Yanıbaşımızdaki Ortadoğu coğrafyası, insanoğlunun bugüne kadar ürettiği en ölümcül silahlardan biri olan kimyasal silahların kullanımı ve edinimi konusunda bir hayli sabıkalı.

Diğer yandan, bölge ülkelerinden İsrail, varlığını reddediyor olsa da kullanılması halinde kitleleri imha edecek bir diğer ölümcül nitelikteki nükleer silahlara sahip. İran ise nükleer silah geliştirdiğine dair makul şüpheli ve uluslararası toplum ile adeta köşe kapmaca oynuyor.

The Trench adlı kimyasal silahlar konusunu işleyen internet sitesinin direktörü Jean Pascal Zanders, ABD’nin Vietnam Savaşı’nda kimyasal silahlara başvurmuş olmasını saymazsak ikinci Dünya Savaşı’ndan bu yana kimyasal silahların kullanıldığı başlıca olayların Ortadoğu’da meydana geldiğine dikkat çekiyordu Viyana’daki bir çalıştayda.

Çalıştay demişken açayım. Amerikan merkezli Stanley Foundation, James Martin Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Merkezi (CNS) ve nükleer silahlar konusunda uzmanlaşmış gazetecileri destekleyen Atomic Reporters adlı gönüllü kuruluşlar ile ilk nükleer enerji santralini yapmaya hazırlanan Birleşik Arap Emirlikleri’nin sponsorluğunda Avusturya’nın başkenti Viyana’da 3 gün süreli bir çalıştay yapıldı. İlki, haziran ayında İstanbul’da yapılan çalıştayın amacı, bölge ülkeleri gazetecilerinin, biyolojik, kimyasal ve nükleer silahlar yani kitle imha silahlarının yayılmasının önlenmesine ve kimi bölge ülkelerince planlanan nükleer enerji santralleri ve reaktörlerinin, nükleer silah üretme potansiyeline karşı bilinçlendirmek.  

Baştaki konuya dönersek, Ortadoğu’nun kimyasal silah kullanımı konusunda dünyada adeta “eşsiz,” hale gelmesine yol açan kimi olayları ve bu silahları edinmiş bazı ülkeleri sıralayalım. Libya’nın, sonradan kontrol altına alınan kimyasal silahlarının olduğu ortaya çıktı, Suriye’deki kimyasal silahlar, Esed rejimi ile yapılan işbirliği sonrası imha edildi, saklı yerlerde bu öldürücü silahlardan daha var mı belli değil. Ortadoğu’da kimyasal silahın kullanıldığı olaylar arasında;  1960’larda Mısır’ın Yemen’e, Irak’ın ise yıllar bulan İran ile savaşında 1984 yılında komşusu bu ülkeye karşı kimyasal silah kullanmış olması yer alıyor. Irak’ın kendi vatandaşı Kürtlere hardal gazı kullanmış olması bölgenin sicilinin eksi hanesine geçen kimyasal silah bağlantılı bir diğer olay. Tabii, Suriye’nin kendi halkına karşı yakınlarda kimyasal silah kullanmış olmasını unutmayalım.   

İsrail’in doğrulamasa da nükleer silahlara sahip olduğu gerçeği, İran gibi bölge ülkelerini, gizliden gizliye bu silahların edinimi yolunda kamçılıyor. Nitekim, çalıştaya katılan Ortadoğulu gazeteciler de, İsrail nükleer silaha sahipken diğer bölge ülkelerinin bu silahları edinimine tepki veriliyor olmasını “haksız,” bir durum olarak gündeme getirdiler.  

Ne var ki, doğru ya da yanlış dünyada, İsrail’in, nükleer silahları akıldışı biçimde kullanmayacağı ama İran gibi politikaları öngörülemez ülkelerin, bu ölümcül silahları keyfî biçimde kullanacağı gibi bir yaklaşım hakim.

Çalıştay’da, bir konuşmacının, Müslüman ülkeler tanımlaması yaparak Ortadoğu’nun kimyasal silah kullanımı konusundaki kötü siciline vurgu yapması bazı Arap gazetecilerinin tepkisine yol açtı.

Ne yazık ki Müslüman vurgusuna yönelik bu tepkiler, Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez’in, temmuz ayında ortaya koyduğu şu çarpıcı gerçeği değiştirmiyor. O da, başta Ortadoğu dünyadaki Müslüman ülkelerde her gün 900 Müslüman’ı, Müslümanlar öldürüyor.

‘Ortadoğu kimyasal silahların kullanımı ve edinimi konusunda niye eşsiz?’ sorusunun yanıtı belki de, bu bölgenin dinî, mezhepsel, etnik ve diğer pek çok anlaşmazlıkları kendi içinde barındırıyor olmasında yatıyor. Bu haliyle sanki, Hıristiyanlar arasında 30 yıl süren ve 1648’de Westphalia antlaşmasıyla sulh sağlanan bir savaşın benzeri 21’inci yüzyılda Ortadoğu bölgesinde yaşanıyor.