Geçen hafta, Cenevre’deki Dünya Ticaret Örgütü’nün 8. Bakanlar Komitesi toplantısının hemen ertesinde, Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı’nın davetlisi olarak birkaç günlüğüne Fas’a gittim. Bir yandan Kazablanka, Tanca, Rabat, büyülü Marakeş arasında mekik dokuduk, diğer yandan da Fas’ın yazar, çizer, entelektüelleri ile görüştük.

Öte yandan, Afrika’da ilk olarak Fas’ta kurulan ve ciddi bir rekabete rağmen büyümesini sürdüren Türk okullarını ve buraların özverili öğretmenlerini ziyaret ettik.

***

Biliyorsunuz, Fas’ta demokrasi talepleriyle başlayan gösterilerin ardından Kral 6. Muhammed bir dizi reform gerçekleştirdi.

Ardından da genel seçim yapıldı.

Parlamento seçimlerini ‘AK Parti’yi örnek’ aldığı söylenen Fas’taki Adalet ve Kalkınma Partisi kazandı. Hükümeti kurma görevi 29 Kasım 2011’de Fas Kralı 6. Muhammed tarafından AKP lideri Abdelilah Benkirane’ye verildi.

Parti, tek başına çoğunluğu elde edemedi ama parlamentodaki 395 sandalyenin 80’inin sahibi oldu. Seçimlere katılım ise muhalefetin kralın demokrasi açılımını samimi bulmaması nedeniyle yüzde 45’de kaldı.

***

Biz Fas’tayken dört parti koalisyonu harıl harıl hükümet protokolü ve bakanlık dağılımı üzerinde çalışıyordu. Medyaya yansıyan ipuçları, yeni hükümetin amacının daha demokratik bir Fas olduğu yönündeydi...

***

Fas’ın başkenti Rabat’ta görüştüğümüz muhataplarımıza, ‘bizdeki AK Parti’yi örnek’ aldığı söylenen Fas’taki Adalet ve Kalkınma Partisi’nin hikâyesini de sorduk.

Gördük ki Fas’taki parti 1967’de kurulmuş ama AK Parti adını bizdeki AK Parti kurulmadan dört yıl önce 1998 yılında almış. Aslında Fas’taki koalisyonun en büyük partisini oluşturan AK Parti’nin ilginç bir hikâyesi var.

Kraliyete yakınlığı ile bilinen Dr. Abdelkrim Al Khatib tarafından 1967 yılında Demokratik ve Anayasal Halk Partisi olarak kurulmuş.

Çok uzun süre tabela partisi olarak kalmış.

Daha sonraları gizli bir örgüt olarak kullanılan ‘Şabiba İslamia’ sempatizanlarının oluşturduğu yasal ‘Birlik ve Reform Partisi’ ile birleşmişler. Bu belirli bir canlılık getirmiş. Seçimlerde sürekli artan başarılara imza atmışlar.

1998 yılında da ad değiştirmişler.

Fas’taki AK Parti’nin bizim AK Parti’ye göre çok daha yavaş dönüştüğü ve daha az liberal ve modern olduğu kanaati hâkim...

***

Saadet Partisi ise Fas’taki seçimlerden zaferle çıkan AKP’nin Milli Görüş’e yakın olduğunu söylemekle kalmıyor, bu partinin Necmettin Erbakan’ın tavsiye ve telkinleriyle kurulduğunu iddia ediyor. Adalet ve Kalkınma Partisi eski Genel Başkanı Sadettin Osmanî’nin, defalarca görüştüğü Erbakan’a olan hayranlığı nedeniyle oğluna ‘Necmeddin’ ismini verdiği de bu iddialar arasında...

***

Ben, dünya nüfusunun dörtte birini oluşturmasına rağmen, dünya üretiminin ancak onda birini gerçekleştiren 57 Müslüman ülkedeki ‘İslam ve demokrasi’ terkibiyle yakından ilgiliyim...

Bu açıdan henüz kralın şaşmaz otoritesi altında yaşasa da Fas’ın da dönüşüp değiştiğini, modernleşip demokratikleşme istikametinde yol aldığını gördüm...

***

Demokratikleşme hızı bugünlerde ivmesini fazlasıyla kaybetmiş gözüken Türkiye ise bu aranışların ilk laboratuarı ve ilk olumlu adımlarını atan ülke.

Aslında tüm iç ve dış şartlar bu kadar elverişli iken kalıcı, geri döndürülemez, sistemli ve kurumsal bir demokrasi için köklü reformlara hız verilse başarı çok yakınımızda ama siyaset şimdi bununla pek ilgili değil...

Hâlbuki Müslüman bir ülkenin evrensel bir anlayışı içselleştirerek demokrat, zengin ve çoğulcu olarak halkını refah ve özgürlük içinde yaşatabileceğini ispatlayabilsek, iktidardaki AK Parti Fas’takinden epeyce sonrada kurulmuş olsa bile bu muhteşem ve tarihsel deneyimin ilk sahibi olabilecek...

Tabii bu başarı için AK Parti’nin iktidarının ilk üç yılındaki demokratik reform azmine geri dönmesi gerekiyor...

Dönebilir mi, bekliyoruz...