Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez IŞİD hakkında ilginç bir değerlendirme yaparak şunları söylemiş. “Yetmişli yıllarda nasıl ki öfke dolu radikal isyan hareketleri kendilerini sol devrimci ideoloji ile özdeşleştirdilerse bugün de radikal isyan hareketleri, neoselefilik akımı altında özellikle İslam’ın cihat anlayışını yanlış anlayıp yorumlayarak her türlü şiddet ve vahşete meşruiyet bulmaya kalkışıyorlar.”

Tahmin edileceği üzere eski ve yeni sosyalistler bu değerlendirmeye çok kızdı. Birçok açıklamayla Görmez’in sözlerinin “saçma” olduğunu ve IŞİD’in hiçbir şekilde sosyalist hareketlerle benzeştirilemeyeceğini iddia etti.

Sosyalist hareketlerin özü, mantığı ve tarihi hakkında bilgi edinmeye meraklı biri olarak bu arkadaşlara çok iddialı konuşmamalarını tavsiye ederim. IŞİD ile sadece 1970’lerdekiler değil bugünküler dâhil tüm devrimci sosyalist hareketler arasında önemli benzerlikler ve aynılıklar teşhis etmek çok zor değil. IŞİD’in dayandığı ideolojinin dinsel, sosyalist hareketlerin dayandığı ideolojinin seküler olması bunların birbirinden tamamen ayrı olduğunu göstermez. Esasen sosyalist hareketler de bir anlamda dinsel. İdeolojiye inanma ve bağlanma biçimleri, bireye ve topluma yönelişleri aynı.

IŞİD bir dinsel yoruma dayanan bir iyi birey ve bu bireylerden müteşekkil bir iyi toplum modeline sahip. Bu modeli mutlak doğru olarak görmekte. Gözlerimizi IŞİD’in diğer güçlerle çatışmalarından ayırıp egemen olduğu yerlerde kurduğu hayat düzenine bakınca karşımıza çıkan şeyler tanıdık geliyor.

IŞİD iyi toplum modelini güce dayanarak hayata aktarmak istiyor. Bu amaçla sınırsız şiddet kullanmaya hazır. Dindeki günahlarla toplumsal hayattaki suçları özdeşleştirme eğiliminde. “Yanlışları” korkunç bir şiddetle cezalandırmak istiyor. Bu yolda sınır tanımıyor. İşgal ettiği yerlerde toplumsal hayatı her yönüyle kontrol altına alıyor. İnsanların dış dünyayla münasebetini ve iletişimini kesiyor. Hayatın her alanında kesin, tartışılmaz tarzlar oluşturuyor ve bunların dışına çıkılmasına izin vermiyor.

IŞİD’in özellikle kadınlara muamelesi çok gayri insanî. Kadınları toplumsal hayattan koparma peşinde. Çatıştığı kesimlerden esir aldığı kadınlara muamelesi ise kelimenin tam anlamıyla korkunç. Bu kadınlara tecavüzü meşru görüyor; onları köle pazarında sattırıyor. Böylece kadınların insanlık onurunu ayaklar altına alıyor, onları tam manasıyla bir nesneye çeviriyor.

IŞİD ideolojisinin bir dine dayanması, vahşi şiddeti ve kadınlara korkunç muamelesi bu yapıyı Batı nezdinde iyice korkunçlaştırıyor. Batı esas itibariyle bu yüzden IŞİD’i başlıca hedef hâline getirmiş durumda. Batı ülkeleri IŞİD’e öyle öfke duyuyorlar ki, Şii milislerin benzer vahşetlerini ve Suriye’de kantonlaşan sosyalist Kürtlerin etnik ve ideolojik arındırmalarını dahi görmezden geliyorlar. Çünkü Şii militanları ve asimilasyoncu Kürtleri alanda IŞİD’e karşı mücadelede müttefik olarak görüyorlar…

Sosyalist hareketler de doğruluğundan asla şüphe edilemeyecek bir ideolojiye inanmakta. Hedefleri bir devrim yapıp bireysel ve toplumsal hayatı bu ideolojiye dayanan yeni formlara oturtmak. Hiçbir özgürlüğe gerçekten inanmıyorlar. Dünyayı “biz ve diğerleri” yani “biz ve düşmanlarımız” dikotomisinden görüyorlar. Hedeflerine ulaşma yolunda sınırsız şiddet kullanmaya hazırlar. Şiddeti hem bir değer hem bir araç olarak benimsiyorlar. Bu yüzden IŞİD ile çok benzerlikleri var. Aralarındaki başlıca fark, sosyalist hareketlerin cenneti IŞİD gibi oluşumlardan farklı olarak öbür dünyaya ertelemeyip bu dünyaya indirmesi…

Esasen ilk modern komünist hareketler dinseldi. Reformasyon sonrasındaki heretik Hristiyan grupların çoğu sosyalistti. Bunlar mülke el koyma, düşmanları fiziksel olarak yok etme veya sürme, hayatı kolektifleştirme, özel alanı kamulaştırma gibi modern sosyalistler tarafından tekrarlanan birçok uygulamaya öncülük ettiler. Komünist hareketler zamanla sekülerleşti ve bunun gereği olarak cennet idealini de bu dünyaya indirdi.

Evet, IŞİD de sosyalist hareketler gibi devrimci ve uygarlığa zararlı, gayri insanî bir harekettir.