Hilâl KAPLAN
Gezi eylemlerini sahiplenenlerin de karşı çıkanların da belli motivasyonları ve şartlanmışlıkları var.
Sahip çıkan aydınlar, laik kesim içerisinde yetişmiş, bu gençlerle benzer özneleşme süreçlerinden geçmişlerdi. Ancak ömrü boyunca onlar kadar etkileyici bir muhalefet sergileyememiş olmanın ezikliği ve/veya 'devrim'i ne pahasına olursa olsun amacına ulaştırma heyecanıyla, âdeta eylemcilere mukaddes varlıklar muamelesi yaptılar. Yıllardır 'faşist' dedikleri bazı gruplarla yan yana geldiklerini ya yok saydılar ya da eylemin akıbeti için normalleştirdiler.
Sahip çıkan ebeveynlerin büyük çoğunluğu da laik özneleşme süreçlerinden geçmiş, siyaseten aktif olarak katkı sunduğu en önemli 'sivil' protesto Cumhuriyet Mitingleri olan kişilerdi. Onlar da çocuklarının vesile olduğu bu eylemsellik dalgası içerisine coşkuyla atıldı.
Laik özneleşme süreci deyimini küçümsememek gerekir. Zira her özneyi, içinden çıktığı özneleşme süreçleri önemli ölçüde belirler ve şekillendirir. Eğer laik kesim içinden yetişmişseniz, toplumun büyük çoğunluğunu oluşturan 'muhafazakâr' kitleye ilişkin belli önkabülleri içselleştirerek büyümüş olmanız kuvvetle muhtemeldir. Örneğin Nilüfer Göle gibi ünlü bir sosyologun, sosyolojik hiçbir karşılığı olmasa da ideolojik anlamı malum olan 'yobaz' terimini kullanmasını bu süreçten bağımsız tutarak anlamak imkânsızdır.
Gezi eylemine karşı çıkan 'muhafazakâr' aydınlar ve kesimler, ağaç eylemi kısmına çoğunlukla itiraz etmeseler ve ilk safhadaki polis şiddetini kınasalar da, eylemin üçüncü gününden itibaren işin rengi ağaç devirmekten hükümet devirmeye dönüştükçe mezkûr kalabalıkları tek bir öze indirgediler.
Evet, görmek isteyenler için açık olan gerçek, eylemi ulusalcı çevrelerin hegemonize ettiği ve demokratları ön cephede tutarak yedeklerine aldıklarıydı. Demokratlar, içinde oldukları bir eylem sokaktaki Alevilere veya gayrimüslimlere saldırılara yol açsaydı, belki o alanda daha fazla durmaya devam etmeyeceklerdi. Ancak başörtülü kadınlar söz konusu olduğu için ve muhtemelen zihinlerinde bir yerde başörtüsü mağduriyetini hiyerarşik olarak daha alttaki bir çekmecede tuttuklarından 'Ama Gezi ruhu bu değil' savunmasından öte gidemediler.
Öte yandan 'muhafazakâr' kesimin benimsediği kategorizasyona sosyal medyada sıkça paylaşılan 'Olimpos'un çocukları, Hira Dağı'nın çocuklarını asla kabul etmeyecekler' alıntısında gizli ümitsizlik de eşlik ediyordu. Yine de bu metafor, demokratlık iddiasındaki kesimlerin neden orada olmakta ısrar ettiklerini açıklamaya yetmiyordu.
Benzer şekilde CHP'li olarak kategorize edilmekten rahatsız olan eylemciler de #direngezi demeyen herkesi kategorik olarak Ak Partili göstermekte sakınca görmedi. Üstelik, Ak Partili olmak kendinden menkul bir suçmuş gibi 'Hüloooğ', 'Makarna-kömür aldılar', 'Mağdur edebiyatı bunlar', vb. 'geyik' muhabbetleri üzerinden de her fırsatta bu kitleyi küçümsemekte, tahkir etmekte ve aşağılamakta beis görmediler.
Hülasa, kategorikleştirip dışlama çabaları karşılıklı olarak üretildi ve çoğaltıldı. Zalim ve mazlum adlandırılmaları, herkesin birbirine yönelttiği özsel bir niteliğe büründürüldü. Kimi zaman ırkçılığın kıyılarından dolaşan suçlamalar havada uçuştu.
Bu ayrışmadan çıkmak için tek bir yol var. Dün Etyen Mahçupyan şöyle yazmıştı:
Gezi'deki özgün itirazın sahipleri ise bugünlerde dertlerini muhafazakâr kesime aktaracak ve onlarla konuşmanın ve birlikte düşünmenin yolunu açacak girişimlerde bulunmaktalar. Söz konusu etkileşimin her iki tarafa da yarar sağlayacağına kuşku yok. (…) Zaten son derece heterojen olan 'muhafazakâr' gençliğin Gezi ahalisi ile irtibatının yeni ve sağlıklı bir melezleşme üretmesi hem mümkün hem de sosyal barış açısından önemli. Diğer taraftan laik kesimin de Gezi ahalisi üzerinden AKP'nin ve muhafazakârların psikolojisini anlamalarında büyük yarar var. Yönetenlerin attıkları adımların, aldıkları kararların soğuk bir rasyonalizm içinde üretildiklerini, yaptıkları yanlışların onların kötü niyetini açığa çıkardığını düşünme eğilimi epeyce yaygındır. Ama muhafazakâr algı hâlâ kendisini yönetimde görmüyor ve Gezi türü olaylar (laik kesimden gelenler anlamakta zorlansa da) onları ürkütüyor. Başörtülüler iyi bir örnek... Herkes taciz edilen çocuklu başörtülü hanımı ve taciz eylemlerinin Gezi'de protesto edildiğini biliyor. Bunun bir tür 'denge' oluşturduğu sanılıyor. Ama başörtülülerin son ay içindeki egemen dürtüsü evden çıkmamak, muhtemel tacizden kaçınmaktı (…) Karşılıklı anlamaya fazlasıyla muhtacız ve Gezi'nin önündeki misyon da belki budur...'
Eğer Gezi'deki göstericiler 'Hükümet istifa' dışında bir eylemselliği taşımaya talipse, toplumsal açıdan bir hayra vesile olmayı diliyorlarsa, bu minvalde elimden ne gelirse yapmaya hazır olduğumun bilinmesini arzu ederim.
Yazarlar
-
Ümit KARDAŞ“Ortaklaşmacı demokrasi” örnekleri: İtalya-Güney Tirol Özerk Bölgesi 27.08.2025 Tüm Yazıları
-
Elif ÇAKIRMesele AK Partili belediyelere soruşturma izninin verilmesi değil… 27.08.2025 Tüm Yazıları
-
Doğu ErgilTürkiye neden çürüyor ve çürüme neden durdurulamıyor? 27.08.2025 Tüm Yazıları
-
Akif BEKİİlber Hoca'nın sulandırdığı su krizi 27.08.2025 Tüm Yazıları
-
Yıldıray OĞURSon konuşan Korgeneral! 27.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mümtazer TÜRKÖNEAç-Kapa: İmralı-Saray 27.08.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KahveciTefeci faizi gerçek ama nedeni ne? 27.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mensur Akgünİsrail hedefine ulaşırken… 27.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Ocaktanİslam ülkelerinin liderleri de acaba bir gün utanır mı? 27.08.2025 Tüm Yazıları
-
Vahap COŞKUNHepimize Yetecek Evrensel Bir Utanç 27.08.2025 Tüm Yazıları
-
İsmet BerkanKKM kasıtlı bir uygulamaydı, kastı da zengine servet transfer etmekti 27.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Ali ALÇINKAYA“İmralı Kapısını Kapatmak, Süreci Sabote Etmektir” 27.08.2025 Tüm Yazıları
-
Taha Akyolİslam düşüncesi nereye? 26.08.2025 Tüm Yazıları
-
Fehim TAŞTEKİNİsrail masasında HTŞ’ye Rus ruleti 26.08.2025 Tüm Yazıları
-
Bahadır ÖZGÜROperasyonlar neden silah tüccarlarına yöneldi? 26.08.2025 Tüm Yazıları
-
Umur TALUÖyleyse… Yaşıyor demektir! 26.08.2025 Tüm Yazıları
-
Erol KATIRCIOĞLUAKP+MHP ‘koalisyonu’ da bozuluyor mu? 26.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet TAŞGETİRENBugün FETÖ yargısı yok, kim var? 26.08.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan TAHMAZRojava çözüm süreci zorluyor mu? 26.08.2025 Tüm Yazıları
-
Nevzat CİNGİRTKelbaşa Şimşir Tarak… 25.08.2025 Tüm Yazıları
-
Murat BELGEMete Tunçay 25.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet TIRAŞFAİLİ MEÇHULLER BİR “DEVLET POLİTİKASI” MIYDI? 25.08.2025 Tüm Yazıları
-
Eser KARAKAŞTuhaf yasa maddeleri 25.08.2025 Tüm Yazıları
-
Akdoğan Özkanİran yeniden menzilde 25.08.2025 Tüm Yazıları
-
Cansu ÇamlıbelTek adama alışmış bir ülkede CHP'de ‘çift lider’ stratejisi ne kadar çalışır? 25.08.2025 Tüm Yazıları
-
Bekir AĞIRDIRDünyanın temel düzeni sarsılıyor: Yeni bir ütopya, krizlerden çıkışın anahtarı olabilir 25.08.2025 Tüm Yazıları
-
Gökhan BACIKIlımlılar, İslamcılar, Fundamentalistler: “Batı Türkiye’ye Nasıl Bakıyor?” meselesi 24.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mesut YEĞENRojava Tümseği 24.08.2025 Tüm Yazıları
-
İlhami IŞIKGerçekten emperyalist güçler bölgede Kürdistan istiyor mu? Irak ve Suriye’de olanlar bu tezi yalanlı 23.08.2025 Tüm Yazıları
Yorum yazarak yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Marmara Yerel Haber (marmarayerelhaber.com) hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Yazarın Diğer Yazıları
17.06.2019
27.05.2019
6.05.2019
1.05.2019
29.04.2019
24.04.2019
16.04.2019
15.04.2019
12.04.2019
8.02.2019