Yıldıray OĞUR
70’lerin başında Mao’nun yardımcısı Çu En Lay’a sormuşlar: “Fransız Devrimi hakkında ne düşünüyorsunuz?” Cevap: "Konuşmak için henüz erken!"
Hikâyenin dayandırıldığı Henry Kissinger’in On China kitabıyla öğrendik ki aslında adam böyle bir şey dememiş, her şeyin sebebi bir çeviri hatasıymış, konuşmak için erken dediği de bir iki yıl önceki 68 Paris Olaylarıymış...
Gezi Ayaklanması hakkında soğukkanlı bir konuşma için ise henüz çok erken. 200 yıl kadar olmasa da gerçek bir hesap dökümü için uzun yıllara ihtiyaç var. Çünkü üzerinden geçmeden karşımızda artık pek çok kişinin hayatının anlamını bulduğu bir milat, en ufak eleştirinin tekfir nedeni olduğu new age "din" var…
Bir yıldır tek referans noktası, ne yapmalı denince akla gelen tek şey, her türlü sanat olayının tek ilham kaynağı, magazin dergilerine röportaj veren Best model kökenli dizi oyuncularına bile "hınzır" aşk sorularından sonra sorulan şey Gezi…
Bütün ideolojilerin yaşam tarzı ideolojisi karşısında hükümsüz kaldığının, siyasi farklılıkların kültürel benzerlikler tarafından yutulduğu, Türk Solu’ndan liberallere uzanan büyük bir hat içindeki herkesi bir ortak siyasi projede aynılaştıran total kimlik Gezicilik. Erdoğan ve AKP nefretinin siyasi cazibesiyle cezbeye gelmişler için o farklılıkların artık bir hükmü de yok. Partisini CHP’lileşmekle suçlayıp ayrılan MHP’li Mansur Yavaş’ın CHP’den Ankara belediye başkanı seçilmesine ümitlerini bağlamış bir devrimcinin bir liberalin çaresizliği karşısında dünyanın hiçbir ideolojisi, külliyatı ne söyleyebilir.
Şehirli, eğitimli, beyaz yakalılar dünyasına giriş şifresi.
Durumun ne kadar vahim olduğu geçen haftalarda İstanbul’da görülen Gezi Ayaklanması’nın ilk can kayıplarından biri olan Mehmet Ayvalıtaş davasında yaşandı. 2 Haziran gecesi İstanbul Ataşehir’deki protestolar sırasında arkadaşlarıyla otobanı trafiğe kapatmaya çalışan SODAP üyesi 19 yaşındaki Mehmet Ayvalıtaş, ani fren sonucu meydana gelen zincirleme kazada bir aracın çarpması sonucu hayatını kaybetmişti. Tutuksuz yargılanan 19 yaşındaki üniversite öğrencisi sanığın avukatı mahkemede müvekkilinin duruşmalardan vareste tutulması talebini şöyle savundu: Müvekkilim de Gezi olaylarına destek veren bir üniversite öğrencisidir.
Bir Gezicinin ölümüne sebep olunca bile işe yarayabilecek, şoförün AKP’li çıkmamasının kaza ihtimalini yükselttiği, masumiyeti ispat için kullanışlı olabildiği bir iyi hâl kâğıdı Gezicilik...
Gezi’den Gezicilere kalan en kötü miras da bu. Hannah Arendt’in Devrimler Üzerine’de bahsettiği bütün devrimlerin devrimcilere bıraktığı ağır hasarın aynısı. Konuşmayı ve siyaseti bitiren halledilmesi her şeyin üstündeki bir esas meselenin keşfi. Kalabalık çarpması, dayanışmanın oluşturduğu aşırı özgüven, en ufak bir çiziği bile kaldıramayacak bir haklı olma heyecanı, bütün insanlığı, iyiliği kendinde bulup, bütün kötülükleri hasıma yükleyen vicdan çarpılması, karşı tarafı insani olmaktan çıkarıp ona karşı her şeyi mübah hale getiren bir insansızlaştırma, eğilip bükülmeyi ayıp sayan bir çelik iradeleşme… Aynı vasıfların bir kısmının iktidarda da sirayet etmesi şaşırtıcı değil.
Ama Gezi’nin alameti farikası bunların hiçbiri değildi. Esas fark meydana getiren, direniş kelimesinin bütün tarihsel mirasıyla üzerine kadife bir şal gibi örtüldüğü şiddetti. Her türlü orantısız zekânın sergilendiği bir sokak gösterisinin asla yapamayacağı o etkiyi yapan da köprülerden yürüme, otoyolları kapatma, meydanları işgal etmeyle bir olağanüstü hâl ve bunu götüren şiddetti. İktidarı korkutan, çaresiz bırakan o zekâ dolu espriler değil, olağan hayatın olağanüstüleştirilmesiyle ortaya çıkan kitlesel şiddetti.
Yayınları beğenilmeyen kanalların araçlarını, belediye otobüslerini yakıp parçalayarak önünde üzerine fotoğraf çektirmeyi bir kıvanç ve hatıra vesilesi yapan, küfrü bir gülmeceye çeviren de şiddetin estetikleştirilmesi, normalleşmesi, meşrulaşmasıydı.
Birinci yıldönümünde Gezicilerin elindeki en büyük güç yine şiddet, yine direnmek… Kullanırlar, kullanmazlar. Ama ellerinde iktidarı sarsacak en büyük koz yine barikatlar, yine yolları kapatmalar, yine köprüyü yürüyerek geçmeler, meydanları işgal etmeler, barikatlar arkasından başbakanlık ofisine yüklenmeler... Ve sonra her şeyi devletin şiddetine yıkıp hesap ödemeden mağduriyetleri de devşirip çıkmak…
Bunun dışındaki her şey, ne kadar orantısız zekâ eseri de olsalar iktidarın göğsünde rahatlıkla karşılayacağı demokratik protestolar olarak kalırlar.
Şiddetin büyük dönüştürücü gücünü keşfetmiş bir kalabalık var karşımızda. 30 Mart sonrası siyasetten ümidi kesmek için de her şey mevcut. İçeriden ihanete uğrayan iktidar cephesini bu Brütüslük, bu cemaat fedailerinin büyük umutlar bağlanan tape'leri bile yıkamadı.
Gezi'den bugüne kalan en kötü miras siyasetsizliği, meşruiyet sınırları içindeki mücadeleleri yanında gülünç ve beyhude bırakan bu tadına bir kere varılmış yasak elmaydı. O direnişte hayatını kaybedenler üzerinden, sanki onlar da bu direniş çağrılarının, bu direniş stratejisinin içinde, o ağır havada hayatlarını kaybetmemiş gibi yeniden meşrulaştırılan, kutsallaştırılan, tek yol olarak görülen bir çaresizlik…
Elinde gazeteleri, köşeleri STK’ları, TV'leri, partileri, reklam ajansları, film stüdyoları, üniversiteleri olan toplumun kaymak tabakasını, sesi çok çıkanları, entelektüel iktidarı elinde bulunduranları, demokrasi dışı yollarla direnmenin makul bulunduğu bir savrulmaya sürükleyen, 'Molotof'lara ateşli 'kokteyl' muamelesi çektiren, holigan taraftarların küfürlerinde, ergen esprilerinde siyasi deha aratan bir çaresizlik bu…
"Her ağacın kurdu özünden olur" derler. Bu ağacı bir yılda kemiren de özündeki bu kurt oldu.
Yine de bir yıl sonra konuşmak hâlâ zor ve henüz çok erken...
Yazarlar
-
Eser KARAKAŞYangınlar yeniden başladı, Orman Bakanı ne yapacak ve George Orwell 4.07.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BAYRAMOĞLUOtoriterliğe dair bir hukuk manifestosu 4.07.2025 Tüm Yazıları
-
Çiğdem TOKERİklim adıyla sınai kirletmenin ticareti 4.07.2025 Tüm Yazıları
-
Figen ÇalıkuşuBenimki bir valiz hikayesi… 4.07.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KirasKafkasya ötesinde kanlı satranç 4.07.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KahveciŞimşek görmüyor mu? 4.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet ALTANBasın Tarihi: “Kürt Sorununda atılacak ‘hayal gibi’ 9 adım…” 4.07.2025 Tüm Yazıları
-
Taha Akyol‘Enflasyon düşüyor, müsterih olun’ 4.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mümtazer TÜRKÖNEBahçeli’nin jeopolitik sorumluluğu 4.07.2025 Tüm Yazıları
-
Fehmi KORUNe de çabuk unutuluyor… Hatırlatıyorum… 1.07.2025 Tüm Yazıları
-
İlhami IŞIKSıcak bir yaz, serin bir sonbahar ve belirsiz bir kış 1.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mücahit BİLİCİİnsan yerin yüzüdür 1.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet OcaktanAK Parti, kendi eseri olan bu Türkiye fotoğrafına daha dikkatli bakmalı 30.06.2025 Tüm Yazıları
-
Murat BELGEButlan 30.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Ali ALÇINKAYAToplumsal Muhalefetten Demokratik Topluma: Halkların, İnançların ve Özgürlük Güçlerinin Birleşik Müc 30.06.2025 Tüm Yazıları
-
Bekir AĞIRDIRTürkiye, sıcak savaşlara evrilen küresel paylaşım savaşının hem sahnesi hem öznesi 30.06.2025 Tüm Yazıları
-
Akdoğan ÖzkanÜç liderin 12 Gün Savaşı’nda karşılaştırmalı performansı 30.06.2025 Tüm Yazıları
-
Cafer SolgunDevlet, nasıl “devletimiz” olur? 30.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet TIRAŞELLİ MİLYAR DOLAR DÜNYADAKİ AÇLIĞI ÇÖZÜYOR… 30.06.2025 Tüm Yazıları
-
Yıldıray OĞURDemek ki “ideolojiler” henüz ölmemiş 30.06.2025 Tüm Yazıları
-
Kemal CANDavalar, mahkemeler ve siyasi dizayn 30.06.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet TAŞGETİRENSiyaset ırmağı kirlenirken… 29.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mesut YEĞENOrtadoğu ve Kürtler CHP’yi Çağırıyor 29.06.2025 Tüm Yazıları
-
Tanıl BoraAdalet ve Kalkınma Partisi’nin Ön Tarihinden 29.06.2025 Tüm Yazıları
-
KEMAL GÖKTAŞDemirtaş’a Kobane mahkumiyeti: Gerekçedeki “10 kusurlu hareket” 28.06.2025 Tüm Yazıları
-
Vahap COŞKUNBarışı savunmayayım da ne yapayım! 28.06.2025 Tüm Yazıları
-
İsmet BerkanŞaka değil, Kılıçdaroğlu sahiden gelip CHP’nin başında kalmak istiyor! 28.06.2025 Tüm Yazıları
-
Gökçer TahincioğluTonlarca hurdanın akıbeti belirsiz, ihaleler tartışmalı, işlem yok: Karayolları kimleri zengin ediyo 28.06.2025 Tüm Yazıları
-
Berat ÖZİPEKABD’nin “özeleştiri” yapacağı günlerden korkalım 28.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Y. YılmazKılıçdaroğlu, Erdoğan’a hizmet etmeye hazır 26.06.2025 Tüm Yazıları
-
Akın ÖZÇERÖzgür Özel CHP’de neyi değiştirdi? 26.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mustafa KaraalioğluSiyasi belirsizlik rüzgarıyla, ‘erken’ seçime doğru… 26.06.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan AKSAYZindanın kapıları açıldı ve muhalif lider serbest bırakıldı 26.06.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BULAÇSavaşın meşruiyeti ve ahlaki üstünlük meselesi 23.06.2025 Tüm Yazıları
Yorum yazarak yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Marmara Yerel Haber (marmarayerelhaber.com) hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Yazarın Diğer Yazıları
25.06.2025
21.06.2025
18.06.2025
16.06.2025
15.06.2025
11.06.2025
8.06.2025
4.06.2025
2.06.2025
1.06.2025