Yıldıray OĞUR
90’ların en büyük eğlencelerinden biri SHP kongreleriydi. Bir tarafta bütün sükuneti, güler yüzü, kötü hitabetiyle siyasetten pek anlamayan fizik profesörü (öğretmeni değil) genel başkan Erdal İnönü. Diğer tarafta, güçlü hitabeti, gençliği, yeni sol tezleri ile cevval Deniz Baykal. Manzaraya dışardan bakan biri bile İnönü koltuğu bıraksa bu adam partiyi uçurur derdi. Sonunda öyle de oldu. İnönü partiyi bıraktı. Birkaç ara evreden sonra gerçekten parti Deniz Baykal’a kaldı. Peki ne oldu?
***
Erdal İnönü’nün sosyal demokrat, dünyaya açık, HEP’lileri bile ittifakla Meclis’e sokmaktan çekinmeyen ama büyükşehir belediyelerini almış, iktidar ortağı partisini Deniz Baykal, ulusalcı, laikçi, milliyetçi bir partiye çevirdi, eldeki belediyelerinin çoğunu kaybedildi, parti bir daha iktidar ya da iktidar ortağı olamazken mevcut hükümetleri yıkmak gibi bir şöhrete de sahip oldu. Ama hâlâ iyi bir hatip, çok iyi bir siyasetçi olduğu kesindi. Fakat genel başkanlığının son yıllarında artık koltuğu bırakması istenen, ona rağmen oy verilen bir lider haline geldi. Kemal Kılıçdaroğlu da bu yenilik heyecanıyla onun koltuğuna oturdu. O da son seçime kadar partisinin oyunu 25 çıtasının üzerinde tutsa da girdiği seçimleri kaybetti. İyi bir hatip değildi, yarattığı heyecan çabuk söndü, teorik bilgisi de zayıftı ama çok önemli bir iş başardı.
CHP’yi ulusalcı, laikçi, milliyetçi bir parti olmaktan kurtardı. Partisinin laikçi dilini değiştirdi, başörtüsü saplantısının aşılmasını sağladı, Kürtlerle olan mesafeyi azaltmaya çalıştı. Ekmeleddin İhsanoğlu’nun adaylığı, Mehmet Bekaroğlu’nu ve Sezgin Tanrıkulu’nu tabanının direnişine rağmen ısrarla parti yönetimine alması, Abdullah Gül’ü aday yapma girişimi, Saadet Partisi ile ittifak, HDP’yle yakın temas bunun somut sonuçları oldu.
70’lerde Ecevit’in kitaplar yazarak, teorize ettiği inançlara saygılı laiklik, halkçılık siyasetleri, 90’larda siyaset bilimi hocası Deniz Baykal’ın Yeni Sol tezleriyle teorize ettiği değişimi, kitabi bilgisi zayıf olan Kılıçdaroğlu bir Dersimli Alevi Kürt olarak başardı. Fakat partinin tavanı ve siyaseti böyle değişirken, partinin üzerine oturduğu klasik taban aynı kaldı. Hatta AK Parti’nin uzun iktidarı ve Erdoğan karşıtlığıyla artık Hürriyet yerine Sözcü’nün kestiği taban daha radikalleşti. Kılıçdaroğlu’nun CHP’yi liberalleştirmesini desteklemesi beklenen genç, eğitimli, şehirli, sol değerlere yakın kesim ise Gezi olaylarıyla radikalleşti, meşru siyasetin kesmediği, sokak fetişisti, öfkeli bir kitle ortaya çıktı.
Bu arada Kılıçdaroğlu, klasik ulusalcı-Kemalist CHP kadrolarına karşı partide Alevi ve sol bir örgütlenmeye gitti. Gezi Olayları ile sol ve Alevi duyarlılığı yüksek, sokağa yakın kadroların partide ağırlığı arttı. Fakat Kılıçdaroğlu ve ekibi son dönemde partinin rotasını daha merkeze doğru yanaştıran hamleler yaptılar. Referandum kampanyasından itibaren kullanılan dil, adalet yürüyüşüyle muhafazakar seçmenle de kurulmaya başlayan ilişkiyle başlayan bu politika 2019 seçimlerine doğru taktik hamlelerle ilerlemekteydi. Bu arada baskın seçim kararı bu siyasetin kökleşmesini engelledi. Ama Kılıçdaroğlu ve CHP yönetimi yine de kafasında projeyi uygulamaya soktu ve Saadet Partisi ile yakın işbirliği içinde Abdullah Gül’ün adaylığı için uğraştı. Bu arada partinin vekil listelerinde de radikal isimler tasfiye edildi. Partinin ve tabanı bu kadarına hazır değildi ve büyük bir dirençle karşılaştılar.
Muharrem İnce, Gül’ün adaylığına eski klasik CHP refleksleriyle karşı çıkanların adayıydı. Sonunda Gül formülü çökünce Kılıçdaroğlu da buna razı oldu. Muharrem İnce, Kılıçdaroğlu’nun parti yönetiminden tasfiye ettiği eski CHP kadrolarına yakın bir isim olsa da rakamlar ortada olduğu için, muhafazakar seçmene yakınlaşma dilini sürdürdü. Fakat günün sonunda meydanlarda toplanan büyük kalabalıklarla yaşanan “oldu bu iş” yanılsaması, son bir haftada tabanın dikişlerini patlattı ve eski jargon ortalığa dökülünce de CHP’nin elinde mobilize olmuş sosyolojik tabanı ve muhalefetin en dirençli ve güçlü adayı olduğu için verilen dönemsel oylar kaldı.
Yüzde 30 bir CHP adayı için büyük başarı olabilir. Ama Türkiye’ye cumhurbaşkanı seçilmeye yetmiyor. Muharrem İnce’nin, Kılıçdaroğlu’ndan daha iyi bir hatip, daha karizmatik bir siyasetçi olduğu açık. Ama CHP’nin ihtiyacı olan tek şey hitabet ve karizma değil, bundan çok içine hapsolduğu sınırları aşabilecek, başka kesimlerle samimi diyaloglar ve ittifaklar kurabilecek bir açık görüşlülük.
***
2010’da attığı bir tweette “liboşlara kapak olsun” diyen İnce’nin içine sindirmekte zorlanacağı liberal bir açılım bu. CHP’nin önünde şu anda hem karizmatik liderlik hem farklı kesimlere açılma siyaseti seçenekleri birlikte görünmüyor. Burada bir tercih yapılacak. Kılıçdaroğlu’na istifa seslerinin çoğunlukla partinin bu açılımlarından rahatsız olan ve tasfiye edilenlerden yükselmesi eski CHP’nin geri döneceğinin işareti. Tek farklı ihtimal, apolitikleşmiş, Gezi’den sonra da siyasete küsmüş şehirli, eğitimli gençlerin, bu işin siyasetsiz de olamadığını görüp CHP’nin kapısını zorlamaları.
Belki bu yeni orta sınıfın doğal liberal eğilimleri ve aklı Muharrem İnce’nin de genç bir Baykal olarak partiyi eski kodlarına döndürmesini engeller. Bunun dışında CHP yüzde 30’da tamam mı yoksa fazlası için devam mı kararını verecek.
Yazarlar
-
Çiğdem TOKERİklim adıyla sınai kirletmenin ticareti 4.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet ALTANBasın Tarihi: “Kürt Sorununda atılacak ‘hayal gibi’ 9 adım…” 4.07.2025 Tüm Yazıları
-
Eser KARAKAŞYangınlar yeniden başladı, Orman Bakanı ne yapacak ve George Orwell 4.07.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KahveciŞimşek görmüyor mu? 4.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mümtazer TÜRKÖNEBahçeli’nin jeopolitik sorumluluğu 4.07.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BAYRAMOĞLUOtoriterliğe dair bir hukuk manifestosu 4.07.2025 Tüm Yazıları
-
Figen ÇalıkuşuBenimki bir valiz hikayesi… 4.07.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KirasKafkasya ötesinde kanlı satranç 4.07.2025 Tüm Yazıları
-
Taha Akyol‘Enflasyon düşüyor, müsterih olun’ 4.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mücahit BİLİCİİnsan yerin yüzüdür 1.07.2025 Tüm Yazıları
-
İlhami IŞIKSıcak bir yaz, serin bir sonbahar ve belirsiz bir kış 1.07.2025 Tüm Yazıları
-
Fehmi KORUNe de çabuk unutuluyor… Hatırlatıyorum… 1.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet TIRAŞELLİ MİLYAR DOLAR DÜNYADAKİ AÇLIĞI ÇÖZÜYOR… 30.06.2025 Tüm Yazıları
-
Bekir AĞIRDIRTürkiye, sıcak savaşlara evrilen küresel paylaşım savaşının hem sahnesi hem öznesi 30.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Ali ALÇINKAYAToplumsal Muhalefetten Demokratik Topluma: Halkların, İnançların ve Özgürlük Güçlerinin Birleşik Müc 30.06.2025 Tüm Yazıları
-
Akdoğan ÖzkanÜç liderin 12 Gün Savaşı’nda karşılaştırmalı performansı 30.06.2025 Tüm Yazıları
-
Kemal CANDavalar, mahkemeler ve siyasi dizayn 30.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet OcaktanAK Parti, kendi eseri olan bu Türkiye fotoğrafına daha dikkatli bakmalı 30.06.2025 Tüm Yazıları
-
Murat BELGEButlan 30.06.2025 Tüm Yazıları
-
Yıldıray OĞURDemek ki “ideolojiler” henüz ölmemiş 30.06.2025 Tüm Yazıları
-
Cafer SolgunDevlet, nasıl “devletimiz” olur? 30.06.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet TAŞGETİRENSiyaset ırmağı kirlenirken… 29.06.2025 Tüm Yazıları
-
Tanıl BoraAdalet ve Kalkınma Partisi’nin Ön Tarihinden 29.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mesut YEĞENOrtadoğu ve Kürtler CHP’yi Çağırıyor 29.06.2025 Tüm Yazıları
-
KEMAL GÖKTAŞDemirtaş’a Kobane mahkumiyeti: Gerekçedeki “10 kusurlu hareket” 28.06.2025 Tüm Yazıları
-
Berat ÖZİPEKABD’nin “özeleştiri” yapacağı günlerden korkalım 28.06.2025 Tüm Yazıları
-
Vahap COŞKUNBarışı savunmayayım da ne yapayım! 28.06.2025 Tüm Yazıları
-
İsmet BerkanŞaka değil, Kılıçdaroğlu sahiden gelip CHP’nin başında kalmak istiyor! 28.06.2025 Tüm Yazıları
-
Gökçer TahincioğluTonlarca hurdanın akıbeti belirsiz, ihaleler tartışmalı, işlem yok: Karayolları kimleri zengin ediyo 28.06.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan AKSAYZindanın kapıları açıldı ve muhalif lider serbest bırakıldı 26.06.2025 Tüm Yazıları
-
Mustafa KaraalioğluSiyasi belirsizlik rüzgarıyla, ‘erken’ seçime doğru… 26.06.2025 Tüm Yazıları
Yorum yazarak yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Marmara Yerel Haber (marmarayerelhaber.com) hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Yazarın Diğer Yazıları
25.06.2025
21.06.2025
18.06.2025
16.06.2025
15.06.2025
11.06.2025
8.06.2025
4.06.2025
2.06.2025
1.06.2025