İktidara yakın medyanın bazı yazarları dün söylemeleri gerekip de söylemediklerini ya da söyleyemediklerini bugünlerde söylemeye başladılar. “AKP bir noktadan sonra ‘İslami kimliğinin’ içine kapandı” eleştirimizi “AKP kendi gettosuna kapandı” olarak karşılarlarken, kimisi de “partinin uyguladığı politikalarla toplumdan koptuğuna” dikkatleri çekiyorlar. Öyle ya da böyle benzer yorumlara varmamızın bir kıymeti harbiyesi var kuşkusuz ama özellikle İslami kesimde bugüne dek AKP’yi desteklemiş olanların önceki sessizlikten bazı sonuçlara varmalarını beklemek de bizim hakkımız. Çünkü koca bir camianın tek adama bağlı hale gelmiş olmasının ne bugünün siyasetiyle ne de İslami felsefenin ruhuyla bir ilişkisi var.

Bugünün koalisyon tartışmalarından anlaşılan, “o” tek adam hala ülkenin geleceğini belirleyebileceğine inanmaya devam ediyor. “İki lidere görev veririm, kuramazlarsa erken seçim” demiş ve eklemiş; “Buna ‘erken seçim’ demek istemiyorum ‘seçimlerin yenilenmesi’ demek daha doğru.” Bir kere daha altını çizmekte yarar var. Bu toplumda siyasi partiler, toplumdaki kültürel kimliklerin değerleri doğrultusunda biçimlendikleri kadar bu değerlerin oluşmasına da katkıda bulunan kurumlardır. Yani bizde, “bireylerin değerlerinden” çok, “kültürel kimliklerin değerleri” siyasetin öznesidir. Bunun anlamı ise şudur: Kültürel değerler üzerinden oluşan bir siyasi alanda uzlaşma, değerlerden taviz vermeyi gerektirdiğinden- ki bu durum hiçbir siyasi partinin kabul edebileceği bir durum değildir- bir uzlaşma rejimi olarak tanımlanan demokrasi bizde çok ender uzlaşma üretir.

Oysa koalisyon  uzlaşma gerektirir. Eskiden, siyasi alanda askerin varlığı, çözülmesi gereken önemli meselelerin güvenlik nedeniyle askere havale edilmiş olması ve partiler arası kutuplaşmanın düşük seviyesi koalisyon kurmayı kolaylaştırıyordu. Şimdi ise bu koşullar askerin siyasetin gerisinde kalmasıyla değişmiş ve partiler daha çetin koşullarda koalisyon kurmak durumuyla karşı karşıya kalmışlardır. Bu nedenle de aralarında oluşmuş bulunan ilişkiler, oyun teorisinin terimiyle tam bir “zero-sum game”, yani “sıfır-toplamlı oyun” niteliğindedir. Bu tip oyunların özelliği, karşılıklı mücadele edenlerin çıkarlarının birbiriyle çelişkili olması, ya da birinin karının diğerinin zararına eşit olması olarak ifade edilebilir. Böylesi durumlarda ise ortak bir denge noktası bulmak güçtür.

Sanırım böyle bir analiz sonucunda Cumhurbaşkanı, kendinden emin bir biçimde “seçimlerin yenileceği”nden dem vurarak, her üç siyasi parti liderinin itiraz edeceği çok açık olduğu halde “Cumhurbaşkanı’yla görüşme” önerisi getirerek perdeyi açmış bulunmakta. Anlaşılan “Osmanlı’nın oyunu bitmez” misali “Erdoğan’ın da oyunu” bitmeyecek gibi görünüyor. Eğer ortaya çıkan seçim sonuçlarını seçmenin mesajı olarak yorumlamak istersek açıktır ki seçmen hiçbir partiye kendi başına bir hükümet kurma olanağı vermemiştir. Bir başka deyişle seçmenin yaptığı, siyasi partileri “uzlaşmaya” davet etmek olmuştur. Ama öte yandan eğer yukarıda yaptığım değerlendirme doğruysa siyasi partilerin böyle bir uzlaşma üretmesi olasılığı da çok düşüktür. Bu durumun yaratacağı gerilimin ise tek bir çözümü var gibi görünüyor: HDP hariç diğer partilerde hükümet kurmayı mümkün kılacak bir çatlamanın meydana gelmesi. Ya milletvekili transferiyle ya da aynı anlama gelecek bölünmelerle. Eğer böyle bir durum gerçekleşmezse yeni bir seçime hazır olmakta yarar var.