İranlı işadamı Reza Zarrab (Rıza Sarraf) tekrar gazetelerin birinci sayfalarında.

Rekortmen ihracatçı olarak sahnede ve ödülünü AK Partili iki bakanın elinden alıyor. Reza'yı ödüllendirme piyangosu(!) Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş ve Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci'ye vurdu. Olayın ekonomik boyutunu, ödülü hak edip etmediğini sektör yazarlarına bırakalım. O fotoğrafın siyasi anlamı ve mesajı üzerinde düşünelim.

MHP lideri Devlet Bahçeli'ye: 7 Haziran seçimlerinden oylarını artırarak çıkan MHP, koalisyon görüşmelerinin kilit partisi. Genel Başkan Bahçeli ilk andan itibaren en net ve köşeli duran kişi. Koalisyon pazarlıklarında kalın kırmızı çizgileri var: Cumhurbaşkanı Recep T. Erdoğan'ın anayasal sınırlara çekilmesi, çözüm sürecinin bitirilmesi ve yolsuzlukların hesabının sorulması. Çözüm sürecini Erdoğan zaten seçimlerden önce gözden çıkarmıştı. Anayasal sınırlara çekilme meselesi de muğlaklıkla geçiştirilebilir. Ancak 17/25 Aralık yolsuzluk iddialarının yargı önüne çıkarılması çok somut ve kaçış noktası olmayan bir talep. ‘Bilal'i verin iktidarı alın' pazarlığın en yüksek noktadan başlatılması anlamı taşıyor. Dünkü kare ise ‘Bırak Bilal'i, Reza'yı bile yedirmeyiz' cevabı.

Bahçeli, AKP ve MHP içindeki koalisyon lobilerine direnemez, koalisyona girerse o fotoğrafı onaylamış olacak. Kilitlenme halinde ise ‘Koalisyonu ben değil Reza'yı öne süren Erdoğan istemedi' deme imkânı doğdu. İki yılda üç seçim yapmış ülkenin önüne dördüncüyü koymak riskli. Herkes ‘uzlaşmaz' yaftası yiyip fatura ödemekten endişe ediyor. Haliyle Bahçeli'nin de aynı dengeyi gözetmesi kaçınılmaz. Reza hamlesi uzlaşmazlığın faturasını AKP'ye çıkarabilir.

Ahmet Davutoğlu'na: AK Parti Genel Başkanı, koalisyon pazarlıklarını 17/25 Aralık yolsuzluk soruşturmasının gölgesinden kurtarmaya çabalıyor. Ahmet Sever'in kitabında Abdullah Gül'den aktardığı ‘Dört bakanı Yüce Divan'a gönderirim' ifadesi elini güçlendiriyor. Zaten Davutoğlu'nun ilk komisyonda da gönderme taraftarı olduğu ama Erdoğan'ın müdahalesini aşamadığı belirtiliyordu. Ödül, Ahmet Bey'e de ağır bir gönderme. Erdoğan'ın, ‘hayırsever işadamı' şeklinde takdim ettiği Reza'yı kolaylıkla feda etmeyeceği anlaşılıyor. Rüşvet iddiası üzerine istifa eden bakan Egemen Bağış'ı Saray'a yanına alması da aynı minvalde düşünülmeli.

Davutoğlu'nun önünde üç hayati oylama var: Hükümeti kurabilirse güvenoylaması, eylülde yapılacak parti kongresi ve gelmesi kuvvetle muhtemel 17/25 Aralık önergesi. Üç oylama birbirini etkileyecek nitelik taşıyor. Dengeyi sağlayıp girdaptan çıkmak için güçlü liderlik gerekiyor. ‘Davutoğlu başarabilir mi?' sorusunu cevaplamak için henüz erken.

Numan Kurtulmuş'a: En ağır eleştirileri sahibi muhalefet lideri iken AK Parti'ye katılarak sürpriz yapan Kurtulmuş'un siyasi çizgisindeki en derin kırılma verdiği ödül oldu. Reza Zarrab, Numan Bey'le aynı kareye girerek aklandığını düşünebilir. Fakat Kurtulmuş için tersini söylemek mümkün. Nihat Zeybekci tek başına olsaydı tepki böyle büyümeyebilirdi. O fotoğraf Kurtulmuş'un ‘temiz' imajına gölge düşürecek. Biraz komplocu düşünürsek bilinçli bir tercih olduğunu söyleyebiliriz. Ancak öyle olmaması neticeyi değiştirmeyecek.

O kareyi yorumlarken göz önünde tutmamız gereken iki unsur daha var. Birincisi İran'da iki yıldır tutuklu bulunan Babek Zencani. Operasyonu önceden haber alıp Türkiye'den kaçtığı ileri sürülen Zencani kendi ülkesinde benzer iddialarla tutuklu yargılanıyor. Bu gerçek bazılarının “Mağdur İran halkının petrol paralarının tahsilinden niye rahatsızlık duyuyorsunuz?” savunmasını çöpe atıyor. İkinci unsur ise daha önce hükümete yakın medyada yapılan Reza'nın halkla ilişkiler çalışması. Türk bayrağı önünde çekilmiş görüntü ve fotoğraflarla parlatılmaya çalışılmıştı. 7 Haziran o fotoğrafın halkı tatmin etmediğini gösterdi. Şimdi yeni bir algı çalışması sahnede. Birileri Reza'yı kurtarmayı hayati önemde görüyor. O anlaşılıyor.