Katalunya’nın egemen partisi Convergència i Unió’nun (CİU) Başkanı Artur Mas, direksiyonu bağımsızlığa kırarak girdiği erken seçimlerden beklediği sonucu alamadı. Özerk parlamentoda (Parlament) salt çoğunluğa (68) ulaşmak şöyle dursun, sandalyelerinin bir kısmını (12) da kaybetti. Bağımsızlık politikası konunun asıl sahibi Esquerra Republicana de Catalunya’nın (ERC) sandalyelerini ikiye katlamasına yaradı. Bu tablo Artur Mas’ın hesabının tutmadığını gösteriyor belki ama Katalan bağımsızlıkçılığı için de aynı şeyi söylemek mümkün mü?

Parlament’te bağımsızlık yanlısı hatırı sayılır bir çoğunluk olduğuna göre, Katalancılığın sandıkta kazandığını kabul etmek gerekir. Sonuçların alınmasıyla birlikte CİU’dan yapılan açıklama da esasen bu doğrultuda olmuş, seçmene verilen “anayasaya aykırı” referandum sözünün mutlaka tutulacağı vurgulanmıştı. Konuyla ilgili önceki yazımda vurguladığım gibi, CİU’nun referandumu sandıkların açıldığı gece gündeme getirmesi, oy kaybetmesinden umutlananlar için iyimserliğe yer olmadığını ortaya koymuştu.

Bununla birlikte, CİU’nun ERC’ten çok farklı bir kulvarda olduğu da yabana atılmaması gereken bir gerçekti . ERC cumhuriyetçi eski (1931) bir sol partiydi; Fransa’daki Rousillon (Rosellón) bölgesini de içine alan bağımsız bir Katalunya’yı savunuyordu. Buna karşılık, 1978 doğumlu CİU pragmatik bir partiler federasyonuydu. Liberal (Convergència Democràtica de Catalunya) ve Hristiyan demokrat (Unió) eğilimli iki partiden oluşmuş, özerklik sistemiyle ve yerel iktidarla adeta özdeşleşmişti. Dolayısıyla CİU ile ERC bir koalisyon hükümeti kuracak olsa, kriz ortamında ekonomik ve sosyal konularda nasıl anlaşırlardı?

Ne var ki siyasi yorumcuların güçlüğüne işaret ettiği CİU-ERC birlikteliği iki partinin imzaladığı yönetim anlaşmasıyla gerçekleşmiş bulunuyor. Koalisyon protokollerini andıran bu anlaşmayla Parlament’te 21 sandalyesi bulunan ERC, Artur Mas’ın azınlık hükümetine dış destek verecek. Azınlık hükümetleri İspanya genelinde ve özerk topluluklarda işleyen bir model. CİU’nun da bu konuda bir hayli deneyimi bulunuyor.

Anlaşmasının içeriğine gelince, en önemli maddesini “Katalan halkının geleceğini belirleme hakkının” 2014 yılı içinde halkoyuna sunulması oluşturuyor. 2014’ün ERC’in tercihi olduğu biliniyor; kimbilir belki aynı yıl İskoçya’da da benzeri bir referandum yapılacağı için. Ama anlaşma bu konuda şimdilik ayrıntılara girmiyor ve referandumun ancak iki taraf da isterse ileri bir tarihe ertelenebileceği belirtiliyor. ERC böylelikle referandum için tarih vermekten yana olmayan CİU’nun elini, kolunu bağlamış oluyor.

Aslında özerk hükümet başkanlığına yeniden atanan Artur Mas’ın geçen cuma bu vesileyle yaptığı konuşmada, hükümete referandumu engellemeye kalkarsa, iki gemiye benzettiği “Katalunya ile İspanya’nın birbirine çarpacağı” uyarısında bulunması, bu konuda ortağı Oriol Junqueras’tan geri kalmadığı izlenimi veriyor. Katalan halkının yüzyıllardır kendini “millet” hissettiğini dile getiren Mas’ın, bu gerçeği kabul etmek için anayasa ve statüye gerek olmadığını söylemesi köprüleri atmaya da hazır olduğunu ortaya koyuyor.

Görünen o ki CİU-ERC birlikteliği, İspanya’nın “transición” döneminde ulaştığı “özerklikler içinde birlik” için tehdit oluşturuyor. Kral Juan Carlos’un Noel konuşmasında siyasi partileri “transición” ruhuna sahip çıkmaya ve “büyük politika” yapmaya çağırması tehdidin ciddiyetini ortaya koyuyor. Mas’ın Kral’ın birlik çağrısına “evet ama AB şemsiyesi altında” yanıtıysa sorunun çözümünün hiç de kolay olmadığını gösteriyor.

[email protected]