Fehmi KORU
Bangladeş’te sokak hareketlenmesi sonucuna ulaştı: Bangladeş’i iki dönemde (1996-2001 ve 2009-2024) toplam 20 yıl yöneten kadın başbakan Şeyh Hasina protestolar üzerine ülkeden kaçtı.
Şeyh Hasina’nın koltuğunu terk etmek zorunda kaldığı gün, Bangladeş’in bağımsızlık sonrası dönemine damgasını vuran ikinci kadın politikacı, 1991-1996 ve 2001-2006 tarihleri arasının başbakanı Halide Ziya, cezaevinden tahliye edildi.
Biri, -Şeyh Hasina- ülkenin ilk cumhurbaşkanı (1971-1975) olan Mucibur Rahman’ın kızı, diğeri -Halide Ziya- ise 1977-1981 arası dönemin cumhurbaşkanı olan Ziyaur Rahman’ın eşi…
Siyasette birbirine rakip iki kadın… Biri iktidara gelince diğeri cezaevinin yolunu tutuyor ya da kaçıyor…
Daha kötüsü de var.
Yaklaşık yarım yüzyıl önce, 15 Ağustos 1975 tarihinde, Hasina’nın babası, annesi ve erkek kardeşleri bir gece yarısı baskına uğrayıp öldürülmüşlerdi. Eşi ve çocuklarıyla Almanya’daydı Hasina ve sonraki altı yılı, mülteci olarak Hindistan’da geçirmişti.
Kadınlar neyi paylaşamıyorlar dersiniz?
Bangladeş 170 milyon nüfusuyla dünyanın sekizinci en kalabalık ülkesi.
Hindistan’ın kuzeyinde yaşayan Müslüman halk kendilerine ait bir devlet kurma idealini Pakistan adıyla gerçekleştirdiklerinde (1947) Bangladeş Doğu Pakistan adıyla onun bir parçasıydı.
Pakistan’ın Bengal nüfusunun kendilerine ait devlet arayışı kanlı bir bağımsızlık savaşına dönüştü (1971). Bir yıl sonra Bangladeş devleti kuruldu.
Yakın tarihle ilgili bu bilgileri neden veriyorum?
İngiltere’de, birkaç kentte, azınlıkları yıldırma amaçlı ırkçı protesto gösterilerini medyamız iyi takip ediyor; çok daha önce başlamış Bangladeş’teki hareketlenme ise, sonuç da aldığı halde, dikkat çekmiyor.
Şeyh Hasina’nın istifasıyla yatışan sokak hareketleri haftalardır sürüyordu Bangladeş’te. Hasina iktidar gücünü protestocuları vazgeçirmek için en aşırı biçimde kullandığından, çoğu öğrenci 300’den fazla insan olaylarda hayatını kaybetti.
Cumhurbaşkanı olan babasını ve bütün ailesini gece yarısı konutu basan militanlar eliyle kaybeden Hasina, Dakka Üniversitesi’nde okurken, sonradan hasmı olacak Halide Ziya ile birlikte, öğrenci hareketlerinin lideri konumundaydılar ve bu ikili, sokağı hareketlendirerek, 1982’de bir askeri darbeyle ülkenin başına geçmiş Gen. Hüseyin İrşad’ı istifaya zorlamışlardı (1990).
Öğrenci iken bir diktatörü yerinden eden sokak hareketlerinin liderliğini yapmış Hasina’nın kendisi, kadere bakın, otoriterliğe kaydığı için protesto eden öğrenciler eliyle iktidarını kaybetti.
Erşad sonrası yapılan seçimde partisi en çok oyu alan Halide Ziya başbakan olmuştu. Bir sonraki seçimde durum değişti: Partisi sandıktan başarıyla çıkan Hasina başbakanlığı üstlendi. 2009 sonrası ise, tam beş seçimde, Hasina partisini iktidarda tutabildi.
Muhalefete düşen Halide Ziya yolsuzluk iddiasıyla yargılandı ve 17 yıl hapis cezası aldı.
Yolsuzluk ve rüşvet Bangladeş’te yaygın. Zaten öğrencileri hareketlendiren bir sebep de bu. Uluslararası Şeffaflık kurumuna göre, Bangladeş 180 ülke arasında yolsuzlukta 146. sırada yer alıyor. 2004 yılında yolsuzluğu araştırma komisyonu kurulunca, çok sayıda siyasi, bürokrat ve iş insanı rüşvet yüzünden cezaevini boyladı.
Sokakların hareketlenmesinin bir başka sebebi de ekonomi.
Ekonomisi aslında bölge ülkelerinin ilerisinde. Son 15 yıl içerisinde ortalama yüzde 6-7 büyüdü Bangladeş ekonomisi, 2020 yılında fert başına gelirde Hindistan’ı da geçti.
Peki sorun ne?
Artan gelirden 170 milyonluk nüfus içerisinde ancak belli bir kesim yararlanıyor. Zengin daha zengin oluyor, fakir ise daha fakirleşiyor. Genç nüfus iş bulamıyor. Memuriyet sınavlarında iltimas yaygın.
Hasina iktidarını sürdürebilmek için sert tedbirlere başvuruyordu.
Medya üzerinde baskı var, kaçırılıp kaybettirilenlerden olmazlarsa cezaevleri gazetecilerin ikinci adresi haline geldi ve vaktiyle ailesini öldüren türden yargısız infazlar onun döneminde de sürüyordu.
İngiltere’deki protesto olaylarının iç-savaşa yol açacağını söylemiş Elon Musk. Bangladeş’te sokaklar iç-savaşsız sonuç alabildi.
Geçici başbakanlık için Nobel ödüllü Muhammed Yunus düşünülüyor.
Hasina’nın yargısı 83 yaşındaki fakir-fukara dostu Yunus’u da hapse atmanın peşindeydi.
Yazarlar
-
Ali BAYRAMOĞLUSiyaset CHP’siz, CHP siyasetsiz olmaz 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mesut YEĞENSüreç Olmasaydı 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Akif BEKİHakan Fidan'ın diploması 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Yıldıray OĞURMehmet Ali Sebük’ü neden kimse hatırlamıyor? 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mustafa KaraalioğluGeri dönülmez çözümde son düzlük... 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KirasHükümet yalanladı konu kapandı 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Zeki ALPTEKİNÜretici Güçlerin Gelişiminin Motorlarından Biri Olarak Toplumsal-Sınıfsal Mücadeleler 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Fehmi KORUAnayasa engeli olduğu halde yeniden seçilmek isteyen başkan ne yapar? 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Murat SevinçKürt sorunu, komisyon ve Marx… 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Figen ÇalıkuşuÇeteler çağı ve muhteşem çöküş… 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Taha AkyolTefessüh… 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet OcaktanAK Parti kendini nasıl bu hallere düşürdü… 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Gökçer TahincioğluKalorifer kazanından rektör danışmanlığına ve öğretim görevliliğine uzanan yol: Sahte diplomaya ne g 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet ALTANBasın Tarihi: “İmralı’da Bir Mahkûm” 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Y. YılmazAYM kararı yargıyı bağlayacak mı? 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Cemile BayraktarŞeffaf, açık ve çoğulcu 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Nevzat CİNGİRTUtanmazlığın ve Çürümüşlüğün Belgesi: Sahte Diploma Skandalı 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
İsmet Berkanİktidar ülkeyi yönetebiliyor mu ki? Tek kişi ne kadar yönetebilirse o kadar işte… 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit KARDAŞAdemimerkeziyet: Dikey güçler ayrılığı ya da paylaşımı 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BULAÇİsa’nın takipçilerine sığınan Muhammed’in takipçileri 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Tanıl BoraÇağdaş Türkiye 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Eser KARAKAŞMeslek liseleri tartışmaları (1) 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit Akçay2025’in kalanı nasıl geçecek? 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Bahadır ÖZGÜR‘Dijital devlet’ işgali: Girilmedik kurum yok! 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Çiğdem TOKERİki öncü şirkete nasıl sızıldı: Denetimsizliğin çürüttüğü devlet 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Doğu ErgilBüyük Aldatmaca: Popülizmin (Halkçılığın) Yolsuzluk Ve Eşitsizlik Konusundaki Yalanları 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Erol KATIRCIOĞLUDemokratlar, ümmetçiler, ırkçılar 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Murat BELGEKaş yaparken göz çıkarmak 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Vahap COŞKUNKalemşörler ve Çubuk Ustaları da Silah Bıraksın! 5.08.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan TAHMAZTerörsüz Türkiye hedefi: Hukukun ve siyasetin rolü 5.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mümtazer TÜRKÖNESiyasî kimlikler panayırı kapandı 5.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mahfi EgilmezEkonomiyi düzeltmekle iş bitmez 5.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Ali ALÇINKAYABarış ve Demokratik Toplum Çağrısı; Hasta Tutsaklar 4.08.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KahveciÇürüme! 4.08.2025 Tüm Yazıları
-
Bekir AĞIRDIRGüvensizliğin gölgesinde siyaset: Geçen yıla kıyasla korku düzeyimiz yükseldi, peki neden? 4.08.2025 Tüm Yazıları
-
Akdoğan ÖzkanBatı artık Kiev’de Zalujni’yi görmek istiyor gibi 4.08.2025 Tüm Yazıları
-
Fehim TAŞTEKİNMisak-ı Suriye! 4.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet TIRAŞKUVVETLER AYRILIĞI YOK İSE… 4.08.2025 Tüm Yazıları
-
Abdurrahman DilipakPartiler ve toplum nereye gidiyor? 3.08.2025 Tüm Yazıları
-
Gökhan BACIKBatı, Türkiye, ulus-devlet: Vazgeçmenin fırsatları ve riskleri 3.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet TEZKANErdoğan’ın korktuğu başına geldi 3.08.2025 Tüm Yazıları
-
Elif ÇAKIRKomisyon hayırlara vesile olsun inşallah… 2.08.2025 Tüm Yazıları
-
Akın ÖZÇERSüreç ya da Çözüm Komisyonu 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mücahit BİLİCİHıristiyanlıktaki “kurtuluş” fikrinin İslamda yeri olabilir mi? 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan AKSAYAzerbaycan ile Rusya arasında savaş çıkar mı? 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Alper GÖRMÜŞZora girmiş bir anlatı: “ABD emperyalizminin değişmez stratejik hedefi bağımsız Kürt devleti” 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Berat ÖZİPEKEzberler bozulurken mağduriyetler de son bulmalı 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Cafer SolgunSuyun akışı ya da meramı barış olmak 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Umur TALUKötülük durur durur, seni de vurur! 29.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet AKAYAnkara, CHP, Çözüm Süreci ve Şam Arasındaki Tıkanıklık: 29.07.2025 Tüm Yazıları
-
İlker DEMİRKÜRT ULUSAL BİRLİK KONFERANSI 28.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mensur AkgünSuriye’de istikrarı sağlamak mümkün mü? 27.07.2025 Tüm Yazıları
-
Abdullah KıranYeni süreç ve Suriye denklemi 27.07.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet TAŞGETİRENBeyaz Toroslu savcı olayına iktidar nasıl bakıyor? 27.07.2025 Tüm Yazıları
-
İlhami IŞIKİktidarın soğuk matematiği 23.07.2025 Tüm Yazıları
-
Kemal CANTartışmayı kazanmaktan önce becermek gerek 21.07.2025 Tüm Yazıları
-
Sedat KAYABeşiktaş düzene karşı çıktı: Sessiz devrimin adı olacak 19.07.2025 Tüm Yazıları
-
Ali TürerULUSAL KİMLİK DAVASI 18.07.2025 Tüm Yazıları
-
Hasan Bülent KAHRAMANTaşıyıcı koalisyonlar ve ormanın içindeki CHP 17.07.2025 Tüm Yazıları
-
Taner AKÇAMAcaba Kürt sorununun önündeki engel “Atatürk miti” mi? 14.07.2025 Tüm Yazıları
-
DOĞAN ÖZGÜDENKürt ulusunun kavgasında bir sosyalist lider 13.07.2025 Tüm Yazıları
Yorum yazarak yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Marmara Yerel Haber (marmarayerelhaber.com) hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Yazarın Diğer Yazıları
7.08.2025
5.08.2025
3.08.2025
27.07.2025
25.07.2025
24.07.2025
23.07.2025
21.07.2025
19.07.2025
17.07.2025