Arap Baharı fitilini ateşleyen Tunus’ta Bin Ali’nin devrilmesinden bu yana üç sağlıklı seçim gerçekleştirildi. Çok ciddi meselelere rağmen, Tunus’ta elde edilen başarı asla hafife alınmamalı.

2011’de sıfır barajlı bir seçimle Kurucu Meclislerini belirleyen Tunuslular, Ocak 2014 itibarıyla yeni anayasalarını hayata geçirdiler.

2011’deki seçimlerde İslamcı Ennahda birinci parti olmuş, 217 kişilik Kurucu Meclis’te 85 sandalye kazanmıştı. Laik kimliği belirgin çok sayıda parti yüzde 7’yi geçmeyen oranlarda kalmışlardı. Ennahda, iki solcu-laik partiyle beraber koalisyon kurmayı tercih etti. Bu partilerden birisinin lideri olan ve insan hakları mücadelesiyle bilinen Marzuki, cumhurbaşkanı seçildi.

Ekim 2014’te ikinci kez sandık başına giden Tunuslular, bu defa laik kimliği ağır basan Nida Tunuspartisine yöneldiler. Parti yüzde 38 oy alarak 86 sandalye kazanmayı başardı. İkinci sıraya gerileyen Ennahda, yüzde 28 oyla 69 sandalye elde etti.

88 yaşındaki Es-Sibsi’nin liderliğindeki Nida Tunus, daha katı laik duruşuyla öne çıkıyor. Parti lideri Es-Sibsi, hem Burgiba hem de Bin Ali dönemlerinde bakanlık yapmış, eski devlet seçkinlerinden. İki yıl önce kurulan bu parti ciddi bir başarı kazanırken, 2011’de Ennahda ile koalisyon ortaklığı yapan solcu-laik iki parti, büyük bir deprem yaşadılar.

Seçmen, laik tavrı daha belirgin, anti-İslamcı söylemi daha öne çıkaran Nida Tunus’a ciddi bir kredi vermiş oldu. Kasımda ilk turu yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de Es-Sibsi oyların yüzde 39’unu aldı. En yakın rakibi Marzuki’yse yüzde 33’te kaldı. Bu seçimlerin ikinci turu 21 Aralık’ta gerçekleştirilecek. Aday çıkarmamayı tercih eden Ennahda seçmenlerinin Marzuki’ye oy verdikleri anlaşılıyor.

Es Sibsi’nin, İslamcı olmayan rakibi Mazruki’ye oy verenler için, “Aşırılıkçı Müslümanlar, Selefiler ve Teröristler” ifadesini kullanması, ülkedeki kutuplaşmaya dair bir fikir verebilir.

Ne oldu da eski rejimle özdeş bir isim ve parti bu kadar yüksek oy alabildi? Tunus, yeni döneme ciddi meseleler eşliğinde adım attı. Genç işsizliği çok yüksek seviyelerde. Devrimi yapan gençlik, hızla hayal kırıklığına savruldu. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda, 18-35 yaş arası gençlerin yüzde 75’inin oy kullanmadığı tahmin ediliyor.

Tunus’ta da sahiller ve iç bölgeler gerilimi yaşanıyor. Sahil halkı daha varlıklı ve hayat tarzı meseleleri üzerinden ciddi korkular yaşıyor. Güney, yani iç bölgelerse yoksul ve yoksun kesimleri barındırmakta. Es-Sibsi, sahillerden yüksek oy alırken Ennahda ve Mazruki, güneyde daha güçlü. Bölgeler arası gerilim hem iktisadi hem de kültürel bir fay hattına sahip.

Başka bir mesele de Tunusluların köktenci İslamcı şiddetle ilk kez karşılaşmış olmaları. Sol eğilimli Halk Cephesi partisinin iki önemli isminin İslamcı guruplarca öldürülmesi, ciddi endişelere yol açtı. Yine Libya’dan sızan Selefi gurupların Tunus askerlerini hedef alarak öldürmeleri de ilk defa yaşanan bir şok.

Libya’daki huzursuzluk, 11 milyonluk Tunus’a 1 milyonun üzerinde sığınmacının gelmesiyle Tunus’a da sıçramış oldu.

Laik Tunuslular, İslamcı Ennahda’nın Selefilere yeterince mesafe koymadığı eleştirisini yaparken, Ennahda sözcüleri, siyasi Selefiliği dogmatik bularak eleştirdiklerini savunuyorlar.

Tüm bu gerilimlere rağmen Tunus, ciddi bir uzlaşmanın eseri olan bir anayasa yapmayı başardı. Tunus halkı, demokratik bir ülke olmayı sevdi. Bu kazanımlarından vazgeçmeyi göze alan partileri cezalandıracakları beklenebilir. En son seçimlerde Meclis’e giren kadın vekillerin oranının yüzde 31’i yakaladığını da vurgulayalım.

Tunus, şimdiden çok ciddi adımlar attı. İhtiyatlı bir iyimserlikle Tunus’u izlemeye devam.

[email protected]