NewYork Times çabuk davranmış, Hebdo olayını yaratanların şeceresini çıkarmış. Belki başka yapanlar da oldu ama ben bakamıyorum, görmedim. Bilginin çoğu belli ki polisten geliyor.

Birkaç günlüğüne de olsa, dünyayı birbirine katan bu üç adamın “sıradan” denmeyecek bir hayatları ya da kişilikleri olduğunu düşünebilirsiniz. Oysa öyle değil. Tam da “sıradan” denecek insanlar.

Bunu aslında 11 Eylül olayında da gördüydük. O olayın “kahraman”ları da dikkat çekmeyen, pısırık görünüşlü, öyle tanınan insanlardı.

Merakları futbol. Kendileri oynuyorlar. Oynayamayacak yaşa gelince de bilgisayarda oynuyorlar. Küçük kardeşin bir merakı daha var: marijuana. Militan olmaya karar verdikten sonra bile, ibadeti gevşetti mi hemen başlıyormuş “marijuana”ya, yani esrara.

İki kardeşin içinde “asabiye”si ağır basan bu küçüğü, Şerif. Gördüğümüz görüntülerde daha hareketli olanın, örneğin yerde yatan polisi vuranın da o olduğunu sanıyorum. Hapisten çıkınca evlenmiş, balayı için Mekke’ye gitmişler.

Üçüncü adam Coulibaly de belli ki silik, ama kendini göstermek isteyen bir genç adam. Daha erken yaşlarında silâhlı soygun yapıyor, zaten bunun için hapse giriyor ve orada, kalabalık Fleury- Mérogis Hapisanesi’nde İslâmcı militanlarla tanışıp hayatını değiştirmeye karar veriyor.

Bakalım, Hayat bulunursa, onun da bagajından neler çıkacak. Daha heyecanlı şeyler çıkacağını sanmam.

Önce babaları, sonra anneleri öldüğü için çocukluk yıllarının çoğunu yetimhanede geçiren Kuaşikardeşler monoton hayatlarını yaşarken Şerif’in dikkatini çeken şey Abu Ghraib olmuş. Buradan yayılan fotoğrafları gördükten sonra namaza gitmeye başlamışlar. Namaz öncesinde ve sonrasında insanlar camide oturup üçer beşerli gruplar halinde uzun uzun konuşuyormuş. Onları seçtikleri yola yönlendiren ilk konuşmaları da burada dinlemişler. Onlar gibi bir Cezayirli olan Ferid Benyetton da ilk akıl hocaları. O sıra o da erken yirmilerinde bir adam. Fransa’da Zerkavi’nin kolu olarak çalışıyor.

Bu sırada gruptan biri Irak’a gitmeye gönüllü olmuş; gider gitmez de öldürülmüş. Benyettou, Kuaşi kardeşlere, ruhunun cennette bir kuşun bedenine girdiğini, çevresinde de on iki bakire bulunduğunu anlatmış. Hasan Sabbah’tan beri fazla değişen bir şey yok, anlaşılan. İnsanların psikolojileri, beklentileri üç aşağı beş yukarı aynı. O zaman akıl hocaları da üç aşağı beş yukarı aynı hikâyeleri anlatıyor ve sonuç alıyor.

Fransız polisi bunları biliyor, kaydetmiş. Chambertois köyünde çarşamba ve cumartesi akşamları köyün takımının lisanslı oyuncuları olarak futbol oynadıklarını da kaydetmişler, falanca yıl çıkarıldıkları mahkemede söylediklerini de. Yani ellerinde “şaşırtıcı” denecek kadar bilgi var. Ama o zaman, asıl “şaşırtıcı” olan, bu bilgiden yararlanmamaları!

Nitekim telefonları dinleniyor. Coulibaly ile Şerif konuşuyorlar, arada bir “müstakbel izdivaç” konusu geçiyor. “İzdivaç”ın “yaklaşan eylem” olduğunu bilmeyen yok. Aynı şekilde, bir “kitap ihtiyacı” sözkonusu. “Kitap”ın da “silâh” anlamına geldiğini bilmeyen yok. Biri “kitap lâzım” deyince, öbürü, “Evet, kütüphane!” diyor.

Daha ne desinler?

Şimdi ele geçirilen bilgisayar kayıtlarında, yazılarında, örneğin Humeyni’nin Salman Rushdie fetvasının ne kadar doğru olduğunu söylemişler. Bu olayların tırmanmasında Humeyni’nin bu fetvasının çok önemli yeri olduğunu hep söylemişimdir –daha geçen gün, gene yazmıştım. O günlerde bu kardeşler bayağı genç ve henüz “uyanmamış”, ama uyanınca onu da alıyorlar cephaneliklerine.

Evet, polisin elindeki bu kadar ipucuna rağmen böyle gafil avlanmasının şaşırtıcı olduğunu söylemiştim. Bunun bir açıklaması, belki, ellerinde buna benzer çok malzeme bulunmasıdır. Öyleyse, vaziyet fena!

Bir bulmaca: Hebdo’yu basmak üzere, önce yanlış adrese gitmişler. “Bunlar acemi!” diyorsun. Derginin haftalık buluşma günü ve saatinde oradalar. Nasıl oluyor?

Geride (karanlıkta) planlayan başkaları mı var?