İbrahim Kahveci
BDDK (günlük) verilerine göre; bankaların vermiş olduğu toplam TL kredileri 2 trilyon 875 milyar liraya ulaştı. Buna 2 trilyon 097 milyar lira karşılığında verilen döviz kredilerini de eklediğimizde, bankacılık sektörünün toplam kredi büyüklüğü 4 trilyon 972 milyar liraya ulaşmaktadır.
Yeni Ekonomi Modeli-YEM; üretim-yatırım-istihdam ve ihracata dayalı olacaktı. Lakin dün açıklanan ocak ayı dış ticaret verisi gösterdi ki, ithalat resmen patladı.
Hatta bu modelin ilk günlerinde kur artışına ses çıkarılmazken, “rekabetçi kur işimize geliyor” diyorlardı. Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu bile bir ara; “kur artacak ve böylece ithalat düşüp ihracat yükselecek; bu sayede de cari işlemler fazlası verip kurlar dengeye geldiğinde enflasyon da düşecek” diyordu.
Ama olmadı...
***
Şu anda ne cari işleme, ne de üretim için rekabetçi kura bakan yok. Varsa yoksa dövizi frenlemeye çalışıyorlar.
Hatta bu uğurda ilk başta söyledikleri “Yatırım-İstihdam” seçeneğini bile rafa kaldırmış durumdalar. Kredi alan şirketler-kişiler döviz alır korkusu ile bankalar kredi limitleri uygun olanlara dahi kredi vermekten imtina ediyorlar.
Bütün korku paranın dövize gitmesinden...
Diğer yandan da kredi vermek için çabalıyorlar. Ama bir türlü çıkış yolunu da bulmuş değiller.
***
Oysa bu işin çözümü var... Hem de eskiden kendi tıkadıkları yolu açmaktan başka bir şey değil...
AK Parti yıllar önce (2006’da) leasing sistemini aniden kilitledi. Sonradan düzeltme yapılsa da hâlâ arda kalan iki temel sorun devam ediyor.
Oysa Türkiye’de reel sektör yatırımlarının temel taşı bu sistemdi. Bir şekilde leasing sistemi kilitlendiğinde üretim sektörü de güç kaybetmeye başladı. Sanayi sektörünün GSYH payının azalması ile leasing sisteminin kilitlenmesi arasında bağı görebilirsiniz.
Nedir bu sistem?
Yatırım yapacak olan şirkete nakit para vermiyorsunuz, onun yerine makine-teçhizatı kiralama (leasing) şirketi alıyor ve firma o şirkete her ay kira bedeli ödüyor.
Kısaca nakit kredi yok; onun yerine ihtiyaç duyulan yatırım ekipmanları veriliyor.
***
2006 yılında 50’den fazla leasing firması varken, şimdi bu sayı sadece 22 ‘ye düşmüş durumda.
Sektörün toplam işlem hacmi ise 60 milyar lira seviyelerinde. Bu çok düşük bir rakam. Çünkü bankaların taksitli kredileri 700 milyar lirayı geçmiş durumda. Bu kredilerin tamamı leasing sisteminde olabilirdi ve olmalıydı.
Hatta şunu söyleyelim: BES Sistemine yüzde 30 Hazine katkısı yerine asıl üretim-yatırım demek olan leasing sistemine Hazine desteği verilebilirdi.
Bir adım daha ileri gidelim mi? Ticari kredilerin kademeli şekilde vergiden düşülmesi bile tartışmaya açılabilir. Bunun yerine yatırım-üretim kredilerine faiz desteği sağlanabilir. (Şimdilik bu konuyu kapatalım; çünkü bir yazıyı aşacak temel bir meselemiz de budur)
***
İyi ama neden bu sektör yeterince çalışmıyor? Neden önünde engeller çıkartılıyor?
İki temel sorun var:
1- Leasing şirketleri bankalardan kaynak alıp kredi (makine-teçhizat şeklinde) kullandırıyor. Ama bankalardan kaynak aldıklarında o kredi faizinin yüzde 5’i kadar BSMV ödüyorlar.
Düşünsenize, bir leasing şirketi bankadan yüzde 25 faizle kredi aldığında (100 milyon TL diyelim) o kredinin 25 milyon liralık faizine ek olarak yüzde 5 vergi ödüyor. Bu nedenle leasing maliyeti daha yüksek çıkıyor. Ama bankalar kendi aralarında para alış-verişlerinde hiçbir vergiye tabi değiller.
Desteklenmesi gereken sektör adeta kilitlenmiş durumda. Bu da ülke sanayisi için reel yatırımları kilitlemiş oluyor.
2- Sektörün ikinci temel sorunu ise yurtdışı kaynak temininde yaşanıyor. Yatırım demek makine-teçhizat demek ve genellikle bunlar yurtdışından ithal ediliyor.
İşte bu ithalat ve yabancı kaynak kullanımında sektöre adeta dur deniliyor. Eğer vade 4 yılın altında ise bu sefer de kredinin yüzde 3’üne varacak kadar KKDF kesintisi yapılıyor.
Dikkat ederseniz burada faizden değil, toplam krediden kesinti yapılıyor.
Sadece bankalarla aynı şartlarda işlem yapma fırsatı bile verilse, ülke sanayisine ve yatırımlarına ciddi katkı sunulabilecektir. Ama her nedense sektörün önü kesilerek adeta sanayi ve üretimin yolu yıllardır kapatılmış durumda...
***
Bugün ülkemizde yatırım ve istihdam en büyük ihtiyaç noktasıdır. Özellikle yatırımın finansmanında kaynak çeşitliliği adeta bankalar ile sınırlanmıştır. Alternatif çözüm modelleri kapımızda olmasına rağmen bir türlü sonuca gidemiyoruz.
Reel yatırım modellerinde leasing sistemi bize kapı açabilir. Fikri yatırım sisteminde de başka modeller geliştirmemiz gerekiyor. Özellikle risk sermayesi ortaklıkları burada kilit rol oynayabilir. Yeter ki çözüm isteyelim... Yeter ki çözüme odaklanalım. Sloganla bu işlerin olmadığını hepimiz gördük; değil mi?
Yazarlar
-
Fehmi KORUÇevremiz çok bilinmeyenli bir denklem gibi, yoksa bilinebilir mi? 10.08.2025 Tüm Yazıları
-
Cafer SolgunÖzlemek ne uzun bir mesafe, Dersim… 10.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit AkçayBir dönüm noktasında mıyız? 10.08.2025 Tüm Yazıları
-
İlhami IŞIKYeni Süreç, korkular ve umutlar 10.08.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan AlbayrakKadife eldiven zamanı 10.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mümtazer TÜRKÖNE“Norm Devlet” üzerinde 19 Mart gölgesi 10.08.2025 Tüm Yazıları
-
Doğu ErgilYolsuzluk: Çürümenin Kurumsallaşmış Hali 10.08.2025 Tüm Yazıları
-
İlker DEMİRBU KOMİSYON NE ÇÖZER? 10.08.2025 Tüm Yazıları
-
İsmet BerkanDevleti yönetenler milletlerine güven vermek istiyor olsaydı… 10.08.2025 Tüm Yazıları
-
Taha AkyolYargı niye böyle? 10.08.2025 Tüm Yazıları
-
Berrin SönmezTeo-politik inşaya karşı dinsel bireycilik: İtaat mı? İtiraz mı? 10.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BAYRAMOĞLUSiyaset CHP’siz, CHP siyasetsiz olmaz 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Zeki ALPTEKİNÜretici Güçlerin Gelişiminin Motorlarından Biri Olarak Toplumsal-Sınıfsal Mücadeleler 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Akif BEKİHakan Fidan'ın diploması 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mesut YEĞENSüreç Olmasaydı 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KirasHükümet yalanladı konu kapandı 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mustafa KaraalioğluGeri dönülmez çözümde son düzlük... 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Yıldıray OĞURMehmet Ali Sebük’ü neden kimse hatırlamıyor? 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Figen ÇalıkuşuÇeteler çağı ve muhteşem çöküş… 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet OcaktanAK Parti kendini nasıl bu hallere düşürdü… 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Murat SevinçKürt sorunu, komisyon ve Marx… 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet ALTANBasın Tarihi: “İmralı’da Bir Mahkûm” 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Cemile BayraktarŞeffaf, açık ve çoğulcu 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Tanıl BoraÇağdaş Türkiye 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Y. YılmazAYM kararı yargıyı bağlayacak mı? 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Nevzat CİNGİRTUtanmazlığın ve Çürümüşlüğün Belgesi: Sahte Diploma Skandalı 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Gökçer TahincioğluKalorifer kazanından rektör danışmanlığına ve öğretim görevliliğine uzanan yol: Sahte diplomaya ne g 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BULAÇİsa’nın takipçilerine sığınan Muhammed’in takipçileri 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit KARDAŞAdemimerkeziyet: Dikey güçler ayrılığı ya da paylaşımı 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Eser KARAKAŞMeslek liseleri tartışmaları (1) 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Çiğdem TOKERİki öncü şirkete nasıl sızıldı: Denetimsizliğin çürüttüğü devlet 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Murat BELGEKaş yaparken göz çıkarmak 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Erol KATIRCIOĞLUDemokratlar, ümmetçiler, ırkçılar 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Bahadır ÖZGÜR‘Dijital devlet’ işgali: Girilmedik kurum yok! 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Vahap COŞKUNKalemşörler ve Çubuk Ustaları da Silah Bıraksın! 5.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mahfi EgilmezEkonomiyi düzeltmekle iş bitmez 5.08.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan TAHMAZTerörsüz Türkiye hedefi: Hukukun ve siyasetin rolü 5.08.2025 Tüm Yazıları
-
Bekir AĞIRDIRGüvensizliğin gölgesinde siyaset: Geçen yıla kıyasla korku düzeyimiz yükseldi, peki neden? 4.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet TIRAŞKUVVETLER AYRILIĞI YOK İSE… 4.08.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KahveciÇürüme! 4.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Ali ALÇINKAYABarış ve Demokratik Toplum Çağrısı; Hasta Tutsaklar 4.08.2025 Tüm Yazıları
-
Fehim TAŞTEKİNMisak-ı Suriye! 4.08.2025 Tüm Yazıları
-
Akdoğan ÖzkanBatı artık Kiev’de Zalujni’yi görmek istiyor gibi 4.08.2025 Tüm Yazıları
-
Abdurrahman DilipakPartiler ve toplum nereye gidiyor? 3.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet TEZKANErdoğan’ın korktuğu başına geldi 3.08.2025 Tüm Yazıları
-
Gökhan BACIKBatı, Türkiye, ulus-devlet: Vazgeçmenin fırsatları ve riskleri 3.08.2025 Tüm Yazıları
-
Elif ÇAKIRKomisyon hayırlara vesile olsun inşallah… 2.08.2025 Tüm Yazıları
-
Akın ÖZÇERSüreç ya da Çözüm Komisyonu 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Alper GÖRMÜŞZora girmiş bir anlatı: “ABD emperyalizminin değişmez stratejik hedefi bağımsız Kürt devleti” 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan AKSAYAzerbaycan ile Rusya arasında savaş çıkar mı? 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Berat ÖZİPEKEzberler bozulurken mağduriyetler de son bulmalı 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mücahit BİLİCİHıristiyanlıktaki “kurtuluş” fikrinin İslamda yeri olabilir mi? 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Umur TALUKötülük durur durur, seni de vurur! 29.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet AKAYAnkara, CHP, Çözüm Süreci ve Şam Arasındaki Tıkanıklık: 29.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mensur AkgünSuriye’de istikrarı sağlamak mümkün mü? 27.07.2025 Tüm Yazıları
-
Abdullah KıranYeni süreç ve Suriye denklemi 27.07.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet TAŞGETİRENBeyaz Toroslu savcı olayına iktidar nasıl bakıyor? 27.07.2025 Tüm Yazıları
-
Kemal CANTartışmayı kazanmaktan önce becermek gerek 21.07.2025 Tüm Yazıları
-
Sedat KAYABeşiktaş düzene karşı çıktı: Sessiz devrimin adı olacak 19.07.2025 Tüm Yazıları
-
Ali TürerULUSAL KİMLİK DAVASI 18.07.2025 Tüm Yazıları
-
Hasan Bülent KAHRAMANTaşıyıcı koalisyonlar ve ormanın içindeki CHP 17.07.2025 Tüm Yazıları
-
Taner AKÇAMAcaba Kürt sorununun önündeki engel “Atatürk miti” mi? 14.07.2025 Tüm Yazıları
-
DOĞAN ÖZGÜDENKürt ulusunun kavgasında bir sosyalist lider 13.07.2025 Tüm Yazıları
-
KEMAL GÖKTAŞDemirtaş’a Kobane mahkumiyeti: Gerekçedeki “10 kusurlu hareket” 28.06.2025 Tüm Yazıları
-
Cihan AKTAŞTahran bir kez daha bombalanırken 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Cansu ÇamlıbelCHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın: CHP anayasa değişikliği masasına oturmayacak, öyle bir komisy 18.06.2025 Tüm Yazıları
-
Aydın SelcenDemokrasiye giderken cumhuriyetten olmak 17.06.2025 Tüm Yazıları
-
Hikmet MUTİAsoyşeytit Pres ' den Cemşit K.nın canlı PKK kongre izlenimleri... 13.05.2025 Tüm Yazıları
-
Metin Karabaşoğlu‘Türkiye Müslümanları’ kimler oluyor? 11.05.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet ÖZTÜRKÇetin Uygur bir kitaba sığar mı? 10.05.2025 Tüm Yazıları
-
Baskın ORANRahip Brunson ve öğrenci Rümeysa 25.04.2025 Tüm Yazıları
-
Sezin ÖNEYKopukluk ve “Anadolu Kırılması” 25.04.2025 Tüm Yazıları
-
Yüksel TAŞKINİktidar milli iradeyi “tapulu arazisi” sandığı için büyük bir bedel ödeyecek 22.04.2025 Tüm Yazıları
-
Ayhan ONGUNDEMOKRATİK EĞİTİM MÜCADELESİNE ADANMIŞ YAŞAMLAR 21.04.2025 Tüm Yazıları
-
Nuray MERTVeda ediyorum 15.04.2025 Tüm Yazıları
-
Gülçin AVŞARŞizofrenik yurttaşlık 14.04.2025 Tüm Yazıları
-
Hasan CEMALTerörsüz Türkiye! İyi güzel, peki ya demokratik Türkiye?.. 14.04.2025 Tüm Yazıları
-
Pelin CENGİZTrump’ın yeni vergileri diye yazılır, ‘post modern merkantilizm’ diye okunur 7.04.2025 Tüm Yazıları
-
Mehveş EVİNBoykot ve sokaklar neden bu kadar korkutuyor? 2.04.2025 Tüm Yazıları
-
Cennet USLUİktidar neden umduğunu bulamadı? 2.04.2025 Tüm Yazıları
-
Hayko BAĞDATSokaklarda yükselen ses 28.03.2025 Tüm Yazıları
-
Selva Demiralpİmamoğlu krizi ve ekonomik yansımaları 20.03.2025 Tüm Yazıları
-
Halil BERKTAYPKK ve Türk solcuları (4) “Dağlarında gerilla var memleketimin” 16.03.2025 Tüm Yazıları
-
Selami GÜREL“Adı belirsiz” süreç hızlı ilerliyor 16.03.2025 Tüm Yazıları
-
Etyen MAHÇUPYANKürt ‘açılımı’nın nedeni Suriye değil, Türkiye! 15.03.2025 Tüm Yazıları
Yorum yazarak yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Marmara Yerel Haber (marmarayerelhaber.com) hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Yazarın Diğer Yazıları
17.07.2025
14.07.2025
10.07.2025
7.07.2025
4.07.2025
30.06.2025
24.06.2025
20.06.2025
19.06.2025
18.06.2025