Neval El Seddavi’nin Romanı 1970’li yıllarda Mısır’da geçer:

“Roman’ın baş karakteri bir fahişedir.

Bir gün kendisini zengin iş adamlarına pazarlayan, parasını da vermeyen Marzuk’u öldürür.

İdama mahkum olur.

Roman hapishanede idamını bekleyen Firdevs ile yapılan söyleşiden doğar.”

 Firdevs, Mısır’da kırsal  kesim de kalabalık ve yoksul bir aile de dünyaya gelir..

Kız çocuklarının ölümünden erkeklerin etkilenmediği, ilkel bir kültürün hakim olduğu  ve yaşandığı bir ailede büyür.

Çocuk yaşta şehvet duygusunun körelmesi için öz annesi ve komşuları bir kadın tarafından sünnet ettirilen…

Babası kız çocukları öldüğünde hiç etkilenmez ve hiçbir şey olmamış gibi davranır…Erkek çocuklarından  birisi öldüğünde karısını döven vahşi birisidir.

Kendisi doymadan hiçbir çocuğuna bir lokma bile ekmek vermeyen merhametsiz bir adamdır.

Firdevs ilk okula başlama çağına geldiğinde ilk önce Kahire’ de ilahiyat  okuyan amcası tarafından tacize uğrar.

Her kız çocuğu gibi bunu kimseye söyleyemez, bir de okumak için ancak amcasının destek vermesiyle mümkün olduğu için tacize katlanmak zorunda kalır.

Sonunda amcası okuması için Firdevs’i yanına alır ve okula yazdırır.. Firdevs ilkokulu ve orta okulu başarı ile bitirir, ülke genelinde de derece yapar, 7.olur.

Amcası evlenince Firdevs’in hayatı çok zorlaşır.

Okul hayatının önü kesilir.

Amcasının yeni karısı onu evden uzaklaştırmak  için ,Firdevs’ten kırk  yaş büyük hasta   amcası, şeyh Mahmut ile evlenmeye zorlar. Firdevs’in amcası da karısını destekler.

Yaşlı adam Firdevs’i  cinsel ihtiyacını karşılayan, yemek ve temizliğini yapan kendine hizmet eden  biri olarak görür, Firdevs’i insan yerine koymaz. .

Şeyh Mahmut’un  boğazında bir delik vardır ve bu delikten sürekli irin akar, bu irin akıntısı Firdevs’e çok büyük tiksinti verir. Adam bir de Firdevs’e kendisini öpmesi konusunda zorlar.. Firdevs’i sudan bahanelerle döver.. Yemesini kıskanır, müsrif olduğu konusunda Firdevs’e sürekli şiddet uygular, hakaret eder yaşlı adam.

Firdevs Şeyh Mahmut’un sürekli kendisini dövdüğünü amcasına anlatır ama amcası, karsını dövmeyen erkek mi var bu normal bir durum der.

Firdevs bu şiddete dayanamaz ve evden kaçarak kendini sokaklara atıp, iş aramaya koyulur.

Kahve işleten Beyyumi isminde bir adamla tanışır.

Bekar olan adam Firdevs’e iş bulana kadar bende kalabilirsin,  iki odalı evin bir odasını sana veririm der.

Kendisine gösterilen odaya  yerleşir,  ilk iki gün kahveci çok iyi davranır,ardından cinsel taciz başlar.

Bir gece Firdevs’in yatağına Beyyumi’ye  hiç benzemeyen   biri girmeye kalkar.”Sen kimsin” diye sorduğunda koynuna giren adam fark eder mi,  sen bir fahişesin,Faişenin  seçme hakkı m”ı var der.

Kahveci Beyyumi evden çıkarken evin kapısını Firdevs’in üzerine kilitleyerek çıkar.Gece geç saatlerde eve gelir cinsel dürtülerini  karşıladıktan sonra da yatar.

Artık Firdevs evden kaçmanın ve bu adamdan kurtulmanın yolunu arar..

Komşusu yaşlı kadına pencereden durumu anlatır.

Yaşlı kadın da “polis çağırayım”der ama ;Firdevs polis çağırma polis beni tutuklar diye itiraz eder.

Sen bir çilingirci çağır der, yaşlı kadın da çilingirci çağırır kapıyı  çilingircinin açması ile Firdevs  evi hızla terk eder. Nereye gideceğini  ve nerede kalacağını bilemez..

Sokaklarda tur atar yağışlı havalarda  otobüs duraklarına sığınır.

Nil Nehrinin kenarında  bir banka oturup kendini dinlediği sırada, karşısına bakımlı çok pahalı kiyafetleri üzerinde olan,makyajlı  elli yaşlarında  bir kadın başına dikilir. Kadın seni kim kullanıp sokağa attı der?

Birkaç tane de erkek ismi sayar.. Ve saydığı erkek isimleri arasında  Beyyumi’de vardır.

“Beyyumi’yi tanıyor musun?”

“Kadın yok öylesine saydım der.”

Firdevs’e kadın  gel benimle, ben bu yoldan geçmiş biriyim diyerek kendini tanıtır, adının ŞERİFE olduğunu söyler…”Ben de Firdevs deyip beraber yürümeye başlarlar.”

Şerife’nin Nil nehrinin manzarasını gören görkemli apartmanına, asansörle  lüks döşenmiş dairesine çıkarlar.Şerife yıkanması için banyoyu gösterir, Firdevs’e giymesi için de çok kaliteli ve güzel   temiz  kıyafetler verir.

Banyodan çıktıktan sonra Şerife Firdevs’i karşısına alıp   başlar anlatmaya; ”herkes bir gün ölecek önemli olan nasıl yasacağımız. Erkekler kadınların değerini bilmez,kendi değerini belirleyen kadındır.Senin değerini ve fiyatını artık ben belirleyeceğim..”

Şerife randevu evi işleten lüks içinde yaşayan bir kadın.Şerife  Firdevs’i erkeklere pazarlar ama beş kuruş para vermez.Sadece beraber olacağı erkeklere bakımlı ve güzel görünmesi için kıyafetler ve makyaj malzemesi alır,bir de yemesini içmesini temin eder.

Firdevs bir gün beraber olduğu Şerife’nin de yakın dostu adamın kendisine senin üzerinden çok para kazanıyor, sana ne kadar para  veriyor demesi ile, Firdevs sabaha karşı özel eşyalarını toplayarak Şerife’nin evini de terk eder,değişmez mekanı sokaklara kendini atar.

Şerife’nin sözü aklından çıkmaz,”bir kadın kendi değerini kendi belirler”, “gençliğini ve güzelliğini erkeklere sen pazarlayarak belirleyeceksin sözü” Firdevs’in aklına Şerife’nin sözü soru  çengeli gibi takılır.

Firdevs her sokağa kendini attığında tesellisini Nil nehrinin  kenarında arar,kendi içinde yolculuğa çıkar..Nazlı nazlı akan nehrin rengini ve suyun akışını seyrederek öfkesini dağıtarak  kendine gelir.

Sokakta yalnız dolaşan polis Firdevs’e benimle beraber olmazsan, seni karakola götürürüm der ve polisle karanlık bir sokakta beraber olur ama, polis para yok, başka zaman veririm diyerek uzaklaşır.

Artık Firdevs bedeni üzerinden para kazanmanın ve seçici olmanın  yollarını arar..Bir gün durakta yanına lüks bir araba yanaşır, arabanın camından kendine bakan adama gülümsemesi ile,adamın arabasında kendini bulur… Bilmediği güzel bir eve giderler hiç pazarlık yapmadan adamla beraber olduktan sonra,adam on lira gibi çok büyük beklemediği bir para verir ve  Firdevs’te şaşırır. Hemen  doğru lokantanın yolunu tutar günlerce aç olan karnını, bir kızarmış tavuk ısmarlayarak doyurduktan sonra,Firdevs  bir ev tutar ve kısa sürede de çok büyük paralar kazanmaya başlar.

Evini değiştirir varlıklı kadınların gittiği kuaförlerde saçlarını yaptırır.Yüksek topuklu ayakkabı, mini etek giyer ve lüks giyinir.Marka makyaj malzemeleri kullanır, bir fahişe gibi  değil de Firdes,artık tam bir sosyete kadın  rolünü oynar ve sokaklarda polis korkusu yaşamaz..

Firdevs ne kadar çok para kazansa da bu işi bırakmak ister, kendini pazarlamadan utanır.. Genişleyen çevresinden tanıdığı birisi tarafından bir şirkette büro işlerini yürütecek bir iş bulur.

Güzelliği ve bakımı ile şirkette ki erkeklerin dikkatini çeker ama,Firdevs  hiç yüz vermez çok ciddi davranır hatta tebessüm bile etmez erkeklere..

Bir gün fabrikada devrimci İbrahim denilen biri ile tanışır.İbrahim özgürlük ve adalet üzerine fabrikanın yemekhanesinde yaptığı konuşması Firdevs’in çok hoşuna gider ve İbrahim’le sık sık bir araya gelirler, bu arkadaşlıkları aşka dönüşür. Firdevs ilk defa bir erkeğe aşık olur, İbrahim’i görmeden duramaz, gördüğünde de ise lal olur dili tutulur adeta titrer.

Tam İbrahim’le evleneceği hayalini kurarken, fabrikada birlikte çalıştığı  kadın arkadaşı, İbrahim fabrika müdürünün kızı ile nişanlanmış akıllı bir çocuk geleceğini düşünmüş demesi ile Firdevs’in  dünyası yıkılır. Birkaç dakika düşündükten sonra kimseye haber vermeden, özel eşyalarını bürodan toplaması ile fabrikayı terkeder,yarıda bıraktığı fahişeliğe döner.

Çok kısa sürede beklemediğinden fazla  paralar kazanır,lüks yaşamaya başlar, birlikte olacağı erkeklerin  değil de kendisinin istediği fiyatı veren erkeklerle beraber olur..Bir de bakımlı erkekleri seçer, parasının hesabını bilmeyecek kadar para kazanır ancak parasının hesabını bankaya gidince öğrenir.

Öyle bir nam salar ki Firdevs’in güzelliği ve dişiliği…Mısır’a gelen kendini önceden tanıdığını söyleyen bir devlet adamı Firdevs’le beraber olmak ister.Polis  durumu Firdevs’e anlatır kabul etmez…Polis Firdevs’e yanlış yapıyorsun?

 Yurdunu seven  bir  vatandaş devletten gelen bu teklifi kabuleder.Devlet hizmetidir geri çeviremezsin der,polis.

”Ben bir  orospu iken ne zaman vatanperver oldum, diye polisin teklifini kabul etmez,Firdevs.”

Kahire’nin en zengin, varlık ve sosyal erkeklerine kadın pazarlayan “Marzuk” Firdevs’e beraber çalışması için teklif eder.İlk önce kabul etmek istemez Firdevs ama, sonra   Marzuk, Mısırın en zenginleri ile değil,Mısır devletinin silahlı ve sivil bürokrasisinin  tepesinde bulunan yetkilileri ile de lüks mekanlarda düşüp kalkan birisidir.

Kabul etmemesi durumunda  Marzuk’un  kendisini  tutuklatacağı için kabul eder Firdevs.

Firdevs üzerinden çok büyük paralar kazanan Marzuk Firdevs’e para vermemeye başlar.Firdevs’te para vermezsen ben ayrılacağım deyince tartışmaya başlarlar ve Marzuk’un  Firdevs’e vurması ile Firdevs mutfaktan eline geçirdiği bıçağı var gücüyle Marzuk’un boynuna saplar, çıkartır bıçağı göğsüne saplar ardından karnına bıçağı üst üste sokar,son bıçak darbesini  Marzuk’un göğsüne saplayıp hızla evden çıkar.

İşlediği cinayeti sorgular sonunda  aklının onayı ile  cinayeti işlediğine pişmanlık duymaz ,doğru yaptığına karar verir Firdevs.

Beraber olduğu zengin bir adamla yaptığı tartışmaları kavgaya dönüşür,Firdevs zengin adama beklemediği bir tokat atarak benim kim olduğumu bilmiyorsun, ben bir katilim seni de öldürürüm demesi ile..Zengin adamın polisi çağırması ,polise bu bir katil yakalayın diye bağırır…Firdevs böylece    yakalanır.Polis  kollarına kelepçe vurunca Firdevs suçunu itiraf eder..

”Ben öldürdüm ama suçlu değilim, suçlu olan kadınlar değil, erkeklerdir  diye haykırır..”

Topunuzun suçlu olduğunu söylüyorum:”Babalar,amcalar,kocalar,pezevenkler,avukatlar, dokdorlar,gazeteciler,her meslekten  bütün erkekler ” diye bağırır Firdevs.”

Polis”Vahşi ve tehlikeli bir kadınsın sen.”

“Ben gerçeği söylüyorum.Gerçek vahşi ve tehlikelidir.”

Cezaevinde koğuş arkadaşlarından biri gelip “Devlet Başkanı’na suçunu affetmesi için dilekçe yazarsan  kurtulma şansın olabilir der Firdevs’e…”Ben kurtulmak istemiyorum.” ”Affedilmek de istemiyorum.Çünkü senin suç dediğin şey bence suç değildir” diye karşılık verir koğuş arkadaşına.

Bir daha dünyaya gelecek olsam yine öldürürdüm onu.Devlet Başkanı’na af dilekçesi yazmanın  ne yararı var.” Herkes bir gün ölecek.Gurursuz  asılmaktansa,kendi işlediğim suç uğruna ölmeyi tercih ederim” diyerek idama götürecek kişilerin gelmesini bekler Firdevs.

Roman da Firdevs’in idama götürülmesi ile sonlanır..

Romanı okurken aldığım notlarım:

Romanın bir kurgu değil” Sözlü Tarih Romanı” olduğunu vurgulayayım.

Romanı  stres içinde okuyacaksınız..

Eser sıkıcı değil…Yazarın dili  akıcı bir şekilde sizi kitabın içine çekiyor ama çok gergin bir sürece de hazırlıklı olmalısınız.

Romanın baş karakteri Firdevs’in hayatının konu edildiği eserden  ortaya çıkan:”kadını sadece erkekler cinsel obje olarak görmüyor,kadınlarında kadını cinsel obje olarak gördüğünü  öğreneceksiniz.”

Bu eseri özellikle tacize,tecacüze,şiddete erkekler tarafından uğramış veya hala uğrayan kadınların okuduklarında,  psikolojik olarak  zorlanacakları gibi, geçmişte yaşadıkları travmaları da depreşebilir.

Yazar bu eserinde Mısır’da kadınların nasıl bir toplumsal baskı altında yaşadıklarına,sosyal,siyasal ve demokratik haklarının olup olmadığına  yer vermeliydi..Bu konuya  hiç değinmemesi  büyük bir eksiklik.

 “Eril  iktidarların hüküm sürdüğü, geri kalmış,gelişmemiş demokrasi ve hukuka yabancı toplumlarda”  kadınlara yaşatılanları konu ettiği için; bu roman Türk kitap okurlarına özellikle de erkeklere çok ta sürpriz gelmeyebilir.

Ben olsam Romanın adını  “Tanrı’nın Yaratıp ta Yardım Etmediği Kadın” kordum.