Amerikan Savunma Bakanı James Mattis bu iki Kamaraya da birer mektup yazarak onlara bunu neden yapmamaları gerektiğini anlatmaya çalıştı. Türkiye’nin söz konusu uçağın geliştirilmesine 1.25 Milyar dolar yatırdığını ve uçağın bazı parçalarının Türkiye’de üretildiğini açıkladı.

Türkiye’nin bu parçaları tedarik etmemesi durumunda, yeni tedarikçiler bulmanın ve üretime devam etmenin iki yıl alabileceğini belirtti. Böyle bir adım, 50 ila 70 uçağın teslimini geciktirebilirdi.

Türkiye 100 adet F35 uçağı satın almayı planlıyor ve bunlardan otuzunun alımı teyit edilmiş durumda. Geçtiğimiz ay bu uçaklardan bir tanesi Türk Hava Kuvvetlerine teslim edildi ve pilotlar Arizona’da uçuş eğitimine başladılar.

Ancak tüm bu gerekçeler Kongrenin tavrını değiştirmeye yetmedi ve iki değişiklik önergesi tek bir önerge halinde birleştirildi.

Kongre üyeleri bu tavırlarını F-35’lerin Türkiye’ye satılması durumunda Rusya’nın uçağın sırlarına erişebileceğini söyleyerek açıkladılar. Uzmanlar Türkiye’nin Rus S-400 hava savunma sistemlerini satın alması ve konuşlandırması durumunda, Rus uzmanların fiilen F-35 casusluğu yapabilecekleri konusunda aylardan beri uyarıyorlar.

Birleştirilmiş metin Senato ve Temsilciler meclisinde oylandıktan sonra, Başkan’ın onayına sunulacak. Önerilen değişiklikler, yasanın yürürlüğe girmesinden sonra, 90 içinde, Pentagon’un Amerika’nın Türkiye ile stratejik ilişkileri konusunda kongreye, S-400 alımının etkilerini, Türkiye’ye yapılması planlanan tüm Askeri satışları ve Türkiye’nin F-35 programından çıkarılması durumunda bunun Amerikan sanayisi üzerindeki etkilerini de içeren bir rapor sunmasını öngörüyor.

F-35 savaş uçaklarının Türkiye’ye teslimi bu rapor Kongreye sunulana dek askıya alınacak.

Savunma Bakanı bu hamleye karşı tavrını göstermiş olduğu için Pentagon’un kongreye sunacağı raporun teslime onay verilmesi yönünde olacağını varsayabiliriz.

Dolayısıyla bu egzersiz, uçakların teslimini durdurma çabasından ziyade bir geciktirme taktiğine benziyor. Nitekim üretici firma Lockheed Martin’in yetkilileri, Kongre onayına ilişkin haberler duyulduktan sonra bile F-35’lerin Türkiye’ye tesliminin engellenmeyeceğinden emin görünüyorlardı.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise kongre inisiyatifi ile ilgili haberleri önemsemediğini belli ederek, konuyu NATO zirvesi sırasında Donald Trump’la konuşurken gündeme getirdiğini ve onun uçak tesliminın durdurulmasına karşı olduğunu söylediğini belirtti.

Trump onaylasa da onaylamasa da, Türkiye’ye karşı bu düşmanlık Kongre’de beslenmeye devam edecek ve her an yeniden ortaya çıkabilecek. Örneğin Kongre Türkiye’nin F-35 kullanımını, uçağın gelişmiş iletişim sistemlerinin gerekli güncellemelerini tedarik etmeyerek kısıtlayabilir. Bu da iki müttefik arasındaki güvensizlikleri daha da tırmandırabilir.  

Bu güvensizliğin ilk belirtisi Amerikalı rahip Branson’un tahliye edilmeyerek ev hapsine alınması ki böylece Türkiye bu kozu elinde tutmaya devam edebilsin. Bu güvensizlik Türkiye ile Amerika’nın Halkın Koruma Birlikleri (PYD’nin) savaşçılarının Suriye’nin kuzeyindeki Menbiç bölgesinden çıkarılması konusunda yaptıkları işbirliğini de etkileyebilir.

Ankara bu konudaki ikili anlaşmanın uygulanması konusunda yatıştırıcı bir dil kullanıyor olsa da, Menbiç’i terkedecek PYD savaşçılarının sayısı gizemini korumaya devam ediyor. Bu savaşçıların bir çoğunun başka yollardan geri geldiklerine ilişkin haberler var.

Türkiye ile Amerika arasındaki ikili ihtilaf karmaşıklaştıkça, her iki taraf da, diğerinin çıkarlarına zarar verecek fırsatlar aramaya başlayabilirler.

Ya da Türkiye - Amerika ilişkileri gereksiz ihtilaflarla çıkmaza girebilir ve bunun da Türkiye’nin Avrupa-Atlantik topluluğuyla ilişkileri üzerinde olumsuz etkileri olur. Türkiye bu topluluktan uzaklaşırsa, bundan hiç bir taraf kazançlı çıkmaz.