Roni MARGULIES
Siz eskiden domates yer miydiniz?
Yerdiyseniz, muhakkak zaman zaman şöyle bir sohbet yapıyorsunuzdur: “Ah, nerede o eski domatesler! Nerede o koku, o lezzet! Şimdi hepsi suda bekletilmiş kartonpiyer gibi.”
Bütün marketlerde şimdi çeşit çeşit domates var. “Dalında” domates, “salkım” domates,“hormonsuz” domates. Bir de hiçbir sıfatı olmayan, “normal” domates. Normal domates ucuz, diğerleri daha pahalı.
Organik ürün satan manavlarda da domates oluyor “Sevgilim, bankaya gidiyorum, üç aydır biriktirdiğimiz parayı çekip bir kilo organik domates alacağım, akşam salata yaparız.”
Bu organik domates, eskiden yediğimiz kokulu ve lezzetli domateslere benziyor. Ama ateş pahası.
Niye yahu?
Hayatımın ilk 20 yılında, yoksul bir tarım ülkesinde yaşıyor olmanın nadir nimetlerinden biri olarak güzel domatesler yedim. Sonra Türkiye kapitalizmi gelişmeye başladı.
Bu gelişmenin mantığı uyarınca, “hormonlu domates” üretmeye başladılar.
Daha kısa zamanda daha çok ve daha ucuza üretebilmek, aynı fiyata satıp daha çok kâr edebilmek için.
Üreticisinin değil, ama satıcısının daha çok kâr edebilmesi için.
Bununla da kalmadılar.
“Ha, bunu beğenmediniz mi?” dediler, “Buyurun, eskisinin aynısını da satın alabilirsiniz, hormonsuz, ama daha çok para vermeniz gerek”.
Ulan ben zaten güzel domates yiyorum, hâlimden memnunum. Gelip bunu bozuyorsun, sonra bozulmamışını bana daha pahalıya satıyorsun!
Kapitalizmin tüm ürünleri gibi domates de insan ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla değil, kâr amacıyla üretilince böyle olur işte.
“Hormon” ne menem bir şeydir, bilemiyorum.
Ama “genetiği değiştirilmiş organizma” (GDO) ne demek, biliyorum.
Yediğimiz bitkinin içine başka bir yaratığın genlerini koyuyorlar. Ve bir hilkat garibesi yaratıyorlar.
Niye?
Herhâlde bizim mutluluğumuz için değil. Aynı hikâye: Dev tarım şirketleri ve tüccarlar daha fazla kâr edebilsin diye.
Bir bitkinin genetiğini değiştirince ne olur, o bitkiyi yiyen insanlar üzerindeki etkisi nedir? Bunu araştırmak zaman alır ve pahalıdır. GDO üreticisi şirketler ise bir an önce kâr etmeye başlamak istiyor.
Amerika’da çoktandır ediyorlar zaten. Amerikan mısır ve soya üretiminin bütünü artık GDO.
Avrupa’nın çoğu ülkesinde ise yasak.
Ve GDO’nun insana zararlı olabileceği konusunu çalışan bilim insanları şirketlerin gazabına uğruyor.
Macar asıllı biyokimyager Árpád Pusztai 1995 yılında kardelen çiçeğinden genler içeren genetiği değiştirilmiş patatesler hakkında araştırma yapmaya başladı. Çiçekten patatese aktarılan gen, patatesi böcek saldırılarına karşı daha dirençli hâle getiriyordu. Pusztai, araştırmalarında sıçanlara çiğ ve pişmiş GDO patates yedirip bunun etkilerini inceledi.
Pusztai, 36 yıldır İskoçya’da Rowett Araştırma Enstitüsü’nde çalışıyordu. O güne dek üç kitap ve 270 makale yayımlamıştı.
GDO araştırmasının üçüncü yılında BBC televizyonunda bir programda GDO yiyen sıçanların midelerinde ve bağışıklık sistemlerinde hasar tesbit ettiğini duyurdu. “Seçeneğim olduğu takdirde genetiği değiştirilmiş ürünler yemem” dedi. “Kendi vatandaşlarımızı kobay olarak kullanmanın haksızlık olduğunu düşünüyorum” diye ekledi.
Pusztai’nin açıklamaları müthiş bir fırtına kopardı. Konu, bilim dünyasında ve medyada sert tartışmalara yol açtı.
Pusztai’nin çalışmaları Rowett Enstitüsü tarafından askıya alındı; Enstitü Müdürü Pusztai’nin ve çalışma arkadaşlarının medyaya konuşmasını yasakladı, haklarında soruşturma başlattı. Araştırmanın ham verilerine el kondu ve yorumlamaları için altı bilim insanına gönderildi. Yorumları tümüyle olumsuz oldu. Pusztai bu verilerin henüz ham olduğunu, yayımlanmaya hazır olmadığını savunarak hem verileri hem savunmasını başka bilim insanlarına gönderdi.
Birkaç ay sonra, Avrupalı ve Amerikalı 21 bilim insanı Pusztai’yi destekleyen bir açıklama yayımladı.
Pusztai’nin araştırması 1999’da dünyanın en saygın bilim dergisi The Lancet’te yayımlandı. Bu tür dergilere gelen yazılar iki bağımsız hakeme gönderilir. Pusztai’nin yazısı altı hakeme gönderildi, biri yazının reddedilmesini önerdi, biri hatalı bulmakla birlikte yayımlanmasını önerdi, diğer dördü ise olumlu oy kullandı.
Yazı, Pusztai’nin ilk BBC’de açıkladığı bulguları özetliyor ve GMO patates yiyen sıçanlarda mide duvar kalınlığının normal patatesle beslenen sıçanlara kıyasla önemli ölçüde daha kalın olduğunu belgeliyordu.
Yazının yayımlanmasından sonra, Pusztai’nin Rowett Enstitüsü’ndeki iş sözleşmesi yenilenmedi.
Bu hafta Türkiye Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ilk kez üç çeşit GDO soya fasulyesinin “yalnızca tam rafine yağ elde etme amacıyla kullanılması şartı” ile ithal edilebileceğine karar verdi.
Yazarlar
-
Akif BEKİKimmiş bakalım devlete saldıran? 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Fehmi KORUAnayasa engeli olduğu halde yeniden seçilmek isteyen başkan ne yapar? 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet OcaktanAK Parti kendini nasıl bu hallere düşürdü… 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Figen ÇalıkuşuÇeteler çağı ve muhteşem çöküş… 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Taha AkyolTefessüh… 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Murat SevinçKürt sorunu, komisyon ve Marx… 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Nevzat CİNGİRTUtanmazlığın ve Çürümüşlüğün Belgesi: Sahte Diploma Skandalı 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet ALTANBasın Tarihi: “İmralı’da Bir Mahkûm” 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BAYRAMOĞLUBüyük eşik atlandı, sıra mayınlı alanda… 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Cemile BayraktarŞeffaf, açık ve çoğulcu 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Tanıl BoraÇağdaş Türkiye 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BULAÇİsa’nın takipçilerine sığınan Muhammed’in takipçileri 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KirasPara vermeden diploma alanlarımız da bunlar 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit KARDAŞAdemimerkeziyet: Dikey güçler ayrılığı ya da paylaşımı 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
İsmet Berkanİktidar ülkeyi yönetebiliyor mu ki? Tek kişi ne kadar yönetebilirse o kadar işte… 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Y. YılmazAYM kararı yargıyı bağlayacak mı? 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Gökçer TahincioğluKalorifer kazanından rektör danışmanlığına ve öğretim görevliliğine uzanan yol: Sahte diplomaya ne g 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Murat BELGEKaş yaparken göz çıkarmak 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Erol KATIRCIOĞLUDemokratlar, ümmetçiler, ırkçılar 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Eser KARAKAŞMeslek liseleri tartışmaları (1) 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit Akçay2025’in kalanı nasıl geçecek? 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Bahadır ÖZGÜR‘Dijital devlet’ işgali: Girilmedik kurum yok! 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Çiğdem TOKERİki öncü şirkete nasıl sızıldı: Denetimsizliğin çürüttüğü devlet 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Doğu ErgilBüyük Aldatmaca: Popülizmin (Halkçılığın) Yolsuzluk Ve Eşitsizlik Konusundaki Yalanları 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mümtazer TÜRKÖNESiyasî kimlikler panayırı kapandı 5.08.2025 Tüm Yazıları
-
Vahap COŞKUNKalemşörler ve Çubuk Ustaları da Silah Bıraksın! 5.08.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan TAHMAZTerörsüz Türkiye hedefi: Hukukun ve siyasetin rolü 5.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mahfi EgilmezEkonomiyi düzeltmekle iş bitmez 5.08.2025 Tüm Yazıları
-
Fehim TAŞTEKİNMisak-ı Suriye! 4.08.2025 Tüm Yazıları
Yorum yazarak yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Marmara Yerel Haber (marmarayerelhaber.com) hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Yazarın Diğer Yazıları
22.03.2023
13.03.2023
27.02.2023
20.02.2023
13.02.2023
6.02.2023
29.01.2023
21.01.2023
15.01.2023
15.01.2023