Bağımsızlık için, “Şimdilik kalsın” dedi İskoçya, ama 18 Eylül referandumunun etkisi, dünya genelinde artçı depremlerle sürecek gibi...

Quebec, İskoçya’da olan biteni yakından izleyen yerlerden sadece biriydi... Daha önce, biri 1980 ve diğeri 1995’te olmak üzere iki kez bağımsızlık oylaması yapan Quebec’te de, bağımsızlık idealleri depreşebilir. 1995’teki referandumda, bağımsızlık taraftarları yüzde 49,42 oranındayken, Kanada’dan ayrılmaya “hayır” diyenler, yüzde 50,58 oranındaydı. Bağımsızlığı bu kadar ufak bir farkla reddeden Quebec’te o zamandan bu yana, “ayrılıkçılara” olan destek düştü.

Günümüzde, Quebec’te yaklaşık yüzde 30 “yeterli özerkliğe sahip olduklarını”, yüzde 30 “ayrılmaları gerektiğini” ve başka bir yüzde 30’luk kesim de, “Kanada bünyesinde daha özerk bir yapıya kavuşmaları gerektiğini” düşünüyor. Ancak, eskisi gibi bir “bağımsızlık heyecanı” yok.

1995’te, bağımsızlık için mücadele veren ayrılıkçı hareketin liderlerinden Lucien Bouchard’ın, “Ya Quebec ayrılsaydı” diye fikir yürüten bir kitap için kendisiyle yapılan bir röportajda dediği ise çarpıcı; “O referandumda, ‘evet’ oyu çıksaydı, büyük ihtimalle Quebec’teki politikacılar olarak aramızda büyük çatışmalar çıkardı. Bağımsızlık istiyorduk --ama bağımsızlıkla ne yapacağımızı bilmiyorduk”...

İskoçya’daki referandumun Quebec’e geçmişe dair anımsattığı, geçmişin politikasıyla ilgili yeniden düşündürdüğü çok şey var.

İskoçya, referandumunu, tarihinin herhangi bir oylamaya en büyük katılım oranıyla, seçmenlerin yüzde 84,5’inin sandık başına gitmesiyle gerçekleştirdi.

Sadece İskoçya değil, Britanya genelinde “politika” birden büyük bir canlılık kazandı --ülkenin üç büyük partisi, Muhafazakâr Parti, İşçi Partisi ve Liberal Demokratlar, genel ve yerel seçimlerde olmadığı kadar enerjik biçimde meydanlardaydı...

[email protected]