Bağlam da ilginç! Çünkü Hüseyin Çelik, hükümetin sözcüsü olarak, spikerin işinden atılmasına yol açan sözleri söylerken (işten atılmaya bu sözlerin yol açmadığı iddia ediliyor ama bu iddia insana çok inandırıcı gelmiyor) Başbakan da bu duruma pek uymayan bir konuşma yapıyor. Başbakan, doğru ilkeler dile getirdiği bu konuşmasında, devletin yurttaşlara “hayat tarzı”na ilişkin davranışlar empoze etmesinin yanlışlığı üstünde duruyor. O bunları söylerken hükümetin sözcüsü de bir kadın spikerin kılığı hakkında konuşuyor. Bu iki olgunun yanyana varolması bir tuhaf.

“Devlet vatandaşa format atamaz” diyor Başbakan. Doğru diyor. “Tek tip, standart vatandaş yetiştirmek için vatandaşına zulmedemez” diyerek devam ediyor. “Devlet vatandaşının yaşam tarzına, inancına dayatma yapamaz” cümlesini de kuruyor, söylüyor. Bunların hepsi, dinleyene, “Hay, ağzına sağlık” dedirtecek sözler.

Aynı günlerde Hüseyin Çelik “Böyle de giyinilmez ki,” diyor. Ertesi günü öyle giyinen insanı kapının önüne koyuyorlar! Peki, bu ne? Ne oldu şimdi?

Ama zaten olay Hüseyin Çelik’in giyim-kuşam üstüne düşünceleriyle sınırlı bir olay değil. Başbakan kendisi, birçok zaman, aynı kategori içinde tanımlanacak sözel müdahalelerde bulundu. Bu sözleri arasında bence en vahim olanı “Dindar nesil yetiştiriyoruz” sözüydü. “İnanç dayatma”nın, “tek-tip vatandaş yetiştirme”nin olabilecek en geniş kapsamlısını söylemiş oluyordu böylece. Ama kadınların kaç çocuk doğurması gerektiği üstüne ısrarla konuşurken de “hayat tarzı”na müdahale etmiş oluyordu. İçki içen insanlar hakkında söylediği ileri geri sözler de müdahaleydi. Sayılacak daha başka örnekler de var.

O halde, nerede duruyoruz? Devlet, “kamusal alanda başınızı örterek duramazsınız,” derken “format atıyor”; göğsü açık elbise giyeni işten atarken ne oluyor? Göğsü açıkçana bir elbise giymek, anlaşılan, bir “günah”, “takbih” edilmesi gereken bir şey. Siyasî nüfuz kullanarak insanları işsiz bırakmak nasıl bir şey? Bunun tek örneği de bu son olay değil üstelik. Şimdiye kadar özellikle de basın-yayın alanında az insan işsiz kalmadı.

Bunları dikkatsizlik, dalgınlık gibi görmüyorum. Ama bilinçli ve kasıtlı bir tutarsızlık olarak da görmüyorum. Sanırım Tayyip Erdoğan o sözleri ve bu sözleri söylerken tutarsız bir davranışta bulunduğunu düşünmüyor.

Ama öyleyse, bu düşünceye katılmaya imkân yok. Evet, arada bazı prosedür farkları, biçimsel farklılıklar var. Devlet başörtüsüyle mücadele etmek için yasa çıkarıyor, kararname çıkarıyor. Erdoğan “herkes üç çocuk sahibi olacak” diye yasa çıkarmıyor. Ama, el insaf! Öyle bir yasa elbette olmaz. Kaldı ki, yasa çıkabileceğine inandığı yerde yasa çıkarmaktan kaçındığı yok içki konusunda olduğu gibi. Yarın öbür gün TV’de kadın spikerlerin ne giyeceğine dair kararnamelerin çıkıp çıkmayacağını bilmiyoruz. Ama bu gidişle çıkması değil, çıkmaması şaşırtıcı olur.

Yani ortada “hayat tarzı”na, “inançlar”a müdahale var; din kaynaklı bir “toplum mühendisliği” var. Erdoğan’ın “devlet” müdahalesine karşı söylediği her şey kendi müdahaleleri için de geçerli. “O başka, bu başka” diyecek bir durum değil bu.