Türkiye freni boşalmış kamyon gibi giderek artan bir hızla yokuş aşağı doğru gidiyor. Kamyonda biz de varız ama kamyonu kullananlar başka. Bir zamanların “Batının muasır medeniyetleri” hedefine benzer şekilde şimdi de “Doğunun İslam medeniyetine” doğru ilerliyoruz. Esasen bu anlamıyla Kemalist Türkiye ile Erdoğanist Türkiye arasında oldukça yakın bir benzerlik olduğu açık.

Tabii bu yalnızca bir benzerlik. Aslında dünün Türkiye’si ile bugünün Türkiye’sini karşılaştırmak pek olası değil. O günkü Türkiye’nin koşulları ve imkanlarıyla bugünküler çok farklı. Ama yine de bugün kamyonu yokuş aşağı götürenlerin zihin dünyalarında bu benzerlik hiç de yabana atılır bir benzerlik değil. Baksanıza bugün bile İstanbul’un fethini büyük bir iştahla kutlayanların kafalarında Batının yguladığı komploların bu fetih işiyle ilişkili olduğu fikri hala çok canlı.

Toplumun zihin dünyalarındaki bu kopuşun derinliği gerçekten de çok ürkütücü. Hani kökleşmiş bir demokrasimiz olsaydı bu kopuşun giderilmesi konusunda daha serinkanlı olabilirdik. Toplum ve siyaset yine de bu ayrışmayı çözebilir, yeniden “normal” sayılabilecek bir toplum hayatına devam edebiliriz diyebilirdik. Ama öyle değil. Nitekim bugün devletin PKK ile savaşının aldığı boyut şehirlerin, kasabaların bombalanmasına kadar gitti. Son olarak Cumhurbaşkanı’nın ifade ettiği teröristlerin barındıkları evlerin uzaktan bombalanabileceği görüşü böylelikle hayata geçerken çok sayıda sivilin de hayatını kaybettiği görüldü. Giderek insan zayiatları arttı ve daha da artacağı anlaşılmakta.

Kimileri ise ülkenin batısından hiç ses gelmemesini bu türden bir yaklaşımı cesaretlendirdiği iddiasıyla batıda yaşayanları eleştiriyor. Batı şehirlerinde yaşayanların sokaklara çıkmalarını, devlet güçlerinekarşı tavır almalarını ve Kürt kardeşlerine sahip çıkmalarını bekliyor.

Ama bu insanlar unutuyorlar ki her muhalefet hareketinin alternatif maliyetleri vardır ve bu maliyetler artıkça muhalefetin de sesi kısılır. Özellikle siyasi kutuplaşmanın yükseldiği toplumlarda muhalefet yapmanın alternatif maliyetleri de artar. Alternatif maliyetin artması ise muhalefet yapmayı zorlaştırır ve bu durum sonuçta muhalefetin sesinin kısılmasına kadar gider.

BugünTürkiye’de olan da budur. Batı şehirlerinden ses çıkmaması AKP hükümetinin ülkedeki kutuplaşmayıartırmasıyla muhalefet yapmanın maliyetlerini de artırmasından kaynaklanıyor.

Tabii ki bu sessizlik tümüyle hükümetin yaptıklarının onaylanması anlamına gelmiyor. Özellikle AKP’li olmayan seçmen kitleleri, bugün sokak muhalefetine mesafeli ise bu durum muhalefet etmenin kendileri için katlanılması yüksek maliyetlere işaret edebileceğinden dolayıdır. O nedenle de Batı ses vermiyor diyerek bu insanların bütün bu olan bitenleri onayladıkları kanaatine varmak doğru olmadığı gibi gerçekçi de değildir.

Eğer yukarıda yaptığım analiz doğruysa, bugün için yapılması gereken, batıdaki “sessiz muhalefetin” sesinin duyulmasını sağlayacak alternatif maliyeti daha düşük yollar bulmaktır. Böyle yollar daha “sivil” ve “şiddetten uzak” yollar olmalıdır. Bunların neler olması gerektiği ise yaratıcı fikirlere ihtiyaç göstermekte.

Özetle; zihin dünyaları ayrışmış, birinin ak dediğine ötekinin kara dediği bir siyasi ortamın savaş koşullarını da içerir hale getirilmesiyle ulaşılan kutuplaşma düzeyinde muhalefet etmenin de alternatif maliyetleri artmıştır. Özellikle, şehir hayatına zorlukla tutunmaya çalışan insanlardan bir de hayatlarını riske atacak eylemler beklemek yersizdir. Ama onların bu “sessizlik” gibi görünen duruşlarının ardında “muhalif” duygu ve düşüncelerini fark etmek ve onların katkılarını sunmalarına imkan verecek uygun yaklaşımlar üretmek bence bugünün yapılması gerekenlerinden.