Murat BELGE
Bu yazın denize girmeli tatilini gene bir Yunan adasında yapalım dedik ve gittik. Giderken ve gelirken Bodrum çevresine baktım. Çevresine ve kendisine. Bir koca kent.
Benim bu çevreye ilk gelişim 1967’dir. Yani elli iki yıl önce. Elli iki yıl bir insan bireyinin ömründe çok uzun bir zaman. Bir toplumun tarihinde muhtemelen o kadar uzun bir zaman sayılmaz.
Marmaris’te kasabanın kendisine o kadar değil ama çevresine hayran kalmıştım. Bodrum’da bunun tersi oldu diyebilirim. Elli iki yıl öncesinin (oraya birlike gittiklerim ya da orada tanıştıklarımdan hayatta kalan kimse yok gibi) Bodrum’u inanılmaz cana yakın bir kasabaydı. Müntakim Ökmen’le tanışmıştık orada. Kıyıda bir ev yaptırıyordu. İlhan Berk’in gelip yerleştiğini söylemişlerdi ama rastlaşmadık. Küçücük yerleşimde örneğin Halikarnas Balıkçı’sının katkıları daha bir göz önündeydi: Diktiği palmiyeler ya da ılgın ağaçları, bella sonora’lar…
Hermafrodit mitinin geçtiği Salmakis bayağı uzaklardaydı. Halikarnas yeni açılmıştı ve kasabanın sonunu ilan ediyordu. Başlıca otel Artemis’ti. Bir de Mercan vardı. Bunların dışında “pansiyonculuk” başlamıştı.
Dediğim gibi, giderken ve gelirken bunlar aklımdan, biraz da gözümün önünden geçti. “Bellek” gözünden böyle şeyler geçebiliyor. Gerçek gözümün önünden ise zevksiz siteler, ağaçsızlaşmış, kıraçlaşmış tepeler geçiyordu. Bu “site”lerin kural olarak kireçle badanalanmış olması manzaranın daha “estetik” olmasını sağlamıyor.
İstanbul’da ve çevresinde dolaşırken gökdelen bolluğu insanı serseme çeviriyor. Tek bir bina olmadığını hatırladığım alanlar şimdi orta çaplı kasabalara dönüştü. Buralar, yani bu kırlık alanlar da böyle.

Bodrum
Gittiğimiz ada (veya birkaç yılın gözlemlerini hatırlarsak, adalar) böyle değil. Geleneksel mimari tarzına aykırı düşen yapılar yok; “site” benzeri bir şey elbette yok. Olanlara yeni binalar eklendiği oluyor elbette ama bunların sayısı şaşırtıcı, ürkütücü rakamlara ulaşmıyor.
İçime korku salan “gelişme” kavramı burada geçerli değil.
Sorun nüfus sorunu. Türkiye’de kimilerimize yeterli görünmeyen nüfus bu yapılaşmaya durmadan ihtiyaç yaratıyor. Yükselen refah düzeyi de sürecin bir başka destekçisi. Bunlar oluyor diye de kimseyi suçlamak mümkün değil. Oluyor. Olmaya devam edecek.
Benzer şeyler başka toplumlarda da olmuş. Klasik örnek İspanya’dır. Ben gidip görmedim ama hep Costa Del Sol anlatılır. Bir betonlaşma hikayesidir bu. İspanya’nın sıcak denizinin keyfini çıkarmak üzere bu yörenin yolunu tutan çoğu kuzeyli turistler geldikçe yerliler de onları ağırlayacakları betonarme otelleri yükseltirler. Sonunda bakan neredeyse her kişinin “Ne çirkin manzara!” diyeceği, dediği bir görüntü oluşur. Böyle olunca o otellerde kalmaya gelen turistler de ayağını keser. Böylece, Costa del Sol bir “Costa del Beton” olarak kalır—ne gelen var ne giden. Burada günümüzde ne oluyor, bilmiyorum. Elbirliğiyle üretilen bu felaketi onarmanın bir yolunun bulunup bulunmadığından haberim yok.

Costa del Sol
Darbeyi yemiş olan yeri kurtarmak mümkün olmayabilir, ama böyle bir kötü örneğin başkalarına bir ders vermesi ve bu anlamda faydalı olması mümkün olabilmeliydi. Oldu mu? Türkiye çerçevesinde bakınca, olmuşa benzemiyor.
Tamam, “nüfus” diyorum, böyle bir süreci hazırlayan bazı kaçınılmaz koşullar olduğunu biliyorum. Ama işin içinde bir estetik yoksulluğu, maddi kazanç tamahı olduğu da herhalde inkar edilemez. Bunlarda yetkililerin, yerel yönetimlerin v.b. payı olduğu da herhalde yeterince açıktır.
Açıktır ve devam etmektedir. Bir zaman Bergama için mücadele ediyorduk; şimdi Kaz Dağları’nın derdine düşmüş durumdayız. Doğaya yapılan kötülükler saymakla bitmez.
Baktığı yerde meşe, gürgen değil de “dolar” işareti görenler, öyle görmek üzere yetiştirilenler var oldukça bu mücadele de bitmeyecek.
Yazarlar
-
Mümtazer TÜRKÖNEÖcalan’ın özgürlüğü 1.10.2025 Tüm Yazıları
-
Taha AkyolTrump Planı? 1.10.2025 Tüm Yazıları
-
Metin KarabaşoğluYönetilenlerin özgürlüğü yöneteni de özgürleştirir 1.10.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit KARDAŞ“Ortaklaşmacı demokrasi” örnekleri: Fransa-Yeni Kaledonya özerk bölgesi 1.10.2025 Tüm Yazıları
-
Akif BEKİHamas’ı kim silahsızlandıracak? 1.10.2025 Tüm Yazıları
-
Yıldıray OĞURTrump’ın Gazze Planı’nın alternatifi ne? 1.10.2025 Tüm Yazıları
-
Mensur AkgünEleştirelim ama plana da şans tanıyalım… 1.10.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet OcaktanS-400’leri ne yapabiliriz? 1.10.2025 Tüm Yazıları
-
Doğu ErgilBeklenen Mesih: Kurtarıcı arayışının toplumsal anatomisi 1.10.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan TAHMAZYeni Çözüm Süreci: Hakikatle yüzleşme 30.09.2025 Tüm Yazıları
-
Cihan TuğalKirk ve ICE vakaları ile faşizme doğru mu? 30.09.2025 Tüm Yazıları
-
Elif ÇAKIRMHP’li Yıldız’ın KON’u AK Partili Miroğlu’nun Roja Welat’ı… 30.09.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KirasKendi uçağımızı kendimiz yaparken 30.09.2025 Tüm Yazıları
-
nevzat cingirtNeden Yazmıyorsun? 30.09.2025 Tüm Yazıları
-
İsmet BerkanJet motoru sıkıntısı: Tek geciken Kaan değil 30.09.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KahveciAsgari ücret 30.000 TL 30.09.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit AkçayArjantin’in çıkmazı: Şok terapi, bağımlılık ve ABD’nin gölgesi 30.09.2025 Tüm Yazıları
-
Fehmi KORUGazetecilik bir kez daha tartışılıyor 30.09.2025 Tüm Yazıları
-
Erol KATIRCIOĞLUKrallar ve ulus-devletler 30.09.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet TEZKANGazetecilik can çekişiyor! 29.09.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet TIRAŞSİYASETÇİ ZENGİNLEŞİRKEN VATANDAŞ FAKİRLEŞİYOR, NEDEN? 29.09.2025 Tüm Yazıları
-
Bahadır ÖZGÜRTÜSİAD isyan etmişti: Ciner’e kayyumun gerekçesi o madde! 29.09.2025 Tüm Yazıları
-
Bekir AĞIRDIRZeytinlik yasasından Akbelen ve İliç'e; enerji ve maden hikâyesinde kaybolan gelecek 29.09.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Ali ALÇINKAYATürkiye’nin Demokratikleşmesi ve Kürt Sorununun Çözümü: Ciddiyetin Tarihsel Zorunluluğu... 29.09.2025 Tüm Yazıları
-
Cafer SolgunYazmak, ciddi bir iştir 28.09.2025 Tüm Yazıları
-
Mustafa KaraalioğluTrump’a neler verdik, neler alacağız! 28.09.2025 Tüm Yazıları
-
Sezin ÖNEYMutlakiyetçiler ve Cumhuriyetçiler 28.09.2025 Tüm Yazıları
-
İlhami IŞIKSüreç Suriye’yi, Suriye süreci bekliyor. Peki bu kısırdöngü nasıl aşılacak? 28.09.2025 Tüm Yazıları
-
Kemal CAN“Trump’ın verdiği meşruiyet” notları 28.09.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BAYRAMOĞLUErdoğan’ın tercihleri 28.09.2025 Tüm Yazıları
-
Mücahit BİLİCİTrump-Erdoğan görüşmesine hile karıştı mı? 28.09.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BULAÇZaferden hapishaneye 28.09.2025 Tüm Yazıları
-
Akın ÖZÇERSarkozy’nin tarihi mahkûmiyeti 28.09.2025 Tüm Yazıları
-
Figen ÇalıkuşuBoeing - Gazze ilişkisi nedir? 26.09.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet ALTANAlev rengi hüznüyle sonbahar… 25.09.2025 Tüm Yazıları
-
Fehim TAŞTEKİNYetersiz bakiye! 25.09.2025 Tüm Yazıları
-
Fikret BilaŞimdi de Mansur Yavaş hedefte 24.09.2025 Tüm Yazıları
-
Eser KARAKAŞBayrampaşa ve maskeli balo 23.09.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet TAŞGETİRENKasabın bıçağını bileyen adam 23.09.2025 Tüm Yazıları
-
Berrin SönmezGonca Kuriş’in kemiklerini, sevenlerin yüreğini sızlattılar 21.09.2025 Tüm Yazıları
-
Tanıl BoraCumhuriyet-Halk-Parti 20.09.2025 Tüm Yazıları
-
İlker DEMİRYANARDAĞ ÖZÜR DİLEMELİ 17.09.2025 Tüm Yazıları
-
DOĞAN ÖZGÜDENPogromlar, darbeler, acılar ayı Eylül.. 14.09.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Ata UÇUMTERÖRSÜZ TÜRKİYE’YE GEÇİŞ SÜRECİ! 14.09.2025 Tüm Yazıları
-
Murat SevinçArşivden | 12 Eylülcüler nasıl bir ülke hayal etmişti? 14.09.2025 Tüm Yazıları
-
Gökhan BACIKTürkiye’nin en iyi/kötü dönemi hangisiydi? 14.09.2025 Tüm Yazıları
-
Nevzat CİNGİRTBir 12 Eylül Sabahı 12.09.2025 Tüm Yazıları
-
Murat YETKİNÖcalan, Erdoğan’a “Seni yine başkan yaptırırız” sözü mü veriyor? 11.09.2025 Tüm Yazıları
-
Mehveş EVİN2016 belediye ablukaları ve 2025 darbesi 9.09.2025 Tüm Yazıları
-
Vahap COŞKUNMesele CHP Değil! 8.09.2025 Tüm Yazıları
-
Abdurrahman DilipakPalantir ve "Tech. Republic" 7.09.2025 Tüm Yazıları
-
Ali TürerBİR ÖĞRETMEN YETİŞTİRME HİKAYESİ 6.09.2025 Tüm Yazıları
-
Sedat KAYAAçlığı yönetemeyenler aç hayvanlarla uğraşıyor: Ülke yangın yeri 6.09.2025 Tüm Yazıları
-
Şeyhmus DİKENBarışı dilerken 6.09.2025 Tüm Yazıları
-
Mesut YEĞENRojava: Beklentiler, Gelişmeler, Olasılıklar 5.09.2025 Tüm Yazıları
-
İlnur ÇEVİKParti kapatma! Kayyum veya emanetçi ata yeter… 4.09.2025 Tüm Yazıları
-
Mahfi EgilmezHangisi doğru? 3.09.2025 Tüm Yazıları
-
Galip DALAYKüresel Güney Neden Çin’den Vazgeçmiyor 1.09.2025 Tüm Yazıları
-
Baskın ORANTürkiye’de ve Yunanistan’da Aleviler – Yeni Bir Tablo 1.09.2025 Tüm Yazıları
-
Murat BELGEMete Tunçay 25.08.2025 Tüm Yazıları
-
Abdulmenaf KIRANÇÖZÜM NASIL GELİR! 20.08.2025 Tüm Yazıları
-
Hasan Bülent KAHRAMANBilge ve bilgin Mete Tunçay 19.08.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan AKSAYPutin, Trump’ı parmağında oynatmaya devam ediyor 17.08.2025 Tüm Yazıları
-
Gülçin AVŞARSorumluktan kaçmak umuttan kaçmaktır 12.08.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan AlbayrakKadife eldiven zamanı 10.08.2025 Tüm Yazıları
-
Zeki ALPTEKİNÜretici Güçlerin Gelişiminin Motorlarından Biri Olarak Toplumsal-Sınıfsal Mücadeleler 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Cemile BayraktarŞeffaf, açık ve çoğulcu 7.08.2025 Tüm Yazıları
Yorum yazarak yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Marmara Yerel Haber (marmarayerelhaber.com) hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Yazarın Diğer Yazıları
6.08.2025
1.08.2025
28.07.2025
22.07.2025
30.06.2025
16.06.2025
9.06.2025
23.05.2025
21.05.2025
12.05.2025