Mehmet ALTAN
“Basın Tarihi”nin parçası hâline gelen meslekî çabalarımın kısa bir özetini daha önce yapmıştım. Cumhuriyet gazetesinde geçen beş yıllık dönemi özetleyen “Paris’ten” başlıklı yazıda yeniden anımsatmıştım.
***
Fransa’da doktora yaptığım dönemde beş yıl boyunca Cumhuriyet’te hem muhabirlik, hem yazarlık yapmama rağmen Türkiye’ye döndükten sonra medya sektörüne girmedim.
Üniversiteye başvurdum, süreci beklerken de Şişe ve Cam Fabrikalarının planlama bölümünde çalışmaya başladım. Üniversiteye başlangıç yılım olan Mart 1986’ya dek de hem planlama bölümünde çalıştım hem de gazetelere yazılar yazmaya devam ettim.
***
Güneş gazetesine dizi yazılar yaparken, haftada bir gün de köşe yazısı yazmamı istediler.
Söz gazetesi o sırada çıktı, beklenen başarı gelmeyince yayımlanmaya başladıktan sonra gazetenin patronu Ercan Arıklı, Atilla İlhan ile bana yazarlık teklif etti. Kasım 1987 tarihi itibariyle haftada dört gün köşe yazısı yazar oldum.
***
Kısa ömürlü Söz gazetesinin hikâyesinin derli toplu anlatıldığı kaynaklar çok az. Gazeteyi çıkaran ve Türk basınında modernleşmenin önemli öncülerinden biri olan Ercan Arıklı’nın yaşam hikâyesinde bile bu süreç sadece kısa bir cümleyle geçiştiriliyor: “Ancak bu başarıyı gazete yayıncılığında sağlayamadı. Söz gazetesini yayınlamış, fakat kapatmak zorunda kalmıştır.’’
***
Söz gazetesinin çıkma hazırlıklarından kapanmasına kadar olan tüm süreci en iyi Hasan Cemal, Cumhuriyet’i Çok Sevmiştim kitabında anlatır. Cumhuriyet’in genel yayın müdürü olarak kendi gazetesine alternatif olarak çıkarılan diğer gazeteleri olduğu gibi Sözgazetesinin bütün aşamalarını da kendi zaviyesinden detaylarıyla hikâye eder.
1 Haziran 1987 günkü notlarında Söz gazetesinin doğum hareketlerini şöyle özetler:
Bu arada Ercan Arıklı yeni bir gazeteye hazırlanıyor. O da saldırıyor bizimkilere.
Şimdi bizim en iyi gazetecilerimize sarkıyorlar. Ercan Arıklı’nın yeni gazete projesine bizden daha şimdiden sekiz kişi gitti. Maalesef para onlarda...
Bizimkilerin de yaşı ilerledikçe, geleceğe dönük beklentileri çeşitlendikçe, ücret konularında ister istemez daha hassas hale geliyorlar.
***
Söz gazetesinin ilk sayısı 8 Kasım 1987 tarihinde yayımlanır.
Ve daha ilk gece Ercan Arıklı’nın ortağı konumundaki Sabah Grubu’nun ilk nüshaya müdahalesi nedeniyle çoğunluğu Cumhuriyet’ten Söz’e transfer olmuş olan yazı işlerindeki ekip topluca istifa eder.
Hasan Cemal bu olayı şöyle anlatır:
Cumayı cumartesiye bağlayan gece sabaha karşı üçte Dinç Bilgin, Zafer Mutlu ve ekibi Söz’ü basar, mutfağa girerler. ‘Bütün sayfalar değişecek’’ derler. Umur başta olmak üzere çoğunluğu Cumhuriyet’ten Ercan’ın transferi olan sekreterya basar istifayı. Ercan ‘Ne olacak canım? Yardıma geldiler’ dese de çekip giderler. Oysa o haftadaki Nokta Dergisi’nde ‘Dinç yayın işine karışmayacak’ demişti Ercan.
***
Kitaptan Söz gazetesinin tiraj performansını da izleriz. 14 Kasım günkü satışı yüzde 28 iadeyle 160 bindir. Ama tiraj hızla düşer. 22 Kasım günkü satışı yüzde 62.5 iadeyle 31 bin olur.
Hasan Cemal şöyle yazar:
Köşe yazarı istemiyorum’ diye yola çıkan Ercan, iki hafta sonra iki yazar koydu gazetesine:
Mehmet Altan ile Atilla İlhan…
***
1987 yılı askerî vesayetin devamını isteyen devletçi otarşik kanat ile dış dünyanın bir parçası hâline gelmemizi isteyen liberal demokrasi taraftarları arasındaki kıyasıya polemiklerin sürdüğü bir dönemdir.
Hasan Cemal, Söz gazetesi hikâyesi üzerinden bu polemiklere de geniş yer veriyor.
Hasan Cemal’in kitabında, bu tartışmalar nedeniyle Söz gazetesinde 27 Ocak 1988’de yazdığım yazımdan bir paragrafa da rastladım:
Bir soyut devletçilik kavramı var. Sanki Türkiye kadar başka bir devletçi ülke var... Sonra gene soyut bir planlama kavramı... Sanki 1963’ten beri plan yok... Bireyciliğe bir düşmanlık... Demokratikleşme diye yırtınmalarına rağmen... Kuvvetli ve merkezî otorite yandaşlığı... Dışa açılma yerine, kendi içine kapalı bir ekonomik model özlemi... Marksist değiller. Siyasal rejim zaten tartışılmıyor... Özetle sınıfsal bir tercih söz konusu değil. Bu mu solculuk? Bu tablonun bütün siyasal bilim kitaplarındaki adı ‘nasyonal sosyalizm’dir... Sosyalizm değil...
***
23 Şubat 1988’de Anadolu Ajansı, Söz gazetesinin kapandığını haber verir.
Benim için Sabah gazetesi dönemi başlayacaktır.
Yazarlar
-
Taha Akyol15 Temmuz ve OHAL 16.07.2025 Tüm Yazıları
-
Yıldıray OĞURKendini gerçekleştirebilecek kehanet: DEM-Cumhur İttifakı 16.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mümtazer TÜRKÖNETürkler, Kürtler şimdi de Araplar ve sonra yeryüzünün bütün halkları 16.07.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KirasSürecin en büyük riski 15.07.2025 Tüm Yazıları
-
Umur TALU“Beraber yürüyeceğiz” ama nereye doğru Payidar! 15.07.2025 Tüm Yazıları
-
Akif BEKİHepiniz oradaydınız be-2 15.07.2025 Tüm Yazıları
-
İsmet BerkanZenginin malı züğürdün çenesi: Bu tekneler neden yanıyor? 15.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Ali ALÇINKAYATarihi Anlamak, Yargılamak Değil; TKP ve TBKP, Yasallık, Yenilenme ve Kürt Özgürlük Hareketi Üzerine 15.07.2025 Tüm Yazıları
-
Fehmi KORU‘AK Parti+MHP+DEM’ yetmedi, muhalefet de cepheye çağrılıyor 15.07.2025 Tüm Yazıları
-
Vahap COŞKUNGeri Dönüşsüz Yol 15.07.2025 Tüm Yazıları
-
Gökhan BACIKMutlular, kızgınlar, endişeliler: Kürt sorunu nasıl çözülecek? 14.07.2025 Tüm Yazıları
-
Alper GÖRMÜŞErdoğan’ın imkânsız hayali: Suriye’de Rojava’yı Türkiye’de CHP’yi kendi kaderine terk etmeye razı bi 14.07.2025 Tüm Yazıları
-
Taner AKÇAMAcaba Kürt sorununun önündeki engel “Atatürk miti” mi? 14.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mustafa KaraalioğluErdoğan, bir anda neden sürecin önüne geçti? 14.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet TIRAŞTARİHSEL “TKP’NİN TARİHİ” YAZILMALI… 14.07.2025 Tüm Yazıları
-
İlhami IŞIK11 Temmuz’dan sonra sıra neye geldi? 14.07.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KahveciHükümet harcadıkça ülkenin refahı azalıyor 14.07.2025 Tüm Yazıları
-
Bekir AĞIRDIRYeni süreç, yeni stratejiler: İktidardaki çatlaklar ve çelişkiler muhalet için tuzak mı, yoksa fırsa 14.07.2025 Tüm Yazıları
-
Akdoğan ÖzkanSoykırım ekonomisini ifşanın bedeli 14.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet OcaktanPKK silahları yaktı acaba şehre de demokrasi gelir mi? 14.07.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet TAŞGETİRENTürk – Kürt – Arap söylemi 13.07.2025 Tüm Yazıları
-
DOĞAN ÖZGÜDENKürt ulusunun kavgasında bir sosyalist lider 13.07.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit AkçayDış borç ve sosyalist kemer sıkma 13.07.2025 Tüm Yazıları
-
Berat ÖZİPEKYüz yıllık düğümü çözme yolunda cesur adım Devlet Bahçeli’den geldi 13.07.2025 Tüm Yazıları
-
Fehim TAŞTEKİNBundan sonra top devletin sahasına geçiyor 13.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mensur AkgünTürkiye kazandı… 13.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mesut YEĞENBizim Hayırlı Cumamız 13.07.2025 Tüm Yazıları
-
Cafer Solgun“Türkiyeli değil, Türk!” 11.07.2025 Tüm Yazıları
Yorum yazarak yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Marmara Yerel Haber (marmarayerelhaber.com) hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Yazarın Diğer Yazıları
4.07.2025
26.06.2025
20.06.2025
15.06.2025
29.05.2025
23.05.2025
10.05.2025
25.04.2025
4.04.2025
20.03.2025