İbrahim Kahveci
İki kez kağıt üzerinde revize ederek artırdığımız GSYH, 2018 yılı itibariyle 784 milyar dolara ulaştı. Ama unutmayın ki, 2006 yılında 400 milyar dolar olan eski hesap GSYH’yı hesap revizyonu ile 526 milyar dolara artırmıştık. Sonra ise, 2015 yılında yine 719,6 milyar dolar olan GSYH’mızı bir kez daha kağıt üzerinde revize ettik ve 861,9 milyar dolara yükselttik.
İşte o iki kez kağıt üzerinde 268,6 milyar dolar revize ederek artırdığımız GSYH’mız yine de 784 miyar dolarda kaldı. Eğer bu revizeler olmasaydı son GSYH’mız 500 milyar doların altında kalıyordu.
Neyse ki revizyonlar vardı ve çalışarak başaramadığımız muazzam artışı kağıt üzerinde gerçekleştirdik.
Ocak 2003 - Şubat 2019 dönemi içerisinde toplam 577 milyar dolar cari açık vermişiz. Cari açığımızın ana nedeni ise 2 trilyon 086 milyar dolarlık ihracatımıza karşılık 2 trilyon 867 milyar dolarlık ithalatımız olmuş.
Kısaca yabancılara sattığımızdan tam 780,9 milyar dolar daha çok mal almışız. Yani, ürettiğimiz az, tükettiğimiz ise çok fazlaydı.
Bizim bu açığımızı kim finanse etmiş?
Tabii ki yabancılar. 210 milyar doları doğrudan yatırım olmak üzere, yabancılardan ülkemize gelen para 597,3 milyar dolar olmuş. Ama aynı zamanda kaynağı belli olmayan “Net hata-noksan” kaleminden de 58,2 milyar dolarlık bir net giriş olmuş. Böylece yabancılar bize toplamda 655,5 milyar dolarlık bir para yollamışlar.
Yabancılardan gelen paranın asıl kaynağının ise dış borç olduğunu artık hepimiz biliyoruz. 2003 başında 129,6 milyar dolar olan toplam dış borçlarımız 2018 sonunda 444.9 milyar dolara çıkmış. Dış borçlardaki artış 315,3 milyar dolar...
Hazine verilerinde “Şubat - Aralık 2019” dış borç ödeme projeksiyonu görülüyor: Kamu 4,9 milyar dolar faiz olmak üzere toplam 16,9 milyar dolar dış borç ödemesinde bulunacak. Buna karşılık özel sektörün de toplam 65,7 milyar dolar dış borç ödemesi var.
Kısaca şubat- aralık 2019 dış borç ödememiz 82 milyar 617 milyon dolar ediyor.
Şubat ayında ödemeler dengesi -718 milyon dolar, ocak-şubat aylarında da -1 milyar 307 milyon dolar açık verdi. Evet, geçen yıl bu açık -11 milyar 491 milyon dolardı ama açık vermeye devam ediyoruz.
Bu ne demek biliyor muyuz?
Biz artık dış ödemeler için çok ciddi cari fazla vermemiz gerekiyor. Eğer yabancı sermaye ihtiyacımızı üretim ve dış satış ile karşılayacaksak cari işlemlerimizden dış borç ödeyecek kadar fazlalık vermemiz gerekiyor.
Aksi halde yine yabancı sermaye bulmamız gerekmektedir.
Geçmiş 17 yılda biz GSYH’mıza reel olarak sadece 300 milyar dolardan daha az bir gelir ekleyebildik. Buna kağıt üzerindeki revizyonları eklediğimizde rakam 512 milyar dolara ancak çıkıyor. Oysa aynı dönemde yabancılardan bize gelen sermaye 655,5 milyar dolardı.
İster revizyonları kabul edin, ister kabul etmeyin. Ya da ister dış borçlar özel sektörün deyin, veya kamunun dış borcu az deyin fark etmiyor.
Bize dolar lazım dolar...
Özel sektör de ihtiyacı olan doları dışarıdan alamadığında, mecburen içerden alıyor ve kurlar yükseliyor.
Nitekim geçen yılın nisan ayından aralık ayına kadar özel sektör iç piyasadan 22 milyar doların üzerinde bir kaynak çekmek zorunda kaldı.
Bankalar sendikasyon kredilerini yenileyemeyince kredilerden tahsil ettikleri kaynaklar ile dış borç ödediler.
Bunun sonucunda kurlar düşmedi, yeni banka kredileri de verilemedi.
Şimdi ABD pazarında 23 Martta TL manipülasyonu ile suçladığımız JP Morgan organizasyonunda dolar arıyoruz.
Ama son aylarda yaptıklarımıza bir bakalım: Mesela yabancı basın ajanslarının 10-20 yıllık çalışma izinlerini yenilemeyince “Türkiye’yi Tahran’dan anlatma” durumuna düşmüştük.
Ya da, İç İşleri Bakanımız Bodrum’a öylece gelip güneşlenemezsiniz dediğinde en büyük turist gelir kapımız olan Almanya’da tam da fuar zamanıydı ve iptaller başladı.
Bugün nasıl bir süreç yaşadığımızı hepimiz görüyoruz. Demokrasimiz adına İstanbul üzerinden seçimler 31 Mart gecesi veri akışı ile adeta dondu. Yine bir gece yarısı ‘fikrine katılır veya katılmazsınız’ hiç önemli değil, ülkemizde bir ekonomist (Mustafa Sönmez) bir paylaşım üzerinden gözaltına alınıyor.
Gece Yarısı Ekspresi filminin kötü izlerini silmek için kaç yıl uğraştık hatırlayanınız var mı? Acaba benzer süreçleri yeniden hortlatmak için neden bu kadar uğraşıyoruz?
Türkiye AK Parti döneminde yaşamış olduğu ekonomik refahı demokratikleşme paketleri ile sağlamıştı. Karnımızı da adeta demokrasi ile doyurmuştuk.
Bugün tam tersi yolda ilerliyorken, karnımızın tok kalacağını da kimse beklemesin.
Yazarlar
-
Yıldıray OĞURSessizlik neden en büyük tehdittir? 25.06.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KahveciHer şey yolunda ise bu fahiş faiz nedir? 24.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mümtazer TÜRKÖNEDış Cephe ateş altında iken İç Cephe ne durumda? 24.06.2025 Tüm Yazıları
-
İsmet BerkanFatih Altaylı’yı hapse atacağız diye hukuku dibine kadar zorladılar 24.06.2025 Tüm Yazıları
-
Fehmi KORUSaldırılarla İran’a ‘‘Ölümlerden ölüm beğen’’ denildi 24.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet TIRAŞUCUBE SİSTEM CEHENNEMİ… 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
İlker DEMİRİDAMCI İRAN, SOYKIRIMCI İSRAİL DEVLETİ Mİ? 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Y. YılmazFıkra gibi ülke ama gel de gül! 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Alper GÖRMÜŞDoğru, ülke güvenliği demokrasisiz de sağlanabilir fakat bunu durmaksızın tekrarlamakta bir sorun va 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BULAÇSavaşın meşruiyeti ve ahlaki üstünlük meselesi 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mustafa KaraalioğluYeryüzü artık bir Vahşi Batı… 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Cihan AKTAŞTahran bir kez daha bombalanırken 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Fehim TAŞTEKİNİran'ın zor seçimi: Topyekûn savaş ya da taksitle ölüm 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Akdoğan ÖzkanWashington’un İran takıntısının şifreleri 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Ali ALÇINKAYA"Masada Milyonlar Var;"Barış, Özgürlük ve Demokratik Toplum İçin Örgütlenmeliyiz 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan AKSAYRusya, Suriye’den sonra İran’ı da kaybedebilir 22.06.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BAYRAMOĞLUKürt meselesinde CHP’nin yakın dönem öyküsü 21.06.2025 Tüm Yazıları
-
Hasan Bülent KAHRAMANTürkiye için bir fırsat: CHP’de yeni kuşak siyaseti 20.06.2025 Tüm Yazıları
-
Figen ÇalıkuşuÖcalan İsrail için ne dedi? 20.06.2025 Tüm Yazıları
-
Çiğdem TOKERZeytin ağaçları ve şirketokrasi 20.06.2025 Tüm Yazıları
-
Cafer SolgunDevlet “devletimiz” olur mu? 20.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet ALTANBasın Tarihi: Neo-Mussoli’nin “Havuz Medyası” 20.06.2025 Tüm Yazıları
-
Erol KATIRCIOĞLUYeni milliyetçilik ve Öcalan 19.06.2025 Tüm Yazıları
-
Akif BEKİBahçeli'ye muhalefet ikna oldu da ortağı olmadı mı? 19.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mensur AkgünOyun içinde oyun… 18.06.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit AkçaySıcak yaz 18.06.2025 Tüm Yazıları
-
Elif ÇAKIRNihai hedef Türkiye mi? 18.06.2025 Tüm Yazıları
-
Cansu ÇamlıbelCHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın: CHP anayasa değişikliği masasına oturmayacak, öyle bir komisy 18.06.2025 Tüm Yazıları
-
Aydın SelcenDemokrasiye giderken cumhuriyetten olmak 17.06.2025 Tüm Yazıları
-
Gökhan BACIKTürkiye ne yapmalı? 17.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mücahit BİLİCİModern katil 17.06.2025 Tüm Yazıları
-
Murat BELGEDaha kötüsü her zaman mümkün 16.06.2025 Tüm Yazıları
-
Bekir AĞIRDIRMHP’nin yeni anayasa hamlesi, köklü bir rejim düzenlemesini mi işaret ediyor? CHP ne yapmalı? 16.06.2025 Tüm Yazıları
-
Vahap COŞKUNÖzgür Özel’in İmtihanı 15.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mesut YEĞENBaas’tan ve İslamcılıktan Sonra 15.06.2025 Tüm Yazıları
-
Eser KARAKAŞSiyasetin (ve biraz da ceplerin) finansmanı, yasalar, AKP ve CHP 15.06.2025 Tüm Yazıları
-
Ali TürerBOŞ UMUT, SONU HÜSRAN 12.06.2025 Tüm Yazıları
-
Taha AkyolHer 4 liranın 3’ü faize! 11.06.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet TAŞGETİRENAKP ahlâkî üstünlük mü kazandı? 10.06.2025 Tüm Yazıları
-
İlhami IŞIKBarış süreci için en büyük tehlike nasıl Türkiye’nin iç barışının bozulması oldu? 9.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mahfi Egilmezİnsanlar Olmayan Parasını Nerelere Harcıyor? 9.06.2025 Tüm Yazıları
-
Murat SevinçEşitlik korkusu ve 12 Eylül darbesinin büyük zaferi 4.06.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit KARDAŞBir anayasa inşa süreci deneyimi: Yeni Anayasa Platformu (YAP) 4.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet OcaktanYerli-milli Kur’an meali AK Parti’ye nasip olacak! 2.06.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KirasErken seçim en geç ne zaman? 29.05.2025 Tüm Yazıları
-
Tanıl BoraSokak 29.05.2025 Tüm Yazıları
-
Kemal CANSiyasi gündem notları: Üç süreç nerede kesişir veya nerede kopar? 27.05.2025 Tüm Yazıları
-
Umur TALUSizin en sevdiğiniz tahakküm hangisi! 27.05.2025 Tüm Yazıları
-
Taner AKÇAMRuşen Çakır’ın Abdurrahim Semavi ile Kürt açılımı görüşmesi 27.05.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan TAHMAZ12 Mayıs, Bahçeli, mecburiyetler 21.05.2025 Tüm Yazıları
-
Berat ÖZİPEKYolsuzluklar, barış ve biz 21.05.2025 Tüm Yazıları
-
Hikmet MUTİAsoyşeytit Pres ' den Cemşit K.nın canlı PKK kongre izlenimleri... 13.05.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet AKAYOtoriterlikten Demokrasiye 12.05.2025 Tüm Yazıları
-
Metin Karabaşoğlu‘Türkiye Müslümanları’ kimler oluyor? 11.05.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet ÖZTÜRKÇetin Uygur bir kitaba sığar mı? 10.05.2025 Tüm Yazıları
-
Gökçer TahincioğluBilek güreşi yoksa masayı mı kıracak? 28.04.2025 Tüm Yazıları
-
Baskın ORANRahip Brunson ve öğrenci Rümeysa 25.04.2025 Tüm Yazıları
-
Sezin ÖNEYKopukluk ve “Anadolu Kırılması” 25.04.2025 Tüm Yazıları
-
Yüksel TAŞKINİktidar milli iradeyi “tapulu arazisi” sandığı için büyük bir bedel ödeyecek 22.04.2025 Tüm Yazıları
-
Ayhan ONGUNDEMOKRATİK EĞİTİM MÜCADELESİNE ADANMIŞ YAŞAMLAR 21.04.2025 Tüm Yazıları
-
Nuray MERTVeda ediyorum 15.04.2025 Tüm Yazıları
-
Hasan CEMALTerörsüz Türkiye! İyi güzel, peki ya demokratik Türkiye?.. 14.04.2025 Tüm Yazıları
-
Gülçin AVŞARŞizofrenik yurttaşlık 14.04.2025 Tüm Yazıları
-
Zeki ALPTEKİNTrump Küreselleşme Sürecini Geriye Döndürebilir mi? 13.04.2025 Tüm Yazıları
-
Pelin CENGİZTrump’ın yeni vergileri diye yazılır, ‘post modern merkantilizm’ diye okunur 7.04.2025 Tüm Yazıları
-
Mehveş EVİNBoykot ve sokaklar neden bu kadar korkutuyor? 2.04.2025 Tüm Yazıları
-
Cennet USLUİktidar neden umduğunu bulamadı? 2.04.2025 Tüm Yazıları
-
Hayko BAĞDATSokaklarda yükselen ses 28.03.2025 Tüm Yazıları
-
Nevzat CİNGİRTCoğrafya kaderimizmiş… 23.03.2025 Tüm Yazıları
-
Selva Demiralpİmamoğlu krizi ve ekonomik yansımaları 20.03.2025 Tüm Yazıları
-
Halil BERKTAYPKK ve Türk solcuları (4) “Dağlarında gerilla var memleketimin” 16.03.2025 Tüm Yazıları
-
Selami GÜREL“Adı belirsiz” süreç hızlı ilerliyor 16.03.2025 Tüm Yazıları
-
Etyen MAHÇUPYANKürt ‘açılımı’nın nedeni Suriye değil, Türkiye! 15.03.2025 Tüm Yazıları
-
Abdullah KıranYeni süreç, umut ve endişeler 11.03.2025 Tüm Yazıları
-
Haluk YurtseverKaosta 'hegemonya' arayışı 11.03.2025 Tüm Yazıları
-
Arzu YILMAZHodri Meydan 10.03.2025 Tüm Yazıları
-
DOĞAN ÖZGÜDENÖcalan'ın ilk barış çağrısından 27 yıl sonra... 10.03.2025 Tüm Yazıları
-
Berrin SönmezCumhur İttifakı'nın ‘muhalefeti dönüştürme görevi…’ 28.02.2025 Tüm Yazıları
-
Doğan AKINAhmet Sever: Eşsiz, kırgın, yalnız… 26.02.2025 Tüm Yazıları
-
Aydın ÜnalParti ve iktidar 25.02.2025 Tüm Yazıları
-
Murat YETKİNCHP’ye açılan soruşturmaların ortak hedefi Ekrem İmamoğlu 12.02.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit KIVANÇİç duvarlar 10.02.2025 Tüm Yazıları
-
KEMAL GÖKTAŞPınar Gültekin kararının anatomisi: Bu kararı ailenize izah edebilecek misiniz? 5.02.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet İNSELOtoriter Nasyonal-Kapitalizmin Yeni Eşiği: II. Trump Devri 5.02.2025 Tüm Yazıları
-
İhsan DAĞIİmamoğlu nasıl kurtulur? 1.02.2025 Tüm Yazıları
Yorum yazarak yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Marmara Yerel Haber (marmarayerelhaber.com) hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Yazarın Diğer Yazıları
20.06.2025
19.06.2025
18.06.2025
10.06.2025
9.06.2025
4.06.2025
2.06.2025
29.05.2025
26.05.2025
22.05.2025