Rusya her kıpırdanışta Suriye'ye biraz daha yerleşiyor. Bir Rus askeri heyeti 16 Ocak 2016 günü Suriye'nin kuzeyindeki Kamışlı kentini ziyaret etti. Kamışlı Nusaybin'le karşı karşıya, hatta iç içe.

Rus heyetinin amacı konusundaki bilgiler çelişkili ama nereden bakılırsa bakılsın Türkiye için can sıkıcı bir gelişme. İhtimallerin en kötüsü Türkiye'nin yavaş yavaş Rusya tarafından güneyden de kuşatılıyor olmasıdır. Nasıl, vaktiyle NATO, Türkiye'nin güneydoğu illerinde çeşitli askeri alt-yapı tesisleri kurduysa, şimdi de Rusya, benzerini bir NATO ülkesi olan Türkiye'ye karşı Suriye'de yapmaya çalışıyor.

Eğer Rusya, Kamışlı'da da bir askeri üs kurarsa bu hamlesiyle bir taşla birkaç kuş vurmuş olacaktır:

Birincisi, Suriye'ye yerleşme sürecinde önemli bir merhale daha kat etmiş olur. Bu süreci ne kadar ileri götüreceği henüz belli değil. Ancak Suriye krizi imkân verdiği sürece bu tutumunu sürdüreceğini varsaymamız gerekir.

İkincisi, Kamışlı hem Suriye rejiminin hem de PYD/YPG yapılanmalarının bulunduğu bir bölge. Nitekim Rus heyeti Kamışlı'da hem Beşşar Esed rejimi hem de YPD yetkilileriyle görüştü. Rusya, Kamışlı'ya yerleşirse Suriye'deki Kürtler yakın zamanlara kadar hayal dahi edemedikleri güçlü bir desteğe kavuşacaklardır. Rusya Kürtlere verdiği bu desteği, başka bir neden olmasaydı dahi, sadece bir askeri uçağını düşürmemize karşı misilleme olarak da sağlardı.

Üçüncüsü, Türkiye'de önemli NATO alt-yapı tesislerinin bulunduğu, İncirlik, Kürecik ve Pirinçlik Kamışlı'ya çok yakındır. Pirinçlik'e olan uzaklık 130 km civarında. Yani uçakla 10 dakika. Böylelikle bu bölge NATO ve Rus askeri tesislerinin birbirlerine en yakın olduğu bölgelerden biri haline gelecektir.

Bölgede vukua gelen bir önemli gelişme de şudur: Kamışlı havaalanının 100 kilometre kadar doğusundaki Rmeilan havaalanına da Amerikan askerlerinin yerleştikleri yolunda haberler medyaya yansıdı. Bu haberler ABD yetkililerince yalanlandı ama askeri anlamda bir konuşlanma olmasa dahi, ABD askerlerinin o havaalanında çeşitli faaliyetler sürdürmekte oldukları da dolaylı olarak kabul edildi.

Her iki haber de doğru çıkarsa, ABD ve Rusya'nın Suriye topraklarında 100 km mesafede birer havaalanına yerleşmeleri şimdiye kadar emsali görülmemiş bir ilk uygulama olacaktır. IŞİD tehdidi sürerken bu iki ülke ve Rusya, görünüşte dahi olsa, aralarındaki işbirliğini sürdürebilirler. IŞİD tehdidi azaldıktan sonra aralarındaki işbirliğinin nasıl bir seyir izleyeceği şimdiden kestirilemez. Ancak her iki ülkenin Kuzey Suriye'deki Kürtlere yardımlarını sürdürmek isteyecekleri tahmin edilebilir. Çünkü gerek ABD gerek Rusya, farklı nedenlerle de olsa, Kürtleri desteklemektedirler. ABD bunu, şu aşamada, IŞİD'le mücadelede kara savaşını yürütecek müttefike ihtiyacı olduğu ve bu hizmeti vermeye en müsait kesim de Kürtler olduğu için yapmaktadır. Rusya'nın hedefleri ise biraz daha çeşitli: Uzun vadeli hedefi Suriye'de daha güçlü bir askeri varlık tesis etmektir. Rejim muhalifleriyle mücadele etmek, Rusya için, Suriye'ye yerleşme hedefinin ancak bir bahanesi olabilir. Rejim muhalifleriyle mücadele ederken de Rusya için birinci öncelik, herhalde Kuzey Kafkasya kökenli teröristler olacaktır. IŞİD'le mücadele Rusya için daha düşük öncelikli bir hedeftir.

Rusya'nın Kürtleri desteklemesinin arkasında da birden fazla neden vardır: Birincisi, ABD gibi Rusya da, PYD'yi bölgedeki amaçları açısından en uygun müttefik olarak görmektedir. İkincisi, Kürtler Suriye ve Irak krizlerinde önemli bir yerel aktördür. Kürtlerle işbirliği Rusya'ya ileride yeni imkânlar açabilir. Üçüncüsü, Rusya Kürt kartını Türkiye üzerinde baskı yapmak için de bir araç olarak kullanacaktır. Türkiye'nin, politika belirlerken, bu hususları göz önünde bulundurması daha sağlıklı kararlar almasına yardımcı olacaktır.

ABD ile Rusya'nın Suriyeli Kürtlere yardım etme konusunda çıkarlarının ayni yönde olması Türkiye için bir şanssızlıktır. Türkiye'nin bu iki süper gücü izledikleri politikadan caydırması, sonuç alınması zor bir çabadır.

Geçtiğimiz hafta sonunda ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden'ın İstanbul'a yaptığı ziyaret sırasında bu konuda bir mesafe kaydedildiğine dair herhangi bir işaret çıkmadı.