Münir AKTOLGA
Benim bütün çalışmalarımı topladığım bir sitem var http://aktolga.de/ . Bugün 12 Mart ya bu sitedeki çalışmaların nasıl ortaya çıktığını, nasıl yola çıkıldığını, nereden başladığımı düşünürken elim ister istemez oraya gitti!…
Aslında epeydir daha önce yayınladığım bir çalışmamı genişleterek yeniden yayına hazırlamayla uğraşıyordum http://www.aktolga.de/m37.pdf . Bu nedenle bugünün 12 Mart olduğunu bile unutmuşum. Dün o çalışma bitti ve oradan bir bölümü yayınlamaya karar vermiştim. Sonra, sürecin bu noktaya nasıl geldiğinin de altını çizmenin doğru olacağını düşünerek sitenin önsözünü de yeniden yayınlamaya karar verdim…http://www.aktolga.de/pref_turk.html
Evet, sitenin önsözünden devam ediyorum:
„Normal koşullarda akademik bir ürün olması gerekirdi böyle bir çalışmanın. Ama çıta o kadar yüksek, bu sonuçlara ulaşabilmek için ödenen bedel o kadar fazla ki, hiç kimse göze alamazdı bunu! Ben dahil! Sorunu hayatın kendisi çözdü. Kendine özgü acımasız yöntemleriyle tabi! Hiçbir şeyden haberim yokken, aldı beni pat diye problemin içine koydu, onunla bütünleştirdi. "Ya bu deveyi güdersin, ya bu diyardan gidersin" diye!
Kognitif bir süreçte (bilgi üretim süreci), örneğin akademik bir çalışmada, ulaşılacak hedefi kendin seçersin önceden, bilinçli olarak. Başlangıç noktan da bellidir. Geriye, "plan yapıp problem çözerek" ilerlemek kalıyor. Ama benim için böyle olmadı! Ben farkına vardığımda, yani birtakım sorular sormaya başlayıp da bu çalışma için kolları sıvadığımda, iş işten geçmişti! Hayatın önüme koyduğu bu "doktora tezini" reddetme olanağım yoktu artık! Geri dönüşü olmayan bir süreçte, dipsiz bir kuyunun içinde, elimde bir toplu iğne, bununla kazarak yol açmaya çalışıyordum! Hem de muazzam bir enerjiyle, dur durak bilmeden! Bu çalışma, otuzyılı aşkın bir süre önce böyle başladı Selimiye Cezaevi'nin kalın duvarları arasında.
İşte, motivasyon denilen olayın özü budur. Eğer ulaşmak istediğiniz hedefle yaşamınız bütünleşiyorsa, o zaman ortaya muazzam bir enerji çıkıyor. Hayatta kalabilme mücadelesinde, var olup olmama noktasında bulunan bir canlının motivasyonunu ve nelere kadir olabileceğini kavrayabilmek için bundan daha güzel bir örnek olamaz!
Neden mi bu kadar uzun sürdü? Her çocuğun ana karnında geçirmesi gereken bir süre var. Yeni, yani çocuk, öyle ilk oluştuğu andan itibaren hemen ortaya çıkamıyor. Bu çalışma da aynen böyle gerçekleşti. Otuz yılı aşan bir gebelik süreci gerekti yani! İlerde belki işin hikayesine de gireriz.
Nereden başlamıştık
Evet, nereden çıkmıştık yola? Dünyayı ve Türkiye'yi kurtarmak için, işçi sınıfını koordinat sistemimizin merkezi olarak alıp, herşeyi ona göre açıklayarak başlamamışmıydık yolculuğa? Aynen öyle! Üretici güçlerin gelişme seviyesine uygun yeni bir üretim ilişkileri sistemini kurarak, insanlığı sömürüden, baskıdan kurtaracak olan sınıf o değilmiydi! Evet! Dünyanın başka ülkelerinde de bu böyle olmamışmıydı! 1917 ile açılan süreç, insanlığın kurtuluşu süreci değilmiydi! Referans noktalarımız bunlardı! Sınıf mücadelesi veriyorduk biz! Kapitalizme karşıydık! Karşımızdaki düşman, baskının, sömürünün, toplumdaki bütün kötü-lüklerin nedeni olan burjuvaziydi! Hiç bir uzlaşmaya, ara yola da yanaşmıyorduk! Her türlü cuntaya karşıydık. Sol cunta heveslilerinin bile baş belası haline gelmiştik! İşçi sınıfı hareketi diyorduk! Bağımsız örgütlenme diyorduk! Bu düşüncelerle yola çıkmıştık bir avuç genç insan. Sonra? Sonra bazıları 8-9 Mart'ta "sol cunta" beklerken, 12 Mart'ta (1971) "sağ cunta" geldi! Kimimiz öldük, geri kalanlarımız da hapisaneleri doldurduk!
Hesaplaşma
Ve yeni bir süreç başlamıştı. Bir tür hesaplaşma! Ortada açıklanması gereken bir çok soru duruyordu. Çatışmayı en üst düzeyde yaşayanlardan biri olduğum için, bazı şeyleri apaçık görebiliyordum. Birkere, şöyle bir paradoksla karşı karşıyaydık. Türkiye'de devletin, "hakim sınıfın, burjuvazinin örgütü, baskı aracı olduğunu" söylüyorduk. Okuduğumuz bütün kitap-lardan da bu sonuçlar çıkıyordu. Bir de baktık, Türkiye'de, burjuvazi falan takmayan, apayrı bir devlet var! Biz, "işçi sınıfı adına, 'burjuva devlete karşı mücadele ediyoruz" derken, devlet de burjuvaziye karşı mücadele halinde! Bir anda, kendimizi onunla yanyana bulmuştuk! Çık işin içinden çıkabilirsen! Dünyada başka hiçbir yerde raslanmayan orijinal bir durum!
Ve 1973 Mart'ı
1973 Mart'ında, General Gürler'in cumhurbaşkanı olması için devlet sınıfının parlamentoya baskı yaptığı günler, hayatta kendimi en yalnız hissettiğim günler olmuştur! Ama, Selimiye Cezaevi'nin kalın duvarları arasında olduğum için duyulan bir yalnızlık duygusu değildi bu! Hapisanede beraber olduğumuz bütün "yol arkadaşlarımız", "solcular", "Bir yanda 27 Mayıs geleneğinin temsilcisi Gürler, öte yanda da gerici faşist Demirel, biz elbette ki Gürler'den yanayız" diyerek yerlerini belli etmişlerdi. Evet, bir yanda, parlamentoyu açık tutmaya çalışan, demokrasiyi savunan, o beğenmediğimiz Demirel 1ve burjuvazi vardı, öte yanda da devlet sınıfı ve onunla birlikte hareket eden "sağcılar", "solcular", "asker sivil aydın zümre"! Üstelik, o en çok karşı olduğumuzu söylediğimiz "Amerikan emperyalizmi de" bu tarafta, bu ittifakın içinde yer alıyordu...! Müthiş bir şeydi bu! Hiç bir kitaba sığmayan bir çelişki vardı önümüzde! "Sınıf mücadelesi veriyoruz", "bağımsızlık ve demokrasi mücadelesi veriyoruz" derken, aslında devlet sınıfıyla kucak kucağa olan "solcular", ve de, "sola karşı mücadele ediyoruz" diyerek var olan, ama aslında gene bu devlet sınıfının uzantısı olan "sağcılar"! Bu arada da, birsürü genç insan ölüp gidiyordu hergün...! Sap gibi kala kalmıştık ortada! Öyle bir dipsiz kuyu ki, gırtlağına kadar girmişsin içine!
Nasıl bir Türkiye'ydi bu
Nasıl bir Türkiye'ydi bu böyle? Nasıl bir sistemdi bu? Neyin nesiydi bu "devlet"! Biz paraşütle mi inmiştik bu ülkeye yukardan! Neden tanımıyorduk hiç kendi tarihimizi, toplumumuzu? Elimizdeki teorik silahlar bu gerçeği açıklamaya yetmiyordu, o halde ne yapmak lazımdı? Nereden başlamalıydık?
Karşımızdaki tablo şuydu: Osmanlı'dan devralınan devlet yapısı aynen duruyordu Türkiye'de. En büyük ekonomik güç oydu. Ekonominin ve toprakların büyük çoğunluğu ona aitti. Ve bu muazzam ekonomik gücü elinde tutan, onu yöneten bir "devlet sınıfı" vardı! Bizim savaş ilan ettiğimiz zavallı burjuvazi de, ya ona tutunarak ayakta kalabiliyor, ya da ona karşı savaşıyordu! Bırakınız "burjuva devleti" olmayı bir yana, bu devletin kendine bağlı burjuvaları bile vardı! Özellikle, 1960 darbesinden sonra akıllanan devlet ve devlet sınıfı, burjuvazinin içinden bir kesimi, devlet imkanlarıyla geliştirerek, kendisine bağımlı hale getirmişti. Yani bu devletin, sadece "sağcıları" ve "solcuları" değil, özel yetiştirilmiş bir "devletçi burjuvaları" bile vardı! Gel de çık işin içinden!
Ya işçiler - köylüler
İşçiler mi? İşçilerin çoğu zaten devlete ait fabrikalarda çalışıyordu, yani devlete bağlıydılar! Bir kişinin yapacağı işi, torpille işe alınan, bazen 10 kişiye yaptırıyorlardı, yani işçi sınıfının büyük çoğunluğunu satın almıştı devlet! Bu devletçi düzenin değişmesi onların işine gelirmiydi!
Ama bizler o zaman bütün bunları anlayamazdık ki! Çünkü, "solcu" olmak, zaten "devletçi" olmaktı özünde! Üretim araçlarının özel mülkiyetine karşı değilmiydik biz? Bütün "sosyalist ülkelerde"de devlet mülkiyeti esas değilmiydi? Ne güzel işte! Bırakınız devletçiliğe karşı olmayı biryana, tam tersine, bu "solcu" anlayış yüzünden, "devlet sınıfını" bile kendimize, "sola" daha yakın görmüyormuyduk!
Köylüler? Onlar zaten devlete bağlıydılar! Tarım ürünlerinin alıcısı, taban fiyatlarının belirleyicisi hep devlet değilmiydi...!
Türkiye bir başkaydı
Açıklayın bakalım bütün bunları o sihirli formüllerle! Mümkün değil! Batıda, feodaller ve köylülerden oluşan feodal sistemin içinde gelişen kapitalist sistem, bizde, devlet sınıfı ve ona bağlı unsurlardan oluşan eski sistemin içinde gelişmeye çalışıyordu. Yani, bir yanda devlet sınıfı ve ona bağlı unsurlar, diğer yanda da, modern sivil toplum (kapitalist toplum) ve onun güçleri vardı. Bizde iki çeşit işçi, iki çeşit köylü, kısacası iki çeşit "Türk insanı" vardı! Çıkarları devlete bağlı olanlar ve sivil topluma bağlı olanlar. Her sınıfın, her toplumsal kesimin iki çeşidi vardı bizde! Yani Türkiye'de iki Türkiye vardı!
Tabi bu, siyasete de aynen yansıyordu. Öyle batıdaki gibi "sağ", "sol" partiler, bizde tek başına bir anlam ifade etmiyordu! "Sağcının" olduğu gibi, "solcunun" da devletçisi vardı bizde! Demokratın bile iki çeşidi vardı! "Devletçi demokrat" ve demokrat!
Siyasi partilerin, ve bu partilerden seçilipte Ankara'ya gelenlerin "temsilci" olma sıfatları buraya kadardı! Bundan sonrası, devlet malını nasıl paylaşacağız kavgasına dönüşüyordu! Ama işin ilginç tarafı, devletin de bu işe göz yummasıydı! Hatta bu kavgayı teşvik etmesiydi! Bu şekilde, yağmaya ortak ederek kendisine bağlamış oluyordu onları da! Halkın iradesini saptırmanın, satın almanın orijinal bir yoluydu bu! "Devlet malı deniz, yemeyen domuz!" Yemeye mecburdun! Ancak domuzlar, "devlet düşmanları" hayır diyebilirdi böyle bir yağmaya! İşte Türkiye'nin kahredici diyalektiği buydu! Çark böyle dönüyordu!
Ve düğüm çözülmeye başlıyor
Bu düğüm 1973 Mart'ında çözülmüştü kafamda. Sağı solu falan hepsi hikayeydi Türkiye'de! Türkiye'de sorun, "modern sivil toplumdan mı yanasın, yoksa, eski devletçi yapının, sistemin devamını mı istiyorsun" sorunuydu! Önce bunun çözülmesi gerekiyordu. Burjuvasıyla, modern işçi sınıfıyla, sivil toplumun bütün diğer güçleriyle birlikte, eski yapıya karşı birleşmek gerekiyordu. Ancak bu geçiş sağlandıktan, sivil toplum zeminine varıldıktan sonradır ki, herkes kendi yolunda gidebilirdi.
Kuyunun dibinden avazın çıktığı kadar bağırsan kim duyar! Zaten duymak isteyen de yoktu ki o zaman! Ama biz gene de, herşeyi göze alıp bağırdık! Cuntaya karşı, burjuva parlamenter sistemin yanında yer aldık. Aman Allahım, senmisin bunu yapan! Aforoz ettiler bizi! Hainliğimiz mi kalmadı, dönekliğimiz mi! Açtılar ağızlarını, yumdular gözlerini! Biz görevimizi yapmıştık. Mesaj gitmişti gideceği yerlere. Rasgele insanlar değildik. Bir ağırlığı vardı o zaman söyleyeceklerimizin. Ve ben inanıyorum ki, 12 Mart'ın yenilgiye uğratılmasında, bunun da mutlaka bir katkısı olmuştur!
Yolculuk başlıyor!
Bütün bunlar, bizim yaşadıklarımız, bir roman olurdu aslında! Ama benim hikaye anlatmaya vaktim yoktu hiç! Bu çelişki çözülmeliydi. Hem de, ucu nereye kadar giderse gitsin! Bütün o provokasyonları duymazdan gelerek çalışmaya başladım. Ama nasıl, cezaevinde günde 15 dakika havalandırmaya çıkma hakkımız varken, ben buna bile vakit bulamazdım. Şimdi düşünüyorum da, müthiş bir konsantrasyondu o. Sanki bir atom reaktörü çalışıyordu içimde!
Ve kitaplar, kitaplar... Rahmetli anacığımın kolları kopardı hapishaneye kitap taşımaktan. O Sahaflar Çarşısı'nı Selimiye'ye taşırken, bir gün bile olsun yoruldum demedi. 71'in parasıyla ellibin lira emekli ikramiyesini benim için kitaplara harcadı. Dünyanın her yerinden kitaplar getirtti bana. Bir tek o vardı yanımda, o anlıyordu beni. Ve o kahraman kadın, Selimiye'de, ikinci sefer doğurdu beni! Kahraman diyorum, çünkü, benim yüzümden en yakınındakiler bile onu terkederken, o, bir an bile duraklamadı. Mamak Cezaevi'nde, "senin oğlun fizik formüllerinden komünizm çıkarıyor" diyen askerler tarafından dövülürken bile ağlamadı, korktu derler diye!
Fiziği, doğa bilimlerini yeniden keşfetmiştim sanki. İslam tarihi, Türkiye tarihi derken, tasavvufla tanıştım... Gizlice içeriye sokulan Marksist klasikleri tekrar tekrar yeniden taradım...
Sorun çok derinlerdeydi
Ama yetmiyordu! İşin özünde bir sakatlık vardı. Mızrak çuvala sığmıyordu! Felsefi olarak gelip bir noktaya dayanıyordu iş. Ve burada tıkanıyordu! Şöyle özetleyelim: "Diyalektik Materyalizm'e" göre, "her şey, kendi zıttını yaratarak onunla birlikte var oluyordu". "Üretici güçler geliştikçe, sistemin içindeki karşıt kutup da gelişecek ve bu gelişmenin belirli bir noktasında, kendi karşıtını ve onun temsil ettiği mevcut sistemi yok ederek, daha ileri, yeni bir sistemi, sosyalist sistemi oluşturacaktı". Üstelik, "sadece toplumsal planda değil, doğada da böyle yürüyordu" işler! "Diyalektik Materyalizm" böyle söylüyordu. "Zıtların birliği ve mücadelesi", "biribirine dönüşümü" anlayışının temeli buydu. "Sistem" anlayışı da bu esasa dayanıyordu. Her biri, özünde mutlak-bizatihi-objektif bir gerçeklik olarak var olan iki zıt kutup (varlık) arasındaki birlik ve çelişkiydi herşeyin özü. Önceden var olan ve mevcut sistemi temsil eden kutup, daha sonra kendi zıttını yaratıyor, sonra da onun tarafından alt ediliyordu. İlerleme, gelişme, evrim, herşey böyle oluyordu. Kendisi de mevcut sistemin içindeki bir gerçeklik olan, yani varlığı mevcut üretim ilişkilerine bağlı olan karşıt kutup, sınıf, kendi varoluşunun nedeni olan sistem içindeki karşıtını (egemen sınıfı) yok ederek, yeni bir sistemi oluşturabiliyor, yani, karşıtını yok ettikten sonra da, o var olmaya devam edebiliyordu. Varoluşun temelinde mutlak, bizatihi var oluş anlayışı, kendinde şey anlayışı (materyalizm) bulunduğundan, bütün bunlar son derece doğaldı.
Ama öte yandan, feodalizmden kapitalizme geçilirken hiçte böyle olmamıştı işler. Orada, sistemin içindeki karşıt kutup olan serflerin, köylülerin ayaklanarak feodalleri ve feodal sistemi yok etmeleri şeklinde olmamıştı bu geçiş. Kent, site adı verilen yerleşim birimlerinde ortaya çıkan burjuvaların konumu bambaşkaydı. Feodalleri ve köylüleriyle, feodal sistem ayrı, burjuva ve işçileriyle, kapitalist sistem ayrıydı. İkincisi, bir sistem olarak birincinin bağrında doğup gelişiyordu. Burjuva devrimini gerçekleştiren güçler, burjuvalar ve işçiler feodal sistemin unsurları değildiler. Onlar, feodalizmin bağrında gelişin başka bir sisteme aittiler.
Süreci şematize ederek feodalleri (A), köylüleri de (B) olarak gösterirsek, (B)'nin (A)'yı yok edip, kendi sistemini kurmasıyla olmuyordu geçiş ve gelişme! Feodalizm, bir (AB) sistemi olarak, kendi içinde, burjuvazi ve işçi sınıfından oluşan (CD) sistemine gebe kalıyor ve geçiş, (AB)'nin yerini (CD)'nin alması şeklinde oluyordu. (A) ve (B), yada (C) ve (D), bunların hiçbirisi, varlığı kendinden menkul, "kendinde şey" olan "mutlak realiteler" değildiler. Varlıkları biribirine bağlı, izafi gerçekliklerdi. Örneğin, burjuvaziyi yok ederek kendisi hala var olmaya devam eden bir işçi sınıfı olamazdı!
Kısacası, ne dünyayı, ne de Türkiye'yi açıklamaya yetmiyordu elimizdeki ideolojik malzeme! Hele doğayı, doğal süreçleri açıklarken tamamen yetersiz kalıyordu. Bir kuvantum fiziğini kavramanız mümkün değildi bu kafa yapısıyla. Doğa bilimlerinin gelişimi bambaşka bir yol izliyordu. Ya ben de, birçoklarının yaptıkları gibi, hep minareyi kılıfında tutmaya devam edecektim, ya da, "ucu nereye giderse gitsin yola devam"! İkisinin arasında başka çözüm yoktu. "Devam", dedim!
Tünelin ucundaki ışık
"Sistem Teorisi", yada "Var Olmanın Genel İzafiyet Teorisi" bu ortamda gelişti, doğdu 1976-77'lerde. Tünelin ucundaki ışık görünmüştü. Ama, henüz o tüneldeydim ben daha! Bir süre daha minareyi kılıfına uydurmaya çalıştım! Beyin hücrelerim hep işçi sınıfını temel alan koordinat sistemine göre şekillenmişti! Bir türlü vazgeçemiyordum onu esas alarak düşünmekten! Herşey, aynen ana karnındaki çocuğun durumuna benziyordu! Çocuk, hem doğmak istiyor, artık mevcut çerçeve ona dar geliyordu, hem de bir türlü anneden vazgeçemiyordu...!
Sonra, cezaevinden çıkış, tekrar tutuklanma durumu ve yurtdışı... Gittim bir fabrikaya girdim ve basit bir işçi olarak çalışmaya başladım. Sekiz yıl sürdü bu. Onunla, işçi sınıfiyla bütünleşme burada gerçekleşti. Artık o benim için kafamdaki bir kurtarıcı, bir ideal değildi. Bizzat onun bir parçası olmuştum. Bu çok önemli. Orda gördüm somut olarak bir çok şeyi. Sınıf gerçekliğini, sistem gerçekliğini. İleri, gelişmiş kapitalist bir ülkede, işçi sınıfının yerine robotların üretim sürecine girişini, işsizliği, gelişmeye-ilerlemeye karşı işçilerin tepkilerini bizzat yaşadım. "Bilgi çağı" denilen şeyin ne olduğunu, elle tutulur bir realite olarak, kendi kızımın gelişiminde gördüm... Ama bütün bunlar, eğer hapishanedeki o birikimin üzerine olmasaydı, gene de zordu herşey.
Bu çalışmanın üç bileşeni var
Bu sürecin ve sonuç olarakta bu çalışmanın üç bileşeni var. Birincisi, sınıf kültürü. Yani burjuva ve işçi sınıfı kültürü. Kapitalist kültür. Ama sınıf kültürünü almak, özümsemek meselenin sadece bir yanı. Eğer diğer iki bileşen de olmasaydı, bu noktalara kadar gelemezdim, bu çalışma ortaya çıkmazdı gene.
İkincisi, doğa bilimleri, ve bilimsel kültür. Doğada nasıl oluyordu bu iş? Var olmak, değişmek, kendi kendini üretmek doğal süreçlerde nasıl gerçekleşiyordu? Eskiden, fizik öğrencisiyken elimin tersiyle ittiğim şeyleri, artık yutar gibi hatmediyordum! Ama, aynı çelişkiler orada da vardı. Benim sınıf mücadelesinden, siyasetten tanıdığım, aynı felsefi yaklaşımlar, bunlar arasındaki tartışmalar, aynen orada da vardı! Ve şunu gördüm ki, sınıflı toplumda "bilim" diye, öyle "tarafsız", "objektif", "mutlak" birşey yok! Nasıl olabilirdi ki zaten. Bilimadamları da insan değilmiydi, onların dünya görüşleri de toplumsal gerçekliğin içinde oluşmuyormuydu? Hiç farkında olmadan, ailemizden, çevremizden, okuldan aldığımız bilgiler, hayatın içinde oluşan o bakış açılarımız, o felsefi hareket noktalarımız, bütün bunların hepsi de, son tahlilde sınıfsal bir temele dayanmıyormuydu? Koordinat sisteminin merkezini bir yere oturtmak zorundaydın. İnsan toplumsal bir gerçeklikti... Toplum sınıflı toplum olunca da, ister istemez bu sınıfsal bir gerçeklik haline dönüşüyordu. Ve bilgiye, bilime sahip çıkan insan, kendi sınıfsal var oluş gerçekliğiyle bütünleştiriyordu onu.
Ama bitmedi! Sürecin bir üçüncü bileşeni daha var! Tasavvuf! Yani, İslam dinini rönesansa uğratan ilkel komünal toplum bilgini atalarımızın dünya görüşü. İslam kültürüyle yoğrulmuş atalarımızın, dinsel bir terminolojiyle de olsa, gerçekliği kavrayış, onu dile getiriş biçimleri. Eğer onunla tanışmasaydım, gene bir yere varamazdım. Binlerce yıllık Anadolu kültürü o aynı zamanda. Bir yanıyla, ilkel sınıfsız toplum bilimi, bilinci, diğer yanıyla da, bu bilincin Anadolu medeniyetleriyle ilişkilerinin sonucunda, onların etkilerini de içinde taşıyan kültürel bir mirası. O mirasın uçsuz bucaksız deryasına dalamasaydım, gene bir şey çıkmazdı ortaya. "Ol mailer ki, derya içredirler de deryayı bilmezler"in sırrını çözemezdim. Sadece balık tutmayı öğrenmiş olurdum, deryayı farkedemeden! "Bir ben vardır bende, benden içeri"nin anlamını kavrayamazdım. "Gönül bağının, gönül gözünün" sırrına eremezdim. Bu olmadan da, bir atomun içindeki "sanal foton alışverişi" açıklanamazdı! Bir "ihtimaldalgasının" sırrı çözülemezdi! Sıfır noktasının diyalektiğini kavrayamazdım onsuz! Sistem gerçekliğini kavrayamazdım. "Kendini bilen Rabbini bilir"in anlamını kavrayamazdım!
İşte böyle! Ne Marksizm yanlıştı, ne de burjuva bilimi! Mesele bu değildi. Bunlar kapitalist kültürün ta kendisiydiler. Onu özümsemeden de daha ileriye gitmek mümkün değildi. Marksizm, işçi sınıfını temel alan koordinat sisteminden bakınca, onun boyutları, uzay-zamanı içinde, evrenin açıklanış biçimiydi. Burjuva bilimi de öyleydi. Koordinat sisteminin merkezini burjuvaziye kaydırdığın zaman, görünenlerden ibaretti. Ama bir Marks olmasaydı, yada burjuva kültürü olmasaydı, bir rönesans olmasaydı bugün bulunduğumuz noktada da olamazdık. Bunu da unutmayalım...
Sınıfsız toplum bilimi
Ama artık, bütün bunların yanı sıra, yani sınıflı toplum gerçekliğinin yanı sıra, bir başka gerçeklik daha doğuyordu hayatın içinde! Modern sınıfsız toplum! İlkel komünal toplumdan başlayan insanlık macerası, sınıflı toplumlar sürecini yaşadıktan sonra, artık çok daha üst düzeyde, bütün o sınıflılık mirasını da içinde barındırarak, modern sınıfsız toplumu yaratıyordu. Bütün yollar oraya çıkıyordu. Koordinat sisteminin merkezini oturtacak yeni bir realite daha doğuyordu hayatın içinde! İşte bu çalışmanın referans noktası da budur. Her toplumsal gerçeklik kendi bilimiyle beraber doğmuyormuydu!
Nereden başlamıştık, nerelere gitti işin ucu!
Gerçekten de öyle! Kimse bana "ışık uzayda nasıl yayılıyor" diye sormamıştı! Ben, hayatın benim önüme koyduğu sorunlardan yola çıkmıştım! Ama işin ucu taa ışığın uzayda nasıl yayıldığına kadar vardı! Taa karadeliğin içine kadar uzandı! Meğer, gravitasyonla kuvantum fiziği arasındaki bağlantıyı kuramadan olmuyormuş bu iş! Nereden bilecekti "fukara Ulaş" bunları! Taa atomun içine kadar girmek gerekeceğini nereden bilecekti bir Necmettin!
Aslını sorarsanız, oturup da tekrar okuduğum zaman, ben kendim bile şaşırıyorum! "Nasıl yazmışım ben bunları" diye, içime bir ürküntü basıyor! "Türkiye'de devrim yapacağız" diye yola çıkarak, yüzümüze gözümüze bulaştırdıktan sonra, hiç farkında olmadan, bilimde devrime mi varıyordu işin ucu yoksa!! Benim için farketmiyor! Önemli olan, nereye giderse gitsin, oraya kadar işi götürmek!
Eğer, "çift yarıklı ekranla yapılan deneyde", tek bir fotonun, iki delikten birden, aynı anda nasıl geçtiğini, daha başka türlü açıklayabiliyorsanız, yada varsa başka türlü açıklayabilen, oturur ben de ondan öğrenirim bunu! Ve derim ki, ben yanılmışım!
Eğer, dünyanın nasıl döndüğünü bana bilimsel olarak daha başka türlü açıklayabilecek biri varsa, söyleyecek hiçbir sözüm yok! "Ben rüya görmüşüm" derim!
Bir elektronun neden yörünge hareketi yaptığını, neden aynı anda kendi etrafında da döndüğünü, elektronla atom çekirdeği arasındaki ilişkilerin nasıl gerçekleştiğini, daha başka türlü açıklayabilen varsa, tamam derim ve ben de oturur ondan öğrenirim!
"Sizin bu ihtimaldalganız bir hayalet dalgasıdır" diyen Einstein'a, "hayır, ihtimaldalgası'nın gerçekliği şudur" diyebilecek bir fizikçi arıyorum! Daha da basitleştirelim işi. Işık uzayda nasıl yayılıyor, ampulden gözümüze kadar nasıl geliyor, bunu açıklayabilen bir bilimadamını ben bulamadım! Varsa, belki bu çalışma vesile olur da, ben de öğrenirim!
Eksi yük artı yükü çekermiş! Tamam, tabii ki çeker! Ama bir tek kişi varsa çıksın, o eksi yük, karşısındakinin artı olduğunu nereden biliyor da onu çekiyor sorusuna cevap verebilecek!
Arabada giderken, fren yapınca geriye doğru kaykılmanızı, "bu bir atalet direnişidir" lafının ötesinde açıklayabilecek bir bilimadamı arıyorum!
Eğer gravitasyon bir kuvvet değilse, nasıl oluyor da, "ivmelendirilmiş kütleler gravitasyonal enerji yayabiliyorlar"? Biri bunu bana anlatsın! Ama yok eğer gravitasyon bir kuvvetse de, o zaman Einstein'ın Genel İzafiyet Teorisi'nden ne anlıyoruz, onu da bilmek isterdim!
Galile'nin "düzgün doğrusal hareketinden" hiç bahsetmeyeceğim! Onu hepsi biliyor fizikçilerimizin! Öyle birşeyin olamayacağını biliyorlar! Biliyorlar da, Galile'ye saygılarından olacak, gene de ondan vazgeçemiyorlar!
Hem "bilgi çağı'na giriyoruz" diyeceksiniz, "bilgi işlem sürecinden" (information processing) bahsedeceksiniz, hem de evrim olayını açıklarken hala klasik Darwin'ci açıklamalarla yetine-ceksiniz, olamaz böyle şey!
Hem, "21.yy beyin üzerine araştırmaların, yeni buluşların yüzyılı olacaktır" diyeceksiniz, hem de "self bir illüzyondur" deyip çıkacaksınız işin içinden!
Hem, on yaşındaki çocukların bile elinde bir cep telefonuyla dolaştığı bir dünyada yaşayacaksınız, "bilgi çağından" bahsedeceksiniz, hem de, bir "yapay zeka"nın, "cognitive science"ın mekanik-materyalist dünya görüşünün sınırlarını aşarak daha da ileriye gitmesi için çaba sarfetmeyeceksiniz, olamaz bu!
Bu çalışma, bütün bu sorulara cevap arıyor. Ve ortaya çıkan bazı sonuçları da sizlerle paylaşmak istiyor...
Bu çalışmada en çok emeği geçen şüphesiz ki annem oldu. Ne zaman bitecek diye diye gözleri açık gitti kadıncağızın. Onun dışında, benim yüzümden yaşam çizgileri değişen kardeşlerimin, beni sonuna kadar hep dinleyen, anlamaya çalışan, sonsuz bir sabırla bana destek olan, en yakın çalışma arkadaşım karımın da hakkını inkar edemem. Bu çalışmada Necmeddinin, Ulaşın da büyük katkısı var. Daha başka Necmeddinler, Ulaşlar ölmesin diye beni hep teşvik ettiler, bir an olsun yalnız bırakmadılar...
Yazarlar
-
Zeki ALPTEKİNÜretici Güçlerin Gelişiminin Motorlarından Biri Olarak Toplumsal-Sınıfsal Mücadeleler 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mustafa KaraalioğluGeri dönülmez çözümde son düzlük... 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mesut YEĞENSüreç Olmasaydı 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Akif BEKİHakan Fidan'ın diploması 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BAYRAMOĞLUSiyaset CHP’siz, CHP siyasetsiz olmaz 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Yıldıray OĞURMehmet Ali Sebük’ü neden kimse hatırlamıyor? 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KirasHükümet yalanladı konu kapandı 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Murat SevinçKürt sorunu, komisyon ve Marx… 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Taha AkyolTefessüh… 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Fehmi KORUAnayasa engeli olduğu halde yeniden seçilmek isteyen başkan ne yapar? 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet OcaktanAK Parti kendini nasıl bu hallere düşürdü… 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Figen ÇalıkuşuÇeteler çağı ve muhteşem çöküş… 8.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Y. YılmazAYM kararı yargıyı bağlayacak mı? 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Tanıl BoraÇağdaş Türkiye 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Gökçer TahincioğluKalorifer kazanından rektör danışmanlığına ve öğretim görevliliğine uzanan yol: Sahte diplomaya ne g 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
İsmet Berkanİktidar ülkeyi yönetebiliyor mu ki? Tek kişi ne kadar yönetebilirse o kadar işte… 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Nevzat CİNGİRTUtanmazlığın ve Çürümüşlüğün Belgesi: Sahte Diploma Skandalı 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Cemile BayraktarŞeffaf, açık ve çoğulcu 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet ALTANBasın Tarihi: “İmralı’da Bir Mahkûm” 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit KARDAŞAdemimerkeziyet: Dikey güçler ayrılığı ya da paylaşımı 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BULAÇİsa’nın takipçilerine sığınan Muhammed’in takipçileri 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Erol KATIRCIOĞLUDemokratlar, ümmetçiler, ırkçılar 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Doğu ErgilBüyük Aldatmaca: Popülizmin (Halkçılığın) Yolsuzluk Ve Eşitsizlik Konusundaki Yalanları 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Eser KARAKAŞMeslek liseleri tartışmaları (1) 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit Akçay2025’in kalanı nasıl geçecek? 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Bahadır ÖZGÜR‘Dijital devlet’ işgali: Girilmedik kurum yok! 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Murat BELGEKaş yaparken göz çıkarmak 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Çiğdem TOKERİki öncü şirkete nasıl sızıldı: Denetimsizliğin çürüttüğü devlet 6.08.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan TAHMAZTerörsüz Türkiye hedefi: Hukukun ve siyasetin rolü 5.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mahfi EgilmezEkonomiyi düzeltmekle iş bitmez 5.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mümtazer TÜRKÖNESiyasî kimlikler panayırı kapandı 5.08.2025 Tüm Yazıları
-
Vahap COŞKUNKalemşörler ve Çubuk Ustaları da Silah Bıraksın! 5.08.2025 Tüm Yazıları
-
Fehim TAŞTEKİNMisak-ı Suriye! 4.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Ali ALÇINKAYABarış ve Demokratik Toplum Çağrısı; Hasta Tutsaklar 4.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet TIRAŞKUVVETLER AYRILIĞI YOK İSE… 4.08.2025 Tüm Yazıları
-
Bekir AĞIRDIRGüvensizliğin gölgesinde siyaset: Geçen yıla kıyasla korku düzeyimiz yükseldi, peki neden? 4.08.2025 Tüm Yazıları
-
Akdoğan ÖzkanBatı artık Kiev’de Zalujni’yi görmek istiyor gibi 4.08.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KahveciÇürüme! 4.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet TEZKANErdoğan’ın korktuğu başına geldi 3.08.2025 Tüm Yazıları
-
Gökhan BACIKBatı, Türkiye, ulus-devlet: Vazgeçmenin fırsatları ve riskleri 3.08.2025 Tüm Yazıları
-
Abdurrahman DilipakPartiler ve toplum nereye gidiyor? 3.08.2025 Tüm Yazıları
-
Elif ÇAKIRKomisyon hayırlara vesile olsun inşallah… 2.08.2025 Tüm Yazıları
-
Berat ÖZİPEKEzberler bozulurken mağduriyetler de son bulmalı 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Akın ÖZÇERSüreç ya da Çözüm Komisyonu 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan AKSAYAzerbaycan ile Rusya arasında savaş çıkar mı? 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mücahit BİLİCİHıristiyanlıktaki “kurtuluş” fikrinin İslamda yeri olabilir mi? 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Alper GÖRMÜŞZora girmiş bir anlatı: “ABD emperyalizminin değişmez stratejik hedefi bağımsız Kürt devleti” 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Cafer SolgunSuyun akışı ya da meramı barış olmak 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet AKAYAnkara, CHP, Çözüm Süreci ve Şam Arasındaki Tıkanıklık: 29.07.2025 Tüm Yazıları
-
Umur TALUKötülük durur durur, seni de vurur! 29.07.2025 Tüm Yazıları
-
İlker DEMİRKÜRT ULUSAL BİRLİK KONFERANSI 28.07.2025 Tüm Yazıları
-
Abdullah KıranYeni süreç ve Suriye denklemi 27.07.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet TAŞGETİRENBeyaz Toroslu savcı olayına iktidar nasıl bakıyor? 27.07.2025 Tüm Yazıları
-
Mensur AkgünSuriye’de istikrarı sağlamak mümkün mü? 27.07.2025 Tüm Yazıları
-
İlhami IŞIKİktidarın soğuk matematiği 23.07.2025 Tüm Yazıları
-
Kemal CANTartışmayı kazanmaktan önce becermek gerek 21.07.2025 Tüm Yazıları
-
Sedat KAYABeşiktaş düzene karşı çıktı: Sessiz devrimin adı olacak 19.07.2025 Tüm Yazıları
-
Ali TürerULUSAL KİMLİK DAVASI 18.07.2025 Tüm Yazıları
-
Hasan Bülent KAHRAMANTaşıyıcı koalisyonlar ve ormanın içindeki CHP 17.07.2025 Tüm Yazıları
-
Taner AKÇAMAcaba Kürt sorununun önündeki engel “Atatürk miti” mi? 14.07.2025 Tüm Yazıları
-
DOĞAN ÖZGÜDENKürt ulusunun kavgasında bir sosyalist lider 13.07.2025 Tüm Yazıları
-
KEMAL GÖKTAŞDemirtaş’a Kobane mahkumiyeti: Gerekçedeki “10 kusurlu hareket” 28.06.2025 Tüm Yazıları
-
Cihan AKTAŞTahran bir kez daha bombalanırken 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Cansu ÇamlıbelCHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın: CHP anayasa değişikliği masasına oturmayacak, öyle bir komisy 18.06.2025 Tüm Yazıları
-
Aydın SelcenDemokrasiye giderken cumhuriyetten olmak 17.06.2025 Tüm Yazıları
-
Hikmet MUTİAsoyşeytit Pres ' den Cemşit K.nın canlı PKK kongre izlenimleri... 13.05.2025 Tüm Yazıları
-
Metin Karabaşoğlu‘Türkiye Müslümanları’ kimler oluyor? 11.05.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet ÖZTÜRKÇetin Uygur bir kitaba sığar mı? 10.05.2025 Tüm Yazıları
-
Sezin ÖNEYKopukluk ve “Anadolu Kırılması” 25.04.2025 Tüm Yazıları
-
Baskın ORANRahip Brunson ve öğrenci Rümeysa 25.04.2025 Tüm Yazıları
-
Yüksel TAŞKINİktidar milli iradeyi “tapulu arazisi” sandığı için büyük bir bedel ödeyecek 22.04.2025 Tüm Yazıları
-
Ayhan ONGUNDEMOKRATİK EĞİTİM MÜCADELESİNE ADANMIŞ YAŞAMLAR 21.04.2025 Tüm Yazıları
-
Nuray MERTVeda ediyorum 15.04.2025 Tüm Yazıları
-
Hasan CEMALTerörsüz Türkiye! İyi güzel, peki ya demokratik Türkiye?.. 14.04.2025 Tüm Yazıları
-
Gülçin AVŞARŞizofrenik yurttaşlık 14.04.2025 Tüm Yazıları
-
Pelin CENGİZTrump’ın yeni vergileri diye yazılır, ‘post modern merkantilizm’ diye okunur 7.04.2025 Tüm Yazıları
-
Mehveş EVİNBoykot ve sokaklar neden bu kadar korkutuyor? 2.04.2025 Tüm Yazıları
-
Cennet USLUİktidar neden umduğunu bulamadı? 2.04.2025 Tüm Yazıları
-
Hayko BAĞDATSokaklarda yükselen ses 28.03.2025 Tüm Yazıları
-
Selva Demiralpİmamoğlu krizi ve ekonomik yansımaları 20.03.2025 Tüm Yazıları
-
Selami GÜREL“Adı belirsiz” süreç hızlı ilerliyor 16.03.2025 Tüm Yazıları
-
Halil BERKTAYPKK ve Türk solcuları (4) “Dağlarında gerilla var memleketimin” 16.03.2025 Tüm Yazıları
-
Etyen MAHÇUPYANKürt ‘açılımı’nın nedeni Suriye değil, Türkiye! 15.03.2025 Tüm Yazıları
-
Haluk YurtseverKaosta 'hegemonya' arayışı 11.03.2025 Tüm Yazıları
-
Arzu YILMAZHodri Meydan 10.03.2025 Tüm Yazıları
-
Berrin SönmezCumhur İttifakı'nın ‘muhalefeti dönüştürme görevi…’ 28.02.2025 Tüm Yazıları
-
Doğan AKINAhmet Sever: Eşsiz, kırgın, yalnız… 26.02.2025 Tüm Yazıları
-
Aydın ÜnalParti ve iktidar 25.02.2025 Tüm Yazıları
-
Murat YETKİNCHP’ye açılan soruşturmaların ortak hedefi Ekrem İmamoğlu 12.02.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit KIVANÇİç duvarlar 10.02.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet İNSELOtoriter Nasyonal-Kapitalizmin Yeni Eşiği: II. Trump Devri 5.02.2025 Tüm Yazıları
-
İhsan DAĞIİmamoğlu nasıl kurtulur? 1.02.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Ata UÇUMDEVLET VE KÜRTLER SORUN DEĞİL KONU! 26.01.2025 Tüm Yazıları
-
Şeyhmus DİKEN“Mesele”yi hayatın içinden çözmek 26.01.2025 Tüm Yazıları
-
Kemal ÖZTÜRKKürt meselesindeki psikolojik bariyerler 17.01.2025 Tüm Yazıları
-
Seyfettin GürselEkonomik büyümede iyimser olunabilir mi? 13.01.2025 Tüm Yazıları
-
Münir AKTOLGABATI’DAN FARKLI BİR ÖRNEK OLARAK TÜRKİYE’DE VE ARAP ÜLKELERİNDE DEVRİMCİ DÖNÜŞÜM DİYALEKTİĞİ... 16.12.2024 Tüm Yazıları
-
Necati KURBÜYÜK TÖS BOYKOTU 15.12.2024 Tüm Yazıları
-
Hakan AlbayrakDevrim 10.12.2024 Tüm Yazıları
-
Cenk DoğanÜRETİCİLERE İLK OLARAK KOOPERATİF LAZIM 4.12.2024 Tüm Yazıları
-
Cevat KORKMAZFiller ve Çimen... 22.11.2024 Tüm Yazıları
-
Tuncer KÖSEOĞLUTamirhanelere giden toplar… 4.11.2024 Tüm Yazıları
-
Ayşe HÜRDevletin Muhteşem Örgütlenmesi: 6-7 Eylül 1955 Pogromu 9.09.2024 Tüm Yazıları
-
Ferhat KENTEL“Maarif” marifetiyle yeni “makbul vatandaş” kurma çabaları 26.07.2024 Tüm Yazıları
-
Banu Güven“Bozkurt” Almanya’da sahaya indi 4.07.2024 Tüm Yazıları
-
İBRAHİM Ö. KABOĞLUDevlet ve yürütme kaç başlı? 27.06.2024 Tüm Yazıları
-
Gürbüz ÖZALTINLICHP’nin normalleşme politikası Erdoğan’a mı yarar? 21.06.2024 Tüm Yazıları
-
Oya BAYDARBir yazamama yazısı 14.06.2024 Tüm Yazıları
-
Bayram ZİLANAK Parti’de değişim gecikiyor mu? 4.06.2024 Tüm Yazıları
-
Soli ÖzelBetül Tanbay'ın gözünden "Gezi"nin tarihi 30.05.2024 Tüm Yazıları
-
Reha RUHAVİOĞLUTürkiye’de Kürtçenin Durumu: Gidişat, İmkânlar ve Fırsatlar 18.05.2024 Tüm Yazıları
-
Abdulmenaf KIRANNeden Yeterli Halk Desteği Alamıyoruz! 8.04.2024 Tüm Yazıları
-
SİBEL HÜRTAŞ31 Mart'ın merkez üssü: Pazarcık ve Elbistan 8.04.2024 Tüm Yazıları
-
Atilla AytemurBingöl Erdumlu Kitabı: Film gibi hayat* 24.01.2024 Tüm Yazıları
-
Zülfü DİCLELİ“Gazze’deki Uzun Savaş” 10.01.2024 Tüm Yazıları
-
Şahin ALPAY"Ergun Abi"ye veda 10.11.2023 Tüm Yazıları
-
Ahmet ALTANYüzyıllık cumhuriyet başarılı mı başarısız mı? 29.10.2023 Tüm Yazıları
-
Levent GültekinDin, insanları kardeş yapar mı? 26.09.2023 Tüm Yazıları
-
Ayhan AKTARŞair Roni Margulies’in ardından… 7.08.2023 Tüm Yazıları
-
Ceyda KaranBiden ve iki cephede birden yenilgi 30.06.2023 Tüm Yazıları
-
Orhan Kemal CENGİZMuhalefetin sınavı asıl şimdi başlıyor 1.06.2023 Tüm Yazıları
-
Roni MARGULIESMutlu bitmiş bir göç öyküsü 20.05.2023 Tüm Yazıları
-
Burhanettin DURANTarihi Yol Ayrımındaki Kritik Seçim 6.05.2023 Tüm Yazıları
-
Celal BAŞLANGIÇKendini kurtarmak için Erdoğan, Erdoğan’ı reddedecek! 14.04.2023 Tüm Yazıları
-
Ergun AŞÇIErsagun Hanım 5.03.2023 Tüm Yazıları
-
Uğur Gürses‘Dolambaçlı katlı kur’ yolunda 23.01.2023 Tüm Yazıları
-
Besim F. DellaloğluMesafenin Sosyolojisi 16.12.2022 Tüm Yazıları
-
Hidayet Şefkatli TUKSALKur’an kurslarında yatılı eğitim ve çocukların korunması 15.12.2022 Tüm Yazıları
-
Nergis DemirkayaAltılı Masa ortak yönetim planı: Her partiye bir yardımcı bir bakan 17.11.2022 Tüm Yazıları
-
Nabi YAĞCIŞaşıyorum gerçekten… 24.10.2022 Tüm Yazıları
-
Berin UYARONLAR İÇİN... 12.09.2022 Tüm Yazıları
-
İbrahim UsluSeçmen yolsuzluğu önemsiyor mu? 9.09.2022 Tüm Yazıları
-
Hasan GÜRKAN“SEVMEK YİNE DE BİR SARRAF İŞİDİR, YERYÜZÜ KİTAPLIĞINDA” 18.08.2022 Tüm Yazıları
-
Oktay Cansın EMİRALSAVAŞ VE ZAMAN 7.08.2022 Tüm Yazıları
-
Özgül Üstüner COŞKUNİnceden 5.07.2022 Tüm Yazıları
-
Namık ÇINARBir toplumun geri kalma inadı 21.06.2022 Tüm Yazıları
-
Barış SoydanGıda Komitesi’nin ve enflasyonla mücadelede başarısızlığın acıklı öyküsü 21.06.2022 Tüm Yazıları
-
Mehmet BARLASAnkara’yı sel aldı 14.06.2022 Tüm Yazıları
-
Melih ALTINOKAna muhalefet lideri Akşener mi olacak? 14.06.2022 Tüm Yazıları
-
M.Latif YILDIZİKİ MEZAR, İKİ İNSAN ve IRKÇILIK 12.06.2022 Tüm Yazıları
-
Atilla YAYLAKanunlar ve fiyatlar 10.06.2022 Tüm Yazıları
-
Fatma Bostan ÜNSALBu kez Günah Keçisi SADAT mı? 23.05.2022 Tüm Yazıları
-
Fikret BilaKılıçdaroğlu’nun adaylığı 23.05.2022 Tüm Yazıları
-
Ahmet İlhanBurhan Sönmez’in İstanbul İstanbul’unda Yerin Altı ve Üstünde Ne Yaşanıyor? 15.05.2022 Tüm Yazıları
-
Yavuz BAYDARİmamoğlu olayı ardından: ’Altılı Masa’ bir ortak aday çıkarabilecek mi? 9.05.2022 Tüm Yazıları
-
Kübra ParSessiz İstila belgeseli ve sığınmacı meselesi 9.05.2022 Tüm Yazıları
-
Ergun BABAHANTürkiye’nin patlamaya hazır yeni kırılma hattı: Suriyeliler 22.04.2022 Tüm Yazıları
-
Kemal BURKAYİSVEÇ DEMOKRASİSİ VE KURAN YAKMA OLAYI… 17.04.2022 Tüm Yazıları
-
Tarık Ziya EkinciGAZETECİ AYDIN ENGİN VEFAT ETTİ 24.03.2022 Tüm Yazıları
-
İbrahim KaragülBu bir Avrupa savaşı ve çok uzun sürecek. -Batı, Türk-Rus savaşı istiyor! 1.03.2022 Tüm Yazıları
-
Cengiz AKTARSavaş notları 1.03.2022 Tüm Yazıları
-
Aydın ENGİNBir MHP’nin 2. Başbuğ’undan, bir benden 7.02.2022 Tüm Yazıları
-
Nezih DUYGUMete Toksöyle (30 Mart 1954 - 02 Şubat 2022) 3.02.2022 Tüm Yazıları
-
Ahmet KARDAM28/29 Ocak Karadeniz Katliamı'nın 101. Yılı 1.02.2022 Tüm Yazıları
-
Ahmet TAKAN“Ya herro ya merro” mu dedi?.. 7.01.2022 Tüm Yazıları
-
Mustafa PAÇAL2022 yılı karamsarlıklarımızı tersine çevirebilir mi? 4.01.2022 Tüm Yazıları
-
Galip DALAYOrtadoğu’nun ‘Yeni Dönemi’ 9.12.2021 Tüm Yazıları
-
Muharrem SarıkayaOylardaki yükselişin ağırlığı 7.11.2021 Tüm Yazıları
-
Şevki ÇELİKCİKEMAL ARABACI 17.10.2021 Tüm Yazıları
-
Metin GürcanFırat batısı, Suriye, riskler, tespitler: Ufukta bir operasyon mu var? 13.10.2021 Tüm Yazıları
-
Metin MünirErkeğin kadını ezmesi 22.09.2021 Tüm Yazıları
-
Mehmet AcetSon anketler ne diyor? 9.09.2021 Tüm Yazıları
-
M.Latif YILDIZKONYA KATLİAMI VE GAZETECİLİK MESLEĞİ ÜZERİNE 2.08.2021 Tüm Yazıları
-
Süleyman Seyfi Öğün2023’e doğru Türkiye 26.07.2021 Tüm Yazıları
-
Yasin AKTAYTaliban’ın inancıyla ters olma arzusu 26.07.2021 Tüm Yazıları
-
Cem SANCARHanımefendi diyeceksiniz 28.06.2021 Tüm Yazıları
-
Yusuf KaplanFetih ruhu ve rüyası 28.06.2021 Tüm Yazıları
-
Ali AYDINİşsiz Kalan Antikorlar, Lanetli Pay ve Siyaset 17.06.2021 Tüm Yazıları
-
Ömer F. GergerlioğluMuhafazakârlar çürümeye niye sessiz? 8.06.2021 Tüm Yazıları
-
Mustafa ÖztürkNiyet ve akıbet 29.05.2021 Tüm Yazıları
-
Ayşe BöhürlerTarih büyük harflerle yazılmaz 28.05.2021 Tüm Yazıları
-
Gazi BAŞYURTBir zamanlar sayılamazdık parmak ile, şimdi eksiliyoruz birer birer… 25.05.2021 Tüm Yazıları
-
Yıldız ÖNENİsrail’in sonu gelmez işgalciliği 15.05.2021 Tüm Yazıları
-
Ömer Ahmet ÖZERENBİR 1 MAYIS Anekdotu… 10.05.2021 Tüm Yazıları
-
Osman CAN24 Nisan 1915: Kardeşimin Cenazesini Kaldıramadım Hala! 29.04.2021 Tüm Yazıları
-
Verda ÖZERBırak artık eski normali 28.04.2021 Tüm Yazıları
-
Yetvart DANZİKYAN24 Nisan’ı anmak 24.04.2021 Tüm Yazıları
-
Kurtuluş TAYİZPandemide Erdoğan'ı devirme planı çöktü 22.04.2021 Tüm Yazıları
-
Ali Saydam23 Nisan ‘Çocuklara Hürmet’ Günü 22.04.2021 Tüm Yazıları
-
Vedat BilginSistem değişti de ne oldu! 22.04.2021 Tüm Yazıları
-
Ali TarakçıZEVZEK'in asıl amacı Montrö değilmiş! 17.04.2021 Tüm Yazıları
-
Burak Bilgehan ÖzpekVesayet Nedir, Nasıl Kurulur, Niçin Çöker? 16.04.2021 Tüm Yazıları
-
Firuz TÜRKERDARBE GİRİŞİMİNE HAZIR OLMAK 4.04.2021 Tüm Yazıları
-
Yıldız RamazanoğluYeni metin ne söyleyecek? 25.03.2021 Tüm Yazıları
-
RAGIP DURAN'Bir tek kişinin otoritesi suçtur!' 22.03.2021 Tüm Yazıları
-
Sevilay YALMANMesele Gergerlioğlu meselesi değil! 19.03.2021 Tüm Yazıları
-
Mehmet AKBACAKİZMİT KÖRFEZİ YAKIN, DENİZ BİZE ÇOK UZAK! 17.03.2021 Tüm Yazıları
-
Ural ATEŞERANADİL... 21.02.2021 Tüm Yazıları
-
Demir Küçükaydınİki Devrimci – Türeci ve Şahin 4.01.2021 Tüm Yazıları
-
Perihan MAĞDENHayaller: ETHOS, Gerçekler: BİR BAŞKADIR BENİM MEMLEKETİM 18.11.2020 Tüm Yazıları
-
Talat ULUSOY9 Eylül 1922, İzmir’in “KURTULUŞ” Günü’nde… 9.09.2020 Tüm Yazıları
-
Mahmut ÖVÜRAK Parti mi “İhvan’cı” siz mi operasyon çekiyorsunuz? 8.09.2020 Tüm Yazıları
-
Mustafa Yurtsever2010 YILI REFERANDUMU’NUN BİTMEYEN HİKAYESİ 29.08.2020 Tüm Yazıları
-
Hilâl KAPLANİstanbul Sözleşmesi yaşatır mı? 7.08.2020 Tüm Yazıları
-
Eşref ÇAKARKonca Yazışmaları... 5.08.2020 Tüm Yazıları
-
Zekeriya KurşunOsmanlı Kudüs’ü 4.06.2020 Tüm Yazıları
-
Ahmet ALTANÜmitliyim, çünkü… 26.05.2020 Tüm Yazıları
-
Kadri GÜRSELTürkiye’de darbe mi olacak gerçekten? 16.05.2020 Tüm Yazıları
-
Sinan ÇİFTYÜREKTürbülanstan mayın tarlasına dalış yapan AKP! 13.05.2020 Tüm Yazıları
-
Yaşar YAKIŞTürkiye’nin iktidar partisi yardımlaşmayı da tekeline almak istiyor 25.04.2020 Tüm Yazıları
-
Orhan PamukEski salgınlar ve bugün biz 24.04.2020 Tüm Yazıları
-
Bejan MATURÖlüm hangi boşluğu doldurur? 12.04.2020 Tüm Yazıları
-
Umut ÖZKIRIMLIKorona ve milliyetçilik 8.04.2020 Tüm Yazıları
-
Raffi Hermon Araks‘ARTSAX (Dağlık Karabağ) MESELESİ, NEDİR VE NE DEĞİLDİR? 1.04.2020 Tüm Yazıları
-
Serdar KAYAİslam, Bilim, Virüs, Kumaş 24.03.2020 Tüm Yazıları
-
Markar ESAYANKarantina günlerinde yalnızlık... 20.03.2020 Tüm Yazıları
-
Eyüphan KAYACorona Virüs bir musibettir 19.03.2020 Tüm Yazıları
-
Metehan DemirMoskovanın samimiyet testi 23.02.2020 Tüm Yazıları
-
Merve Şebnem OruçSürreel bir devrim: Gezi 23.02.2020 Tüm Yazıları
-
Tayfun AtayGoebbels korosu söylüyor: "Her şey mükemmel efendim!" 18.02.2020 Tüm Yazıları
-
Hüseyin GÜLERCECHP, şimdi de İlker Başbuğu alet ediyor 8.02.2020 Tüm Yazıları
-
Yalçın AKDOĞANBirilerini suçlama yarışı 8.02.2020 Tüm Yazıları
-
Ufuk COŞKUNCemevleri için Cumhurbaşkanı’na Çağrı! 20.01.2020 Tüm Yazıları
-
Yalçın ERGÜNDOĞANGökdelen hançeri tam İzmir’in kalbine saplanıyordu ki… 16.12.2019 Tüm Yazıları
-
Nihat Ali ÖzcanOrtadoğu’nun karmakarışık halleri 22.10.2019 Tüm Yazıları
-
İbrahim TenekeciDün ve bugün 11.09.2019 Tüm Yazıları
-
Haşmet BABAOĞLUİçerisini iyi anlamak için dışarıya bak! 9.09.2019 Tüm Yazıları
-
Esat KORKMAZYOLDAŞIM YAVUZ ÇANAK 29.08.2019 Tüm Yazıları
-
Ali KİREMİTCİDÜNYADA VE TÜRKİYE’DE SİYASET YENİDEN ŞEKİLLENİYOR 13.07.2019 Tüm Yazıları
-
Tayfun TURANAYILANA GAZOZ, BAYILANA LİMON. 11.07.2019 Tüm Yazıları
-
Mustafa DAĞCIÖTEKİLEŞTİRMENİN ÖTESİ= DÜŞMANLAŞTIRMAK 3.07.2019 Tüm Yazıları
-
Gürkan-Zengin23 Haziran seçimleri: Bir vak’ayi hayriyye 25.06.2019 Tüm Yazıları
-
Celal DENİZIRKÇILIĞIN TEDAVİSİ VAR MIDIR? 9.06.2019 Tüm Yazıları
-
Serdar ESEN"Herşey Çok Güzel Olacak" mı? 9.06.2019 Tüm Yazıları
-
Ahmet AY14 Mayıs güzellemelerinin anlamı 15.05.2019 Tüm Yazıları
-
Salih TunaZincir sesleri 23.04.2019 Tüm Yazıları
-
Beril DEDEOĞLUİflas eden tüccar, eski defterleri karıştırırmış 27.02.2019 Tüm Yazıları
-
İbrahim TığlıBu ne iki yüzlülük!... 26.02.2019 Tüm Yazıları
-
İlnur ÇEVİKSUUDİLER UNUTMAK İSTİYOR AMA OLMUYOR 8.02.2019 Tüm Yazıları
-
Nermin ALPAYİNSAN VE EKONOMİK DEĞERİ 8.02.2019 Tüm Yazıları
-
Ümit FıratBir mahalli seçim hatırası 15.01.2019 Tüm Yazıları
-
Murat AKSOYUnutmayalım yerel seçime gidiyoruz 11.01.2019 Tüm Yazıları
-
Ekin GÜNBİR… İKİ… İZMİR MARŞIYLA KOŞ! 4.01.2019 Tüm Yazıları
-
Ahmet SeverTürkiye bu kadar tehdit ve hakaret eden bir Cumhurbaşkanı görmedi 18.12.2018 Tüm Yazıları
-
İbrahim SEDİYANİKirletme 15.12.2018 Tüm Yazıları
-
Nadi ÖZTÜFEKÇİUlusal mı Ulusalcılık mı? 15.12.2018 Tüm Yazıları
-
M.Şükrü HANİOĞLUDünya “biz”i parçalamak için mi savaştı? 26.11.2018 Tüm Yazıları
-
Cemil ERTEMEkonominin geleceğini simgeler anlatır! 31.10.2018 Tüm Yazıları
-
Amberin ZAMANCemal Kaşıkçı ve Türkiye’nin itibarı 10.10.2018 Tüm Yazıları
-
Mete YararCastle International 28.09.2018 Tüm Yazıları
-
Mehmet CANFilistin ulusal sorunu-II 25.09.2018 Tüm Yazıları
-
Leyla İPEKCİAile içi eğitimin maneviyatı (1) 18.09.2018 Tüm Yazıları
-
Ümit KurtTarihçi Kieser: Modern Türkiye'nin eş kurucusu Talat Paşa 17.09.2018 Tüm Yazıları
-
Güngör UrasABD’DE BORÇ KRİZİ 10.08.2018 Tüm Yazıları
-
Serpil Çevikcan24 Haziran sonrasındaki şema 30.05.2018 Tüm Yazıları
-
Hüseyin ÇAKIRVaatlerinizi sözleşme olarak imzalayın… 27.05.2018 Tüm Yazıları
-
Kürşat BUMİNLGS Türkçe: Çocuklarla dalga mı geçiyorsunuz? 7.02.2018 Tüm Yazıları
-
Aslı AydıntaşbaşYaklaşan facia 6.02.2018 Tüm Yazıları
-
Özgür MumcuTutuklu yargı 6.02.2018 Tüm Yazıları
-
Yusuf Ziya DÖGERTürkiye Seçimlerinin Kilidi Kürdler 6.02.2018 Tüm Yazıları
-
Arife KÖSEHawaii’den sonra nükleer savaş tehdidini yeniden düşünmek 1.02.2018 Tüm Yazıları
-
Güldalı COŞKUNSeçim kritiği desem de…. 1.02.2018 Tüm Yazıları
-
Ergün Diler23 gizli toplantı. 8.01.2018 Tüm Yazıları
-
Ceren KENARMusul sonrası DEAŞ 14.07.2017 Tüm Yazıları
-
Okay GÖNENSİNSertleşme mi normalleşme mi? 11.07.2017 Tüm Yazıları
-
İhsan ELİAÇIKDini çoğulculuk gereği kadından imam olabilir 23.06.2017 Tüm Yazıları
-
Adil GÜRHay Allah yine çenemi tutamadım! 16.04.2017 Tüm Yazıları
-
Hüseyin SARIBAŞHAYIR, YETER ARTIK! 18.02.2017 Tüm Yazıları
-
Mustafa ARMAGANÇankaya’nın karakutusu Latife Hanım mı? 7.02.2017 Tüm Yazıları
-
İlhan ÇETİNFiliz 22 gündür hayata tutunmaya çalışıyor... 7.02.2017 Tüm Yazıları
-
Süleyman YAŞARVatandaşın dövizini devlete dört katı faizle satıyorlar 26.07.2016 Tüm Yazıları
-
A.Turan ALKAN40 $, hem de ‘döge döge’ 15.07.2016 Tüm Yazıları
-
İhsan YILMAZÜmmetin ortak dili: İngilizce 13.07.2016 Tüm Yazıları
-
Bülent KORUCUÖzel haber bayramı 11.07.2016 Tüm Yazıları
-
Gökhan ÖZGÜNBen HDP’ye oy veriyorum… 28.06.2016 Tüm Yazıları
-
Orhan MİROĞLUYazmaya kısa bir mola veriyorum 17.04.2016 Tüm Yazıları
-
Cemil KOÇAKVe Türkiye ‘hayır’ diyor! 16.04.2016 Tüm Yazıları
-
Sema İZOLCennette de hendek var mı anne? 15.02.2016 Tüm Yazıları
-
Lale KEMALMİT-Mossad kırılganlığı, Rusya ile IŞİD gerilimi 9.02.2016 Tüm Yazıları
-
Birgül HAKANAli Demirsoy 9.02.2016 Tüm Yazıları
-
Sanem ALTANAcılar usta, bizler çırağız.. 6.02.2016 Tüm Yazıları
-
Hadi ULUENGİNOtoriterlik yükselirken 4.02.2016 Tüm Yazıları
-
Demiray ORAL‘Serbest kötülük ortamı’nı icat ettik / Hep birlikte - Tev bi hev re* 2.02.2016 Tüm Yazıları
-
Enver SEZGİNEkrem Sezgin 1.02.2016 Tüm Yazıları
-
Mehmet BARANSUYasadışı dinleme suç değilmiş! 1.02.2016 Tüm Yazıları
-
Gülay GÖKTÜRKAYM’den AİHM’e cevap 12.01.2016 Tüm Yazıları
-
Yasemin YILDIRIMSayın Kılıçdaroğlu elinizi yükseltin ve “Demirtaş 15 Temmuz gecesi neredeydi?” diye sorun 5.01.2016 Tüm Yazıları
-
Ayhan BİLGENYalanın gücü tükenir, onur kavgası tükenmez 30.12.2015 Tüm Yazıları
-
Zeliha AKPINARNefretiniz elektriğe dönüştürülebilseydi bütün dünyayı aydınlatırdı 29.12.2015 Tüm Yazıları
-
Umur COŞKUNSöz Geçmez, Top Mermisi İşlemez 28.12.2015 Tüm Yazıları
-
Abdülkadir Küçükbayrak“Analar ağlamasın”dan “Analarını ağlatacağız”a nasıl gelindi! 28.12.2015 Tüm Yazıları
-
Ekrem DUMANLIGeç kaldın ey Müslüman 17.11.2015 Tüm Yazıları
-
Semra POLATFransa'nın mülteci ayarlı bombaları 14.11.2015 Tüm Yazıları
-
Ferdan ERGUTHDP içi bir PKK eleştirisi mümkün müdür? 12.11.2015 Tüm Yazıları
-
Nejat ERDİMIŞİD,KÜRTLER VE KAPIMIZDAKİ TEHLİKE! 22.07.2015 Tüm Yazıları
-
Mazlum ÇETİNKAYAEşitlik yoksa kardeşlik de yok! 26.06.2015 Tüm Yazıları
-
Hakan DEMİRCANKoalisyon hava durumu 3 21.06.2015 Tüm Yazıları
-
Tuncay TOPCamide propaganda ve ucuz taşra siyasetçiliği 27.05.2015 Tüm Yazıları
-
Mithat SANCARİnkarın bedeli 30.04.2015 Tüm Yazıları
-
Bülent KARATAŞBirol Başören 28.03.2015 Tüm Yazıları
-
Hasan ÖZTÜRKİLMİK İLMİK 26.02.2015 Tüm Yazıları
-
Kelemet Çiğdem TÜRKMUNZUR’UN ŞİFASI 6.02.2015 Tüm Yazıları
-
Gürbüz Çimen2 Dil 1 Bavul 2.02.2015 Tüm Yazıları
-
Kerem ALTANHayaller duşakabin 20.01.2015 Tüm Yazıları
-
Mehmet YILDIZEnseyi karartmamalı ama nasıl? 8.01.2015 Tüm Yazıları
-
Eylem YILMAZDemokratı az olan toplumlar az demokrasi ile yönetilirler! 3.01.2015 Tüm Yazıları
-
Muhteşem ÖZDAMARHDP'yi BEKLEYEN TEHLIKE 29.12.2014 Tüm Yazıları
-
Mehmet DOĞANHADİ KALK 7.08.2014 Tüm Yazıları
-
Haydar TOPAYSevgili Yoldaşımız, ağabeyimiz Burhanettin Çetinkaya... 13.07.2014 Tüm Yazıları
-
Erdal TALUPolitikada Yeni Paradigmanın Doğuşu 7.06.2014 Tüm Yazıları
-
Mehmet KIRARSLANHalklar nasıl karar verir? 20.04.2014 Tüm Yazıları
-
Yasemin ÇONGARKiev’den notlar: Avrupalılaşmak ile güdülmek arasında… 4.02.2014 Tüm Yazıları
-
Zülfikar ÖZDOĞANTarih, Tarih Olalı... 2.01.2014 Tüm Yazıları
-
Neşe DüzelHata ve devlet gazetecileri 11.12.2013 Tüm Yazıları
-
Selçuk UZUN1915/16´da Erzurum Vilayeti Valisi Tahsin Uzer (1) 25.07.2013 Tüm Yazıları
-
Dr.Sivilay GENÇSibirya ablası 2.05.2013 Tüm Yazıları
-
Nihat TAŞTANBU GÜNÜN MÜŞRİKLERİ MEKKE MÜŞRİKLERİNİ ARATMIYOR 16.03.2013 Tüm Yazıları
-
Nabi YAĞCI-Taraf YazılarıBelirsizlikler zamanı ve ütopya zamanı 21.10.2012 Tüm Yazıları
-
Orhan MİROĞLU-Taraf yazılarıESAT’IN YENİ HAMLESİ.. 8.10.2012 Tüm Yazıları
-
Ayşe HÜR-Taraf yazıları1922’de Güzelim İzmir’e Kimler Kıydı? 9.09.2012 Tüm Yazıları
-
Cevdet AŞKINŞiddetli çatışma dönemi başladı 22.05.2012 Tüm Yazıları
-
nevzat cingirtTüm Yazıları
Yorum yazarak yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Marmara Yerel Haber (marmarayerelhaber.com) hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Yazarın Diğer Yazıları
16.11.2024
9.11.2024
31.07.2024
3.06.2024
9.04.2024
20.07.2023
18.07.2023
17.07.2023
20.06.2023
18.06.2023