Referandum sath-ı mahalline girildi. 16 Nisan'da adına "Cumhurbaşkanlığı sistemi" denilen "Türk Tipi Başkanlık" modeli için sandık başına gidiyoruz.

Geçenlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan da "yönetim modeli" değişikliği öngören bu tasarının halkımız tarafından yeterince anlaşılmadığını söyledi. Zaten bu tasarının en önemli "faulü" de öncelikle bu. Referandumda oylanacak olan Recep Tayyip Erdoğan ya da AKP hükümeti değil ki. Nasıl, hangi anlayış ve kurumlarla yönetileceğimiz gibi ne denli önemli olduğu besbelli bir değişiklik "yeterince" tartışılamadan, konuşulamadan, ne getirip ne götüreceğine ilişkin sağlıklı bir fikir edinilemeden neden alelacele meclisten geçirilir ve halkın önüne getirilir?

Denilebilir ki "Kaç yıldır yeni anayasa üzerine tartışıyoruz, yetmedi mi?" Yeni anayasa üzerine konuşuluyor tartışılıyordu; AKP-MHP koalisyonu tarafından alelacele gündemimize getirilen bu tasarı üzerine değil.

Kaldı ki TBMM'de oluşturulan bir "Anayasa Uzlaşma Komisyonu" vardı ve bu komisyonu oluşturan partiler Anayasa'daki 60 madde değişikliği üzerine uzlaşmışlardı. Ne oldu o 60 madde? Neden kimse hatırlamıyor, sormuyor ve sahip çıkmıyor?

Sağlıklı bir tartışma yürütülemediği gibi referanduma da OHAL şartlarında gidiliyor. YSK'nın "olağan" seçim yasaklarının bir hükmü yok. Medyanın ağırlıklı bölümü tek ses. Dahası, tasarının sahipleri bu değişikliğin gerekçelerini, Türkiye'ye neler kazandıracağını anlatmak yerine "Terör örgütleri hayır diyor, demek ki biz evet demeliyiz" minvalinde söylemleriyle referandumdaki "Hayır" tercihini psikolojik baskı altına alıyorlar. 

Son olarak AKP'nin bir il yöneticisi "Kazanamazsak iç savaşa hazırlanalım" diyecek kadar yükseltti çıtayı, "coştu". AKP Genel Merkezi tarafından bu kişi (AKP Manisa İl Başkan Yardımcısı Ozan Erdem) istifaya davet edildi. Güzel. Ama asıl önemlisi referandumu, referandumun konusu tartışılmadan böylesi bir kutuplaşmanın, kamplaşmanın zemini haline getiren tutum ve söylemlerden bütünüyle vazgeçmek.

Orta yerde insanların görüşüne sunulan bir değişiklik tasarısı var. Buna neden "evet" ve neden "hayır" demeliyiz? Siyasilere düşen yürüttükleri kampanyada bu sorunun cevabını vermek. Bu kadar basit...

Her iki tercih de meşrudur. İnsanların tercihlerinin meşruiyetini tartışma konusu haline getirmek, yanlıştır, ahlaki değildir, referandumun kendisini gölgelemektedir. Bir duyan varsa eğer, ben de söylemiş olayım, kayda girsin...

Enteresanlıklarıyla birlikte bu referandum öyle ya da böyle yapılacak, sonuçlanacak. Ya sonrası? Uç söylemlerle seçmeni etkilemeye çalışanların düşünmedikleri böyle bir şey de var. 

17 Nisan'da "Evet" çıktı diye "Hayır" diyenlerin "terörist" oldukları mı tescillenmiş olacak? Bu insanlar yurtlarından sürülecek veya toplama kamplarına mı atılacaklar? Ya da "Hayır" çıkarsa "Evet" diyenler mi alıp başlarını gitmek zorunda kalacak? Kuşkusuz ki hayır. Hayat kaldığı yerden devam edecek. Ve her halükarda ülkemizin temel meselesi demokratikleşme, hak, hukuk, adalet ve barış olacak yine; ve bir de alarm veren ekonomi tabii...

Niyetim referandumu ve olası sonuçlarını önemsizleştirmek değil; temel meselemiz açısından hayatımızda değişen çok da bir şey olmayacağını hatırlatmak.

Ancak referandum sonuçları, mevcut siyasi yapıyı sarsacak gelişmelere de gebe. Ortaya çıkacak sonucun siyasi sonuçları da olacak. "Hayır" çıkarsa AKP-MHP koalisyonu çatlayacak mesela ve bir erken seçim tartışması ve olasılığı girecek gündemimize. Belki AKP bünyesindeki "suskunların" sesleri çıkacak, "Biz demiştik" vb diye.

"Evet" çıkarsa iktidar partisinin MHP ile koalisyonu muhtemelen "resmi" bir nitelik kazanacak ve demokratikleşme sorunlarımızla ilgili bugünkünden daha zorlu bir sürece girmiş olacağız. Ve "Hayır" kampanyasının ana muhalefet partisi konumu nedeniyle ister istemez başını çeken CHP'deki kaynamaların kazan kaldırma noktasına geleceğine tanıklık edeceğiz. Referandum, bana öyle geliyor ki Kemal Kılıçdaroğlu'nun liderliğini sürdürmek ya da noktalamak sınavı oluyor aynı zamanda. CHP içindeki koalisyon havasının "Hayır"ın kaybetmesi halinde daha fazla sürmesi imkansız...

Tercihimizi, asıl sorun ve gündemlerimizin ne ve neler olduğunu aklımızda tutarak yapalım. Şimdiden hayırlı olsun...