymazlıktan gelmeler, herhalde ileriki yıllarda şu 2015 Haziran’ından hoş ve boş bir anı olarak konuşulacaktır.
Yazarlar
-
Yıldıray OĞURSessizlik neden en büyük tehdittir? 25.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mümtazer TÜRKÖNEDış Cephe ateş altında iken İç Cephe ne durumda? 24.06.2025 Tüm Yazıları
-
Fehmi KORUSaldırılarla İran’a ‘‘Ölümlerden ölüm beğen’’ denildi 24.06.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KahveciHer şey yolunda ise bu fahiş faiz nedir? 24.06.2025 Tüm Yazıları
-
İsmet BerkanFatih Altaylı’yı hapse atacağız diye hukuku dibine kadar zorladılar 24.06.2025 Tüm Yazıları
-
Akdoğan ÖzkanWashington’un İran takıntısının şifreleri 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BULAÇSavaşın meşruiyeti ve ahlaki üstünlük meselesi 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Y. YılmazFıkra gibi ülke ama gel de gül! 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Alper GÖRMÜŞDoğru, ülke güvenliği demokrasisiz de sağlanabilir fakat bunu durmaksızın tekrarlamakta bir sorun va 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Fehim TAŞTEKİNİran'ın zor seçimi: Topyekûn savaş ya da taksitle ölüm 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Ali ALÇINKAYA"Masada Milyonlar Var;"Barış, Özgürlük ve Demokratik Toplum İçin Örgütlenmeliyiz 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Cihan AKTAŞTahran bir kez daha bombalanırken 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet TIRAŞUCUBE SİSTEM CEHENNEMİ… 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
İlker DEMİRİDAMCI İRAN, SOYKIRIMCI İSRAİL DEVLETİ Mİ? 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mustafa KaraalioğluYeryüzü artık bir Vahşi Batı… 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan AKSAYRusya, Suriye’den sonra İran’ı da kaybedebilir 22.06.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BAYRAMOĞLUKürt meselesinde CHP’nin yakın dönem öyküsü 21.06.2025 Tüm Yazıları
-
Cafer SolgunDevlet “devletimiz” olur mu? 20.06.2025 Tüm Yazıları
-
Çiğdem TOKERZeytin ağaçları ve şirketokrasi 20.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet ALTANBasın Tarihi: Neo-Mussoli’nin “Havuz Medyası” 20.06.2025 Tüm Yazıları
-
Hasan Bülent KAHRAMANTürkiye için bir fırsat: CHP’de yeni kuşak siyaseti 20.06.2025 Tüm Yazıları
-
Figen ÇalıkuşuÖcalan İsrail için ne dedi? 20.06.2025 Tüm Yazıları
-
Akif BEKİBahçeli'ye muhalefet ikna oldu da ortağı olmadı mı? 19.06.2025 Tüm Yazıları
-
Erol KATIRCIOĞLUYeni milliyetçilik ve Öcalan 19.06.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit AkçaySıcak yaz 18.06.2025 Tüm Yazıları
-
Elif ÇAKIRNihai hedef Türkiye mi? 18.06.2025 Tüm Yazıları
-
Cansu ÇamlıbelCHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın: CHP anayasa değişikliği masasına oturmayacak, öyle bir komisy 18.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mensur AkgünOyun içinde oyun… 18.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mücahit BİLİCİModern katil 17.06.2025 Tüm Yazıları
-
Gökhan BACIKTürkiye ne yapmalı? 17.06.2025 Tüm Yazıları
-
Aydın SelcenDemokrasiye giderken cumhuriyetten olmak 17.06.2025 Tüm Yazıları
-
Murat BELGEDaha kötüsü her zaman mümkün 16.06.2025 Tüm Yazıları
-
Bekir AĞIRDIRMHP’nin yeni anayasa hamlesi, köklü bir rejim düzenlemesini mi işaret ediyor? CHP ne yapmalı? 16.06.2025 Tüm Yazıları
-
Eser KARAKAŞSiyasetin (ve biraz da ceplerin) finansmanı, yasalar, AKP ve CHP 15.06.2025 Tüm Yazıları
-
Vahap COŞKUNÖzgür Özel’in İmtihanı 15.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mesut YEĞENBaas’tan ve İslamcılıktan Sonra 15.06.2025 Tüm Yazıları
-
Ali TürerBOŞ UMUT, SONU HÜSRAN 12.06.2025 Tüm Yazıları
-
Taha AkyolHer 4 liranın 3’ü faize! 11.06.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet TAŞGETİRENAKP ahlâkî üstünlük mü kazandı? 10.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mahfi Egilmezİnsanlar Olmayan Parasını Nerelere Harcıyor? 9.06.2025 Tüm Yazıları
-
İlhami IŞIKBarış süreci için en büyük tehlike nasıl Türkiye’nin iç barışının bozulması oldu? 9.06.2025 Tüm Yazıları
-
Murat SevinçEşitlik korkusu ve 12 Eylül darbesinin büyük zaferi 4.06.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit KARDAŞBir anayasa inşa süreci deneyimi: Yeni Anayasa Platformu (YAP) 4.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet OcaktanYerli-milli Kur’an meali AK Parti’ye nasip olacak! 2.06.2025 Tüm Yazıları
-
Tanıl BoraSokak 29.05.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KirasErken seçim en geç ne zaman? 29.05.2025 Tüm Yazıları
-
Umur TALUSizin en sevdiğiniz tahakküm hangisi! 27.05.2025 Tüm Yazıları
-
Kemal CANSiyasi gündem notları: Üç süreç nerede kesişir veya nerede kopar? 27.05.2025 Tüm Yazıları
-
Taner AKÇAMRuşen Çakır’ın Abdurrahim Semavi ile Kürt açılımı görüşmesi 27.05.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan TAHMAZ12 Mayıs, Bahçeli, mecburiyetler 21.05.2025 Tüm Yazıları
-
Berat ÖZİPEKYolsuzluklar, barış ve biz 21.05.2025 Tüm Yazıları
-
Hikmet MUTİAsoyşeytit Pres ' den Cemşit K.nın canlı PKK kongre izlenimleri... 13.05.2025 Tüm Yazıları
Yorum yazarak yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Marmara Yerel Haber (marmarayerelhaber.com) hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Yazarın Diğer Yazıları
10.03.2025
8.03.2025
8.03.2025
6.03.2025
10.02.2025
29.01.2025
25.01.2025
16.01.2025
24.12.2024
20.11.2024