İnternette elden ele dolaşan bir ‘meme’ var. Sözde Fransız yazar Albert Camus, “Bir ülkeyi tanımak istiyorsanız, o ülkede insanların nasıl öldüğüne bakın” demiş.

Camus böyle bir laf etmiş midir bilmiyorum, pek sanmıyorum ama bu lafın “meme” olması boşuna değil: Bir anlamda gerçeği ifade ediyor, hepimizin yüreğine dokunuyor, o sayede de beyinden beyine yayılıp duruyor.

Kartalkaya’daki Grand Kartal aslında bir “otel" bile değil; bunu öğrenmek için koca binanın yanması, içinde çoluk çocuk 76 kişinin dışarı çıkamadıkları için ölmesi gerekti.

Ne demek “otel değil”? Bu kadar devasa bir tesis nasıl olur da otel olmaz?

Biz cin olmadan adam çarpanlar memleketi olduğumuz için hepimizin en iyi becerdiği işlerin başında kanuna karşı hile yapmak gelir.

Gran Kartal, Kartalkaya diye bir kış turizmi merkezinin varolmasını sağlayan adamın burada açtığı ilk tesis. Geçmişi 70’li yıllara kadar gidiyor. O yıllarda büyük ihtimalle “konaklama tesisi” ruhsatı alındı, bu bina “oberj” adı verilen sınıfa dahil edildi ve bir daha da kimse orayı sorgulamadı.

Şimdi gündemden düştü ama New York Belediye Başkanı Eric Adams’ın suçlandığı şeylerden birini hatırlıyor musunuz?

Birleşmiş Milletler’in karşısında inşa edilen TürkEvi inşaatı tamamlanmıştır ve Tayyip Erdoğan New York’a gelmektedir. Açılışı da yapmak ister Erdoğan. Onun gelişine yetişsin diye New York’a yeni seçilen ama henüz göreve başlamamış olan Erik Adams şehrin itfaiye müdürüne baskı yapar, bina için bir geçici kullanım ruhsatı alınır. O sayede Erdoğan binanın açılışını yapabilir.

Dikkat edin, bitmiş bina itfaiye “tamamdır” diye rapor vermeden kullanım ruhsatı alamıyor.

Avrupa’yı çok bilmem ama İngiltere ve Amerika’da bu yangın meselesi çok ciddiye alınır; itfaiyeden izin almadan lokanta da açamazsınız, apartman da, otel de.

Bizde ise 2012 yılından beri bir binaya kullanım ruhsatı almak için itfaiyeden rapor alma zorunluğu bulunmuyor. Gayrettepe’de içinde 28 kişinin öldüğü gece kulübü yangınını hatırlıyor musunuz? O zaman da bu konuyu tartıştık.

Orada da yangın çıkışları yetersiz ve yanlıştı, yangın söndürme sistemi devreye girmemişti ve 28 kişi yanarak, boğularak ölmüştü. İktidar açısından Beşiktaş Belediyesini sıkıştırmanın bir aracıydı bu yangın, dönüp yönetmeliklere bakmadılar bile.

Şimdi Grand Kartal yangını var. Aralarında şahsen tanıdığım insanlar da var ölenlerin ve bu yazıyı yazarken öfkemi kontrol etmeye çalışıyorum.

Devletin kuralları olması ve yangınla ilgili bu kurallara uyulup uyulmadığını sık sık denetlemesi elbette gerekli. Ama şunu da sormadan edemiyor insan: Sezonda onbinlerce kişiyi ağırlayan dev gibi bir binaya yangın emniyeti almak için illa devletin sizi zorunlu tutması mı gerekir?

Odalara ve koridorlara duman dedektörleri kurup bunları ortak bir yangın alarmı sistemine bağlamak o binada 50 bin lira bile tutmayacak bir yatırımdı Sadece bu yapılmış olsa hiç kimse ölmeyebilirdi.

Yıllar önce Londra’da bir otelde kalırken yangın alarmı çaldı. Uyku sersemi insan tam anlamıyor. Ne yapsam diye düşünürken kapım yumruklandı ve açıldı; otel çalışanıydı gelen, giyinmeme bile izin vermedi, beni aşağı indirdi. Gideceğimiz yol, koridorun ne tarafından yürümemiz gerektiğine kadar belliydi. Daha önce mutlaka tatbikat yapmış olmalıydı o çalışanlar.

Grand Kartal’da çalışanlar ölümü göze alıp canla başla insan kurtarmaya uğraşmış ama anlatımlarından anlıyorum, aslında ne yapacaklarını bilmiyorlar, bir yangın kaçış planı yok, eğitim yok. Zaten yangın iyice yayıldıktan sonra insanların haberi olmuş. Oysa o 50 bin liralık alarmlar olsa, çalışsa hiç kimse ölmeyebilirdi yangında.

Daha fecisi 2000’den fazla yatak kapasitesi olan Kartalkaya’nın kendisine ait bir itfaiyesi yoktu. Bir arkadaşım kendi başından geçeni söyledi dün, Kartalkaya’da ambulans ve doktor da yoktu. Oysa kayak ciddi yaralanmaların mutlaka yaşandığı bir spor, burada doktor ve ambulans olmaması inanılmaz

Neden o oteller bir itfaiye istasyonu kurmaz, mesela Bolu veya Gerede Belediyesi ile anlaşıp finansmanı da sağlayıp orada bir itfaiye mangasının sezon boyunca görev yapmasını sağlamazlar? Anlaşılır gibi değil.

Bazı mühendisler ve uzmanlar, yangının büyümesini, itfaiyenin müdahale etmek zorunda kalmasını bile hayret verici bulmuşlar. Gerçekten de öyle.

Yeterli uyarı sistemleri olsa, o yangın daha minicikken söndürülürdü.

Şimdi bütün bunları bilip sonra öfkelenmemek mümkün mü?

Sahiden, nasıl yaşadığımız değil nasıl öldüğümüz bizim kim olduğumuzu, nasıl bir ülkede yaşadığımızı daha iyi anlatıyor.