İran eski Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani'nin ölümü İran'da bir dönüm noktası olabilir mi?

Bu sorunun cevabına gelmeden Rafsancani'nin devrim sonrası İran siyasetini hatırlatmakta fayda var.

Rafsancani'yi İran devriminin ve akabinde kurulan "İran İslam Cumhuriyeti"nin fikir babalarından biri olarak tanımlamak yanlış değil. Humeyni'nin en yakın adamlarından biriydi. Sadakati tartışılmazdı. Bir milyon insanın ölümü ile sonuçlanan ve 8 yıl devam eden İran-Irak Savaşının son zamanlarında Saddam, gizli yollar üzerinden Humeyni'ye ateşkes teklif ettiğinde İran yönetimini zor bir karar bekliyordu. Bir yandan kazananı olmayacak bir savaşın devamı ihtimali, diğer yandan ise "ruhani önder" Humeyni'nin "zafer olmadan ateşkes olmaz" şiarından vazgeçmenin oluşturacağı meşruiyet krizi. Rafsancani ateşkes teklifi geldiğinde, Humeyni'ye şu öneri ile gidecekti:

"İsterseniz bu ateşkesi kabul ettiğimizi ben açıklayayım. Daha sonra siz beni görevden alıp, hapse atabilirsiniz. Böylelikle hem ateşkesi sağlayacak bir süreç başlar, hem de sizin itibarınız zedelenmez."

Humeyni'nin ölümünden sonra, Hamaney'in yerine geçmesini de sağlayan Rafsancani idi.

Bir yandan bir dava adamı, diğer yandan ise pragmatik ve usta bir siyasetçiydi. İran devriminin en ana aktörlerinden biriydi bir yandan; ama diğer yandan inanılmaz bir serveti oluşturacak ilişkilere girmekten de çekinmedi.

İktidara getirdiği Hamaney kendi gücünü konsolide etmeye başladıkça, Rafsancani ile ilişkileri dava arkadaşlığından düşmanlığa dönecekti.

Hamaney, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Rafsancani'ye karşı Ahmedinecad'ı destekleyince bu gerilim ayyuka çıktı.

Son seçimlerde aday olmasına izin verilmedi.

Kurduğu devletin gözünde artık o tekinsiz bir reformcuydu.

Bu sene İran, Cumhurbaşkanlığı seçimlerine gidecek. Rafsancani'nin ölümü reformistlerin bir kaybı olarak görülüyor. Ilımlı olarak resmedilen Ruhani'nin bu gelişme ile bir müttefikini kaybedeceği konusunda İran uzmanları hemen hemen hemfikir.

Rafsancani'nin ölümünün İran siyasetinde meydana getireceği etki ne olur bilinmez. Lakin ölümü bir dönemin sonu anlamına geliyor.

İran'daki reformistler kendi devriminin son kurbanı için ağlıyor...