Hopa’lı Hemşinlilerin oluşturduğu bu derneğin kısaltılmış isim karşılığı cümleye göre değişen tane veya tohum anlamında.

Türkiye’de var olan farklı dil ve kültürlerden biride Hamşenliler (Hamameşen) ve dilleri Hamşezdnak’dır. Türkçe ses uyumuna uydurulan Hemşin doğu Karadeniz bölgesinin dağlık kısımlarında çoğunlukta olmak üzere batı Karadeniz ; Düzce , Akçakoca , Kocaali , Karasu , Sakarya’da yaşamaktadırlar. Türkiye genelinde kırsal alanlardan kentlere göç Hemşinlilere de doğal olarak yansımıştır. Dernek merkezinin bulunduğu İstanbul’da demokrat , entelektüel donanıma sahip bu insanlar Kürt kimliğini savunanların dışında ırkçılığa ve milliyetçiliğe sapmadan kendi dil ve kültürlerini insan hak ve özgürlükleri temelinde araştırma ve geliştirmeye çalışıyorlar. Tek dil, Tek bayrak , tek inanç ve tek devlet anlayışlı vesayetçi sistem asimilasyon politikalarıyla çoğu diller gibi Hemşincede yok olma noktasına gelmiştir.
Derneğin kurucuları kuruluş amaçlarını bilimsel bir tespitle şu görüşlerle açıklamışlardır.

’’ Bütün kültür, dil ve inançlar insanlık tarihinin ortak değerleridir. Kültür , dil , inanç , gelenek , görenekler ve aydiyet , bireyin içinde doğmuş olduğu toplumlardan kaynaklı kimliğinin önemli unsurlarıdır. Tarihsel , sosyal , ekonomik ve siyasal nedenlerle tarihte sayısız dil ve kültür yok oldu , günümüzde de onlarca dil ve kültür yok olma tehdidi ile karşı karşıyadır. Hemşince ve Hemşin kültürüde yok olma tehdidi altındaki dil ve kültürlerdendir , bu durum birleşmiş milletler raporlarıyla da belgelenmiştir. Yer yüzünde ki bütün dil , kültür ve inançların başkalarının yaşama hakkına müdahele etmemek kaydıyla var olma , kendini geliştirme ve yarınlara taşıma hakkı temel insan haklarındandır. Yukarıda ki temel görüşlerden hareketle Hemşin kültürü , dili , tarihi konularında faaliyette bulunmak , üyeler arasında sosyal , kültürel ve ekonomik dayanışmayı geliştirmek , kültürün vazgeçilmez parçası olan doğayı ve çevreyi korumak amacıyla… ’’ devam ediyor.

Hadig 2. başkanı Av. Kamil MUTİ ‘’ Dünyada ender bir şekilde yazı dili olmadan 500 yıldır yaşayan bir dil olduğunu ‘’ belirterek ‘’ana dil eğitimi ile ilgili taleplerinin olmadığını ancak kültür talepleri olanlara karşı değiliz , Halkların kardeşliğinden yanayız ‘’ diyor. Yine Hadig yöneticilerinden VOVA (kimdir) albümü ile bir yanıyla belgesel , özgün müzik solisti Hikmet AKÇİÇEK ‘’ Belki bu dili olduğu şekilde belgelemek , gramerini , dilini , sözlüğünü belgelemek. Akademik , bilimsel çalışmalarla yeniden üretme çabasındayız.’’ diyor.

Sonuçta HADİG eşitlik , özgürlük ve barış talebi olan çok kimlikli , çok kültürlü bir yaşamı , ekolojiyi ve demokrasiyi en temel hak olarak görenlerin kervanına en son katıldı diyebiliriz. Yeni anayasa çalışmalarına duyarlı , halkların demokratik kongresinde yerini alması umuduyla kolay gelsin !

[email protected]