Bugünlerde, Amerika’da polis şiddetini protesto eden gösteriler ardı ardına gerçekleşiyor.

Önceki gece New York’ta yaşanan protestolarda, üzerinde, son dönemde polis şiddetinden dolayı öldürülenlerin adlarının yazılı olduğu tabutlar taşındı. Bu seferki protestoları başlatan, Eric Garneradlısiyah bir adamın, beyaz bir polis tarafından boğularak öldürüldüğü olayın soruşturmasında takipsizlik kararı verilmesiydi.

ABD’deki istatistiklere baktığımızda, nüfusun yüzde 13’ünü oluşturan siyahlar, tutuklanmaya, polis şiddetine kurban gitme ve idama mahkûmiyete, nüfusa oranlarını katlayan ölçekte maruz kalıyor.

Buna karşılık, sorumlular da suçu birbirine atıp duruyor. New York’ta Polis Sendikası adına açıklama yapan Patrick Lynch, “polise emir verenleri” suçladı; “Biz, bize emir verenlerin kanunlarını uyguluyoruz” dedi. Lynch, polislerin sadece işlerini yapmaya çalıştığını ve Garner’ı öldüren polisin “örnek bir memur olduğunu” öne sürdü. New York Belediye Başkanı Bill de Blasioise, polislerin “daha iyi iletişim kurabilmeleri ve sakin kalabilmeleri için” eğitimden geçirileceklerini açıkladı ve ekledi; “Siyah hayatlar da, beyaz hayatlar kadar değerli”.

ABD Başkanı Obamada, “İdeallerimizle kanunların günlük olarak uygulanması arasında dağlar kadar fark olması nedeniyle haksızlığa uğradığını hisseden çok sayıda Amerikalı var” dedi. Birleşmiş Milletler’den uzmanlar ise, hem Garner hem de Missouri’de polis tarafından öldürülen Michael Brown’un davalarında, fail polisin beraat ettirilmesini eleştirdi.

ABD’de polis şiddeti sorunu derin; Türkiye’de ise, çok benzer şeyler yaşanmasına rağmen, sorumluluk üstlenmesi gerekenler suçu birbirlerine atmaya dahi tenezzül etmiyor. Utanmazca, polis şiddeti kurbanları ve ailelerini suçluyorlar. Obama’nın çıkıp da, herhangi bir kurbanın ailesini “meydanlarda yuhalatması”, bugün ABD’de de birçok kentte taş üzerine taş kalmamasına neden olacak, hem siyah hem beyazları, her kesimi ayaklandıracak bir galeyana yol açardı.

Bir de, ABD’de, kamuoyu polis şiddetinin neden arttığını sorgulayıp, sebep- sonuç ilişkileri kurmaya çalışıyor. Mesela, “polisin askerleşmesi” kavramı...

Polisin askerleşmesi, son dönemde sıkça tartışılıyor. Irak’ın işgali ertesi, ABD’deki güvenlik kaygıları nedeniyle polise ağır silahlar verilmesi, askerî teçhizatla donatılmaları, hatta askerî araçlar kullanarak ve askerlerinkileri andıran üniformalara bürünmeleri eleştiriliyordu.

Amerikan ordusu tarafından Irak ve Afganistan’da kullanılması için yapılan “üretim fazlası” askerî araçlar, silahlar, polislere dağıtılmıştı. Dahası, polisler, askerî taktikleri benimsemeye ve artan sayıdaki baskınlarında bu tip taktikleri kullanmaya başlamıştı.

New York Times’dan Matt Apuzzo, Obama döneminde polislere, “onbinlerce makineli tüfek, yaklaşık 200 bin cephanelik, binlerce kamuflaj ve gece görüş teçhizatı, yüzlerce susturucu, zırhlı araç ve uçak” tahsis edildiğini yazmıştı. Polisin gerçekleştirdiği “askerî taktikli baskınların” sayısı da, bir yılda 80 bini geçmişti.

ABD’de olan biten orada kalmıyor; Türkiye gibi, polis şiddetinin son yıllarda her türlü toplumsal olayda orantısız biçimde yaşandığı ülkeleri de etkiliyor. Türkiye’de polisin Gezi’de ve sonrasında, ülkenin her tarafında uyguladığı orantısız şiddetin hesabı hâlâ verilmedi, verilmiyor. Buna karşılık, ABD’deki polis şiddeti, Türkiye’deki olayların sorumluluğunu üstlenmesi gerekenler tarafından, “Batılı ülkelerde de var” diye “örnek” gösteriliyor.

İşin vahimi, önümüzdeki yıllarda “polislerin askerleşmesi” meselesine, bir de, “insansız hava araçlarının” şehirlerin semalarında, hem istihbarat hem de şüphelileri etkisizleştirme için kullanılmaları gibi yeni boyutlar ekleneceğe benziyor.

Türkiye, “liselerde zorunlu Osmanlıca”yı tartışırken, Berkin Elvan’ın ailesi gene boynu bükük bırakılıyor ve acılarına acı ekleniyor. Daha fenası, gelecek yıllarda lise çağında hiçbir çocuk, orantısız şiddet kurbanı olmayacak diyemiyoruz.

[email protected]