Mahmut ÖVÜR
Demokrasi destanının yazıldığı 15 Temmuz'un ikinci yılında, biraz da sessiz sedasız ama o gecenin ruhuna uygun Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'yle çok önemli bir adım atıldı. "Genelkurmay Başkanlığı Milli Savunma Bakanlığı'na bağlandı."
Bugün daha çok da genç kuşaklara, "Ne var ki bunda?" dedirten bu durum, tam 58 yıldırTürkiye'nin en derin problemi ve kâbusuydu. Darbelerin, muhtıraların, müdahalelerin önünü açan askeri vesayet sisteminden söz ediyorum.
O sistemin temeli 27 Mayıs 1960 darbesiyle atıldı. O darbeyle sade- ce rahmetli Menderes ve arkadaşları idam edilmedi, aynı zamanda milli irade yok sayıldı. Bu da şu kararlarla gerçekleşti: Milli Güvenlik Kurulu anayasal güvenceye kavuştu. Milli Savunma Bakanı'na bağlı olan Genelkurmay Başkanlığı da Başbakan'a bağlandı.
Daha doğrusu bağlanmadı, Başbakan'a karşı sadece sorumlu hale getirildi... Yeni bir pozisyondu bu. Demokratik dünyada eşi benzeri olmayan bir pozisyon... Milli Savunma Bakanı, askeri bütçeden sorumluydu ama o bütçeyle ilgili yetkisi yoktu. Yetki tamamen Genelkurmay Başkanlığı'na aitti ama onun da siyasi sorumluluğu yoktu.
Garipti, ama aynı zamanda da bilinçli bir tercihti. Oysa 1949'da İsmet Paşa'nın biraz da ABD'nin dayatmasıyla Milli Savunma Bakanlığı'na bağladığı Genelkurmay Başkanlığı, ne yazık ki 11 yıl sonra yine İsmet Paşa'nın destek verdiği 1960 darbesiyle geri alınıyordu. Hem de mali ve idari açıdan eskisinden çok daha güçlü "özerk" bir statüye kavuşturularak.
O tarih, 60 yıldır yaşadığımız muhtıralar, müdahaleler ve darbeler sürecinin anayasal güvenceye alındığı tarihti. Türkiye, bu pozisyonuyla bırakın gelişmiş G-20 ülkelerini, içinde yer aldığı NATOülkeleriyle de çelişiyordu. NATO üyesi 29 ülke arasında Genelkurmay Başkanı'nın Milli Savunma Bakanı'nın önünde yer aldığı tek ülke Türkiye'ydi.
Bu tablo, Türkiye'deki vesayet sisteminin en önemli göstergesiydi. Türkiye, Genelkurmay Başkanı'nın her konuda konuştuğu Milli Savunma Bakanı'nın ise sustuğu bir ülkeydi.
Darbelere yasal güvence sağlayan, orduyu asli görevinden uzaklaştıran bu garabeti, demokrat siyasetçiler ve aydınlar uzun yıllar tartışıp durdu.
Değiştirilmesi istendi ama mümkün olmadı. AB katılım ortaklığı belgelerinde de bu talep hep seslendirildi. Değişim, ne zaman siyasetin gündemine gelse, 1960 darbesine sahip çıkan sivil vesayetçilerin itirazı yükseliyor, ordu içindeki cuntacıların da tehditleri artıyordu.
Bu yüzden Anayasa'daki bu maddeler bir türlü değiştirilemedi. AK Parti döneminde bazı önemli adımlar atılsa da taşlar tam anlamıyla yerine oturmamıştı. İşte şimdi o taşlar 58 yıl sonra yerine oturuyor ve kâbus bitiyor. Sürecin sessiz sedasız geçişine bakmayın, arkasında koca bir 15 Temmuz demokrasi direnişi ve güçlü bir liderlik var.
Bu da Başkan Erdoğan'ın ısrarla altını çizdiği gibi yeni dönemin "reformlar" dönemi olacağının işareti... Yeni dönem, birilerini şaşırtacağı gibi birilerinin de derin hesaplarını bozacak. Çünkü Türkiye, önünü tıkayan iç ve dış vesayetçi sistemi temizledikçe, onların uzantısı FETÖ ve PKK gibi ayak bağlarından kurtuldukça, sistem çok daha sağlam yerine oturacak. Ve Türkiye daha çok demokrasiye, hukuka, stratejik sanayiye, teknolojiye yönelecek.
Yazarlar
-
Yıldıray OĞURHavf ve reca arasında yeni bir yıla... 31.12.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KahveciOkudukça yoksullaşan bir ülkeyiz 31.12.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Ocaktan2026’da deliler çağına karşı bir umut ışığı yanar mı? 31.12.2025 Tüm Yazıları
-
Gökhan BACIKErken Cumhuriyet dönemi eleştirileri: Revizyonizm mi, Türk usülü “woke” mu? 31.12.2025 Tüm Yazıları
-
Akif BEKİVicdansız senenin kelimesi dijital vicdanmış 31.12.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Ali ALÇINKAYA2026’ya Girerken; Barış, Demokratik Toplum ve Enternasyonal Özgürlük Yürüyüşü... 31.12.2025 Tüm Yazıları
-
Mensur AkgünGemini’ye göre 2026’da Türkiye… 31.12.2025 Tüm Yazıları
-
Taha AkyolKara bir yıl 2025 31.12.2025 Tüm Yazıları
-
Mümtazer TÜRKÖNEBölücüler ve Ülkücüler 31.12.2025 Tüm Yazıları
-
Fehmi KORU2026: Beklentiler, beklentiler… 30.12.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan TAHMAZTürkiye’ye özgü sürecin muhasebesi 30.12.2025 Tüm Yazıları
-
KEMAL GÖKTAŞBarış Akademisyenleri'nin göreve iadesine istinaf engeli: Daire, Danıştay kararına direndi 30.12.2025 Tüm Yazıları
-
Fehim TAŞTEKİNAfrika Boynuzu’ndaki oyun: İsrail kime şah çekti? 30.12.2025 Tüm Yazıları
-
Erol KATIRCIOĞLUÇözüm için mücadele demokrasi için mücadeledir 30.12.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet TAŞGETİRENNasıl anılmak isterdiniz? 30.12.2025 Tüm Yazıları
-
Murat SevinçLeyla Zana ve Gözde Şeker ne yaptı? 29.12.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet TEZKANİktidar medyası infilak etti 29.12.2025 Tüm Yazıları
-
Bahadır ÖZGÜRUyuşturucu dosyasındaki sürpriz isim! "Cumhurbaşkanımızın tensipleri ile…" 29.12.2025 Tüm Yazıları
-
Nevzat CİNGİRTBir fotoğraf karesinden çok daha ötesi... 29.12.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet TIRAŞYENİ YILDA DA KURU EKMEK BİZİ BEKLİYOR… 29.12.2025 Tüm Yazıları
-
Bekir AĞIRDIRTürkiye'de davaların portresine kısa bir bakış: Hâlâ en güçlü ortak talep neden adalet? 29.12.2025 Tüm Yazıları
-
Akın ÖZÇER23 yılın en kötüsü 29.12.2025 Tüm Yazıları
-
Eser KARAKAŞUlus devlet, milli egemenlik, çevre, insan hakları, uyuşturucu ve Venezuela 29.12.2025 Tüm Yazıları
-
Abdulmenaf KIRAN11. YARGI PAKETİ, YENİ ADALETSİZLİK VE EŞİTSİZLİKLER YARATTI 28.12.2025 Tüm Yazıları
-
Mesut YEĞENRaporların Gösterdiği 28.12.2025 Tüm Yazıları
-
Mustafa PAÇALRTÜK ve basın özgürlüğüne geçit yok… 28.12.2025 Tüm Yazıları
-
Kemal CAN2025 giderken 28.12.2025 Tüm Yazıları
-
Tanıl BoraYılın Kelimesi 27.12.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet İlhanKararsızlığın Erdemi: Kesinliğin Gölgesinde Düşünmek 27.12.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BAYRAMOĞLUÜlke siyasetin neresinde, hangi evresinde? 27.12.2025 Tüm Yazıları
-
Figen ÇalıkuşuSuriye, güvenlik ve 15 milyon bağımlı… 26.12.2025 Tüm Yazıları
-
Nuray MERTİslamcılık Öldü mü? 26.12.2025 Tüm Yazıları
-
Yetvart DANZİKYANLeyla Zana vakası bir gösterge. Ama neyin? 26.12.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet ALTAN100 Bin Dolar Kazanan “Yeni Yoksul” Mu? 26.12.2025 Tüm Yazıları
-
Cihan TuğalSovyetler ve Bookchin 26.12.2025 Tüm Yazıları
-
Mustafa Karaalioğlu‘Entegre strateji’ varsa, niye tek yönünü görüyoruz? 25.12.2025 Tüm Yazıları
-
Doğu ErgilGüvenlikten kimliğe, inkârdan yurttaşlığa 24.12.2025 Tüm Yazıları
-
İsmet BerkanKomisyonda uzlaşma çıkmazsa süreç yine de ilerler mi? 24.12.2025 Tüm Yazıları
-
Mücahit BİLİCİSekülerleşme sorunu veya Müslümanlar nasıl modernleşecek? 23.12.2025 Tüm Yazıları
-
Murat BELGEYüzdük yüzdük 22.12.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit AkçayPax Americana sonrası Almanya: Yeşil dönüşümden askeri Keynesçiliğe 21.12.2025 Tüm Yazıları
-
Cemile BayraktarThank you Ahmed 19.12.2025 Tüm Yazıları
-
Vahap COŞKUNKüfürbazlar ve ötesi 19.12.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KirasAK Parti hariç herkes CHP 19.12.2025 Tüm Yazıları
-
Abdurrahman DilipakNüfusumuz dibe vururken! 18.12.2025 Tüm Yazıları
-
Seyfettin GürselPara politikasında sınav zamanı 18.12.2025 Tüm Yazıları
-
Şeyhmus DİKEN"O Yıl", hangi yıl? 15.12.2025 Tüm Yazıları
-
Berrin Sönmezİktidar politikası ters mi tepiyor, tersine mi işletiliyor? 13.12.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit KARDAŞEntelektüel üretimin kaybı-Rejimin vesayeti-Siyasetin iflası 13.12.2025 Tüm Yazıları
-
Yıldız ÖNENGüney Amerika’da büyüyen gölge 13.12.2025 Tüm Yazıları
-
Elif ÇAKIRBu durumda AİHM yetkilileri de Trump’tan yardım istesin… 13.12.2025 Tüm Yazıları
-
Mahfi EgilmezOrta sınıf nereye gitti? 12.12.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet TAKANBahis oynayan bakan kim?.. CASUS KİM?.. 12.12.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BULAÇHakim sınıfın iki zümresi 11.12.2025 Tüm Yazıları
-
Selva DemiralpHissedilemeyen büyümenin anatomisi 9.12.2025 Tüm Yazıları
-
SİBEL HÜRTAŞCHP programı halka ne vadediyor? Nasıl bir parlamenter sistem? 9.12.2025 Tüm Yazıları
-
Berat ÖZİPEKİmralı için CHP’yi sıkıştırmaya gerek var mı? 5.12.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet AKAYTürkiye İçin Irak Peşmergeleri Sorun Olmuyor da Rojava neden Sorun! 4.12.2025 Tüm Yazıları



























































Yorum yazarak yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Marmara Yerel Haber (marmarayerelhaber.com) hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Yazarın Diğer Yazıları
6.08.2020
28.05.2019
6.05.2019
3.05.2019
2.05.2019
28.04.2019
21.04.2019
19.04.2019
18.04.2019
13.04.2019