"Eğer HSYK içinde tarafsızlığı şaibeli otonom bir yapı oluşmuşsa, bu yapının tasfiyesi için yapılacak değişiklikler elbette gereklidir" demiştim dün. Ama eklemiştim: "Mesele, bu tasfiyenin nasıl yapılacağı ve yerine neyin getirileceğidir. (...) Hükümetin HSYK'yı yeniden tanzim için tek başına oturup bir yasa yaparak kendi kontrolüne almak yerine Meclis'teki bütün partilerle işbirliğiyle ortak bir formül bulmaya çalışması şart. Bu konuda yıllardır uyarılarda bulunan sivil toplum kuruluşlarını, hukuk insanlarını işin içine katarak herkesi tatmin edecek kalıcı bir çözüm bulması gerekiyor."

Bilgi notu aldım

Bu yazım üzerine dün, "Türkiye'nin hukuk insanları" denilince ilk akla gelen isimlerinden biri olan Yargıtay eski Başkanı Sami Selçuk'tan HSYK ile ilgili bir mektup, daha doğrusu bilgi notu aldım. Meselenin oldubittiye getirilmemesi için bunun gibi çok sayıda görüşün ortaya dökülmesi ve enine boyuna değerlendirilmesi gerektiğine inanıyor, bu amaçla Sayın Selçuk'un notunu sizlerle paylaşıyorum:

"Değerli Gülay Hanım...
Her şeyden önce şunu belirteyim ki, siyasetçi Adalet Bakanı ve onun buyruğundaki müsteşarı, HSYK'dan dışlanmadan yargı bağımsızlığı sağlanamaz. İlkin müsteşarın böyle kurullara katılması bildiğimce hiçbir ülkede yok. Adalet Bakanı'na gelince, adliyenin sorunlarını bilmek ve buna göre siyaset üretmek durumunda olduğundan kurula katılabilir ancak oy hakkı olmamalı.

2000 yılı reform önerisinde Fransız Cumhurbaşkanı Jacques Chirac cumhurbaşkanının kurul başkanı olduğu bir sistemde yargının bağımsız olamayacağını belirterek yazılı hukukun değiştirilmesini istedi, başaramadı, kaldı. Nicholas Sarkozy de aynı görüşteydi, 2008'de bunu başardı ve bu görüş doğrultusunda değişiklikler yapıldı. İki ayrı kurul oluşturuldu. Hakimler Kurulu'nun başına Yargıtay Başkanı, Savcılar Kurulu'nun başına da Yargıtay Başsavcısı geçti. Kamuoyu demokrasisinin geliştiği Batı ülkelerinde ve elbette Fransa'da yargının yansızlığı ve dolayısıyla bağımsızlığı ilkeleri çok önemlidir. Öyle ki, Türkiye'de yaşanan olaylar oralarda ya hiç yaşanmamıştır ya da yaşandığında kamuoyu demokrasisi çok güçlü olduğu için siyasetçiler koltuklarını yitirmişlerdir. Bunların örnekleri çoktur. Fransa'da hem de bizzat siyasetçi cumhurbaşkanının girişimiyle böyle bir iyileştirmeye gerek görülmüştür. Uygulama da hep bu doğrultuda olmuştur. Sözgelimi Fransız yargıtayında başkan ve üye sayısı 6'dır. Bizim gibi 428 üye sayılı bir yargıtay bildiğimce zaten yeryüzünde yoktur. Uygulamadaki yozlaşma sürerse yakında bu sayı 1000'i bulur.

Fransa'ya dönelim... Fransa'da üye sayısında ölüm, emeklilik gibi bir nedenle boşalma olduğunda, yazılı hukuka göre boşalan sayının üç katı aday gösterilmek gerekir. Başkanlık sistemine göre cumhurbaşkanı bu üç kat adaydan birini seçer. Ancak uygulamada bu kurala yargıya güven ilkesi uyarınca hiç uyulmamıştır. Varsayalım ki bir tek üyelik boşaldı. Oradaki HSYK der ki, "Bütün Fransa'yı taradım ve bu göreve uygun sadece tek bir aday bulabildim."Bugüne dek hiçbir cumhurbaşkanı üç kat adayda ısrar etmemiş, yargı bağımsızlığı bilinciyle ve duyarlılığıyla yargıya güvenmiş ve o kişiyi atamıştır. Bu yöntem gelenekselleşmiştir. Bu bir...

Dahası var: İtalya'da Hakimler ve Savcılar Kurulu'nun başkanı cumhurbaşkanıdır. Kurulun görüşmeleri herkese yani halka açıktır. Hakkında işlem yapılacak bir yargıç ya da savcı yahut da herhangi bir insan gider, oradaki tartışmayı dinler. Günışığında demokrasi anlayışının ve saydam yönetim ilkesinin sonucudur bu. Devletin yönettiği insanlardan gizlisi saklısı olmaz. Bu da iki...

Görüyorum ki Türkiye bu anlayışların çok çok gerisinde. Bunlar bize Mars kadar uzak. Çok acıdır ki bugün yapılmak istenen, bunların yüzde yüz tersidir. Türkiye'de hukuk bilinci ve hukuk asabiyesi ne yönetilenlerde ne de yönetenlerde gelişmiştir. Bu yetersizlik elbette hepimizin işini güçleştiriyor. Çok da üzücü.
Esenlikler,
Sami Selçuk."