Ütopya,1478-1535 yıllar arasında yaşamış olan Thomas More’nin kitabının adıdır.

“Kardeşlik ve Eşitlik”  adında ilk bilimsel sosyalizmi denemesi olan eser de gene Thomas More imzasını taşır.

Thomas More’nin Ütopya’sı 1556 baskı yapmış,her baskısının kaç olduğu bilinmemekle  beraber,başta Batı Avrupa düşünürleri tarafından her daim referans gösterilen bir büyük klasik eserdir.

Öyle ki,Ütopya İncil’den sonra en fazla okunan kitap olmuştur.

Ütopya’yı okumakla geç kaldıysanız “ben bunu nasıl okumadım” diye hayıflanacaksanız kitabın her cümlesini,her sayfasını böyle bir duygu ile okudum.

Maalesef dünya klasiği  Ütopya Türkçeye 450 yıl sonra ancak 1960’li yıllarda çevrilir..

Matbaanın 300 yıl gecikerek geldiği bir ülkeye Thomas More’un 450 yıl gecikerek  gelmesine de belki de şaşırmamak gerekir.

Thomas More 7 şubat 1478’de Londra’da doğdu ve ünlü bir yargıcın oğludur.

Zamanın önemli aydınlarından Conterbury Başpiskoposu John Mortto’dan hukuk eğitimi alır.

More Milletvekili seçilerek parlamentonun en genç üyesi olur.

More,Augustinus’un (De Civitate Dei) “Dünya Tanrı Devleti Üzerine” kapsamlı bir araştırma yapar,henüz 22 yaşındadır,Augustinus’un eseri üzerine seminerler verir ve zaman içinde okutman olur,dikkatleri üzerine toplar.

Rönesans’ın en ünlü Aydınlarından Roterdamlı Erasmus onunla tanışmak ister.Hatta Erasmus “Deliliğe Methiye”yi,1499 yılında bu karşılaşmanın şerefine yazdığı söylenir.

Thomas More,1518 yılında Kral VIII.Henry’nin özel danışmanı,1521 yılında  ise Maliye Bakan yardımcısı olur,ve 1529’da VIII.Kral Henry tarafından baş mühür taşıyıcısı ve ülkenin Başbakanı olarak atanır.

Kral VIII.Henry More’ye Şövelya ve SİR unvanı verir.

More Kral ile anlaşmazlığa düşünce 1529 yılında Başbakanlıktan istifa eder.Zaten altı yıl sonra  da idam edilir.

Katolik kilisesi Yeniçağ başlarında harcamaları artması  üzerine bir bildiri yayınlar..Bu bildiriye göre Hıristiyanlar günahlarından  arınabilmek için  Kiliseye bağışta bulunmalıydı.

Endüljans(Affedebilen):Ortaçağ Avrupa’sına bir tür günah çıkarma  ve ölümden sonra cennete gitmek için Papa’nın sattığı af belgesi.Kilisenin halktan para alarak cennetten  toprak satmasıdır.”Bu bildiri ile Endülanjs dönemi başladı.

Thomas More’nin Ütopya’sı;Kilisenin cennetten arsa dağıttığı,para karşılığında insanların günahlarının affedildiği,Kral’ın  toplumun her kesimine hükmettiği bir dönemde ortaya çıkar.

More’nin eserleri,görüşleri ve yaşam tarzı VIII.Kral Hennry ile çatışır;More 15 Mayıs 1532  yılında ülke deki bütün hukuk yetkilerinin Kral’da toplanan  olağanüstü  yasaya muhalefet eder ,6 Temmuz 1535’te düzmece ifadelere dayanarak vatana ihanetten  More idama mahkum edilir.

Düşünceleri ve vicdanı için ölümü göze alan  57 yaşında hayatının en verimli çağında,More Kafası kesilerek ibreti alem olsun diye Londra köprüsünde halka teşhir edilir.

15,16 ve 17.Yüz yıllarında İngiltere,Fransa ve Alman düşünürler  tarafından More’nin eserlerini referans alırlar.

İşte Aydın denilen bütün devlet imkanlarını ve unvanlarını  elinin tersiyle iten, Krala baş kaldıran ve bu başkaldırısını da kellesini vererek bedel ödeyen;bir Aydın ancak tarihte 500 yıl da bir geliyor,onun için de More’nin eserleri 500 yıldır okunuyor ve insanlığın sorunlarına da ışık tutuyor.

Ütopya,hem geçmişle şekillenmiş hem de imkansıza uzanıp insanlığın enerjisini ateşlemiştir.

Ütopya,kelimenin tam anlamıyla eskiyle yenin birleştiği bir dikiş hattıdır.Bu dikiş More’nin keskin ve kıvrak zekasının bir şaheseridir.

More Ütopya ile sınıfsız toplumun geleneğini başlatır “Bilimsel Sosyalizm’e giden yolun teorik zeminini döşeyerek,aynı zaman da Komünist bir toplumu betimlediğini görüyoruz.

More köleliğe karşı çıkar ve insanlar köle olarak doğmaz;kölelik bir kader değildir,fakat suçluların  İŞ’le eğitildiği bir tür ceza olduğunu savunur.Batı’da kitlesel gösterilere neden olan köle başkaldırılarının ve ayaklanmasının da öncüsü olur.

More,siyaseti salt Kralların uğraşı olmaktan  çıkarır;siyaseti ihtiyaçlara yanıt veren bir yaşam felsefesine dönüştürür.

 “Hakikatin zora ihtiyacı yoktur” der.

More,din konusunda da şöyle der: “Peki buna rağmen zor kullanılırsa ne olur? O zaman en sıradan insanlar,en bağnaz müminler olurlar ki bu da en hakiki dinin bağrına diken ayrıkotlarıyla  kaplamak anlamına gelir.”

Thomas More’nin Ütopya’sını Sosyalizm açısından ayrıcalıklı kılan;20.Yüz yılın sorunlarını ve hatta insanoğlunun bugün bile çözemediği bir çok soruna  ışık tutacak,bir perspektifle kaleme almış olmasıdır.

More,insan hayatını merkezine koyan yeni  ve etkin felsefe akımı başlatır;bu felsefe Tanrının yarattığı varlığı,”Lanetli Kaderinden” kurtulmaya ve varlığının bilincine  varmaya kışkırtmaktadır.

18.Yüz yılda  Engels,Kautsky,Lenin ve Gramci gibi düşünürler More’nin eserlerinden çok etkilenirler.

Thomas More’nin Ütopya’sı tarihin defterini tutmakla kalmaz,geleceğe de işaret ederek,günümüze taşınarak  insanlığın yoluna ışık tutması bulunmaz bir nimettir.

Thomas More’nin Ütopya’sını okuduğunuzda More’nin tarım toplumu döneminden;bugünü görmesi ve sosyalizmin düşünsel alt yapısını önermesi,inanılmaz bir öngörü olarak önümüze çıkıyor.

Eserin Ütopya içeriği taşıması ve ölümsüz olması  da bu yüzde zaten.

Nacizhane önerimdir,Thomas More’nin Ütopya’sı başta olmak üzere tüm eserlerini hararetle okumanızı öneririm.