Sezin ÖNEY
2010'un başından beri, bir nevi geleceği gören ama kimseye derdini anlatamayan "Kassandra" olarak, "insansız hava araçları" başta olmak üzere, "insansız silahların", Türkiye, bölge ve dünya için ne büyük bir tehdit olduğunu yazıyorum. Ve maalesef de, 2017'ye gelindiğinde bu konu karşımıza çok da feci bir şekilde çıkıyor.
Türkiye'ye "bayramlık elbise alınmış" gibi bir sevinçle tanıtılan insansız hava araçlarının (İHA), silahlı drone'ların kullanıldığı hiçbir yerde temiz bir sicili yok. 2009'da ben şu haberleri okuduğumda, tüylerim diken diken oluyor ve "Umarım Türkiye bugünleri görmez" diyordum:
“İsrail Ordusu, evlerinin avlusunda çay içmekte olan Filistinli aileyi insansız hava araçlarıyla yok etti. Aile önce vızıldayan insansız aracı gördü, arkasından da patlama gerçekleşti.”
23 Mart 2009 tarihli Guardian gazetesinden “Cut to Pieces: The Palestinian Family Drinking Tea in Their Garden” (Parçalara Bölündüler: Filistinli Aile Bahçelerinde Çay İçiyordu) başlıklı haber mesela. 16 Ocak 2009 tarihinde, bahçelerinde çay içen Gazzeli El Cerah ailesinin 7 bireyinden 6'sı, sabah kahvaltılarında bir İHA tarafından öldürüvermişti. İsrail, 2002'den beri silahlı İHA'ları kullanıyordu; 27 Aralık 2008-18 Ocak 2009'da sürdürülen "Dökme Kurşun Harekâtı"nda da, angajman kuralları iyice "hafifletilmişti".
Bunun anlamı da şu: Silahlı drone'lar, kilometrelerce öteden pilotlar tarafından yönetiliyor. Pilotlar, hedefi tıpkı bilgisayar oyunlarında olduğu gibi ekrandan izleyerek vuruyorlar. "Angajman kuralları gevşetildiğinde" ise, hedefin sivil olup olmamasına çok da aldırmadan, "gözünüze kestirdiğinizi" vuruyorsunuz.
Guardian'ın bahsettiğim haberi, İsrail Ordusu'nun "Dökme Kurşun Harekâtı" esnasında en az 48 sivili, silahlı drone'larla öldürdüğünü ortaya koymuştu. El Cerah ailesi dışında, boş bir sokakta yürüyen bir grup kadın ve bir tarladaki iki çocuk gibi âlenen sivil hedefler de, drone'ların kurbanlarından olmuştu.
O dönem İsrail kamuoyu ve ötesinde de, dünya kamuoyu bu ölümleri sorgulamıştı.
Şöyle de ilginç bir durumda olmuştu: aynı askeri okuldan mezun bir grup İsrail Ordusu askeri, savaştaki rollerinden gurur duyan biçimde, yaşadıkları tecrübeleri aktarmışlardı. Okullarının bülteninde çıkan ifadeleri arasında, sadece drone pilotları değil, keskin nişancıların sivilleri öldürmekte tereddüt etmediği zira, "Filistinlilerin hayatlarının, bizim askerlerimizin yaşamlarına oranla çok çok daha değersiz olduğuna inandıkları" sözleri de yer alıyordu.
İfadeler arasında, bazı ordu hahamlarının yaşanan savaşın "dini bir mücadele" olduğuna yönelik "motivasyonları" da yer alıyordu. Ancak, bence bu "hayat değeri karşılaştırması" çok çok çarpıcı ve tüm ordu, hatta tüm bir toplumu etkisi altına alabilecek bir ruh hali...
Gene o dönem İsrail Ordusu eski Genelkurmay Başkanı Daniel Reisner, ülkesinde medyanın drone'larla sivillerin öldürülmesine yönelik eleştirilere, şöyle yanıt veriyordu:
"Uluslararası hukukun değiştiği bir dönemdeyiz. Eğer bir şeyi, yeterince çok ve uzun süre yaparsınız, dünya da kabullenir. Bugün uluslararası hukukta yasak olan bir şey, diğer ülkeler tarafından da yapılırsa, o zaman uluslararası hukuk da kabul edilir hale gelir. Biz, suçlu kabul edilenin suikast yoluyla öldürülmesi tezini icat ettik ve benimsetmek için çaba gösterdik".
İsrail, silahlı drone'ları da gerçekten dünyada birçok ülkeye benimsetti. Londra merkezli ve Britanya başta olmak üzere dünya genelinde ülkelerin silahlı İHA'ların kullanmasını engellemeye çalışan sivil toplum kuruluşu "Drone Wars UK"in 2014 tarihli raporunun yazarlarından Mary Dobbing, "Askeri olarak İHA'ları kullanan ülkelerin hemen hepsinin drone teknolojisinin kaynağı İsrail'dir. Hatta, şöyle de diyebiliriz; bir drone'u alın ve bakın, içinde muhakkak İsrail teknolojisi bulacaksınız".
Nobel Barış Ödüllü ABD Başkanı Barack Obama da, silahlı drone'ların yayılmasına en çok "katkı" sağlayanlardan... Zira Obama, ABD tarihinde "en çok silahlı drone saldırısı emri veren başkan".
Silahlı İnsansız Hava araçları, ABD Başkanı Barack Obama'nın 2008'de başlayan döneminde Afganistan, Pakistan, Somali, Libya ve Yemen başta olmak üzere, çok yoğun biçimde kullanıldı. Bu dönemde, Obama yönetimi tarafından, "cerrahi hassaslıkla gerçekleştiriliyor" denilen Silahlı İnsansız Hava Araçları saldırılarında, en az 1000 Afgan, Pakistanlı, Yemenli ve Somalili sivil yaşamını kaybetti. Tamamı kadın ve çocuklardan oluşan düğün konvoyları mı vurulduğu örnekler bile gerçekleşti.
Tabii, ABD yönetimi bu sayıyı kabul etmiyor; Beyaz Saray'ın teyit ettiği "drone kurbanı sivil sayısı", 64 ilâ 116. Gerçek kayıp sayısını, ABD'de "bana ne terörle mücadelemizde Afgan, Pakistanlı ölüyorsa" demeyen ve sivil kayıp sayısını ısrarla araştıranlara borçluyuz.
ABD ve İsrail, silahlı insansız hava araçlarıyla hangi savaşı kazandı peki? Bitmeyen savaşlar yaratıldı sadece...
İnsansız hava araçlarının silahlandırılması sonucu, bir gün dünya, "son savaşını" yaşayacak. Bunu sadece ben değil, dünyanın en büyük "Yapay Zekâ" ve "Robotik" şirketlerinin kurucu ve yöneticileri söylüyorlar. Elon Musk gibi dünyanın geleceğini elinde tutan "AI-Artificial Intelligence" teknolojisini yaratan yöneticiler, Ağustos 2017'de Birleşmiş Milletler'e başvurarak, "İnsansız Hava Araçları" gibi "silahlı insansız askeri araçların yasaklanmasını" talep etti. Çünkü bu teknoloji bir gün dünyanın sonunu getirecek.
Biz ise, güle oynaya, dünyada gelişen teknolojinin sadece bu kısmını kucaklıyoruz. Ve kaldı ki, dünyada bu teknolojiyi "kendi sınırları içinde kullanan" tek ülkeyiz. Enteresan cidden.
Yazarlar
-
Nevzat CİNGİRTKelbaşa Şimşir Tarak… 25.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet TIRAŞFAİLİ MEÇHULLER BİR “DEVLET POLİTİKASI” MIYDI? 25.08.2025 Tüm Yazıları
-
İsmet BerkanGenel Yapay Zeka aslında bir büyük yalanın mı adı? 25.08.2025 Tüm Yazıları
-
Murat BELGEMete Tunçay 25.08.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim KahveciPahalılık turisti de vurdu... 25.08.2025 Tüm Yazıları
-
Akdoğan Özkanİran yeniden menzilde 25.08.2025 Tüm Yazıları
-
Bekir AĞIRDIRDünyanın temel düzeni sarsılıyor: Yeni bir ütopya, krizlerden çıkışın anahtarı olabilir 25.08.2025 Tüm Yazıları
-
Cansu ÇamlıbelTek adama alışmış bir ülkede CHP'de ‘çift lider’ stratejisi ne kadar çalışır? 25.08.2025 Tüm Yazıları
-
Eser KARAKAŞTuhaf yasa maddeleri 25.08.2025 Tüm Yazıları
-
Gökhan BACIKIlımlılar, İslamcılar, Fundamentalistler: “Batı Türkiye’ye Nasıl Bakıyor?” meselesi 24.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet TAŞGETİRENDiyanet iğneyi çuvaldızı kendisine batırırsa… 24.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mensur Akgün10 yıl sonra nasıl bir Türkiye? 24.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Ali ALÇINKAYAKürt Halkı: Barışın ve Demokratik Toplumun Evrensel Öncüsü... 24.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mesut YEĞENRojava Tümseği 24.08.2025 Tüm Yazıları
-
Taha AkyolKKM kalktı, müjde! 24.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mümtazer TÜRKÖNENeler olacağını bilmek 24.08.2025 Tüm Yazıları
-
Akif BEKİBir hâkim Caprio'muz niye yok? 23.08.2025 Tüm Yazıları
-
Bahadır ÖZGÜRİddia: Ziraat’te ‘Gizem B. skandalı’! “Günooo kızlar… Paralar sizin için yükleniyor” 23.08.2025 Tüm Yazıları
-
Berrin SönmezKalıcı toplumsal barış: Engeller, imkanlar 23.08.2025 Tüm Yazıları
-
İbrahim Kirasİslamcı, sosyalist ve milliyetçi bir düşünür 23.08.2025 Tüm Yazıları
-
Tanıl BoraKardeşlik 23.08.2025 Tüm Yazıları
-
Gökçer TahincioğluDemokratikleşme paketleri beklenirken hangi kanunlar gelecek? 23.08.2025 Tüm Yazıları
-
İlhami IŞIKGerçekten emperyalist güçler bölgede Kürdistan istiyor mu? Irak ve Suriye’de olanlar bu tezi yalanlı 23.08.2025 Tüm Yazıları
-
Yıldıray OĞURMete Tunçay mı yanılmıştı? 23.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BAYRAMOĞLUKeser döner sap döner… 23.08.2025 Tüm Yazıları
-
Vahap COŞKUNSuriye’de dahil olunacak bir ordu var mı? 23.08.2025 Tüm Yazıları
-
Umur TALUAklını başına, vicdanı kalbine toplasan ya! 23.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet ALTANBasın Tarihi: Alevi Hakları… 22.08.2025 Tüm Yazıları
-
Doğu ErgilBir Devletin ve Toplumun İçten İçe Çözülüşü 22.08.2025 Tüm Yazıları
-
Murat YETKİNAK Parti’den yeni tarzı siyaset: seçmeni kazanamıyorsan seçileni kazan 22.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ali BULAÇKudüs, ey Kudüs! 22.08.2025 Tüm Yazıları
-
Çiğdem TOKERİller Bankası Genel Müdürü Recep Türk: Listemizde sadece Aydın yok 22.08.2025 Tüm Yazıları
-
Fehmi KORUMutlak kötülüğün mutlak zaferine doğru mu? 22.08.2025 Tüm Yazıları
-
Figen ÇalıkuşuYargı, Mafya ve Beyaz Toros… 22.08.2025 Tüm Yazıları
-
Cafer SolgunBarışın gerekleri, Cumartesi Anneleri ve Ablam… 22.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Y. Yılmazİpe un serme komisyonu mu? 21.08.2025 Tüm Yazıları
-
Abdulmenaf KIRANÇÖZÜM NASIL GELİR! 20.08.2025 Tüm Yazıları
-
Hasan Bülent KAHRAMANBilge ve bilgin Mete Tunçay 19.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mustafa Karaalioğlu17 Ağustos ve 6 Şubat niye akılları başa getirmedi? 18.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet TEZKANBelediye başkanları ne yaptıklarının farkında mı? 18.08.2025 Tüm Yazıları
-
Akın ÖZÇERSeyfettin Çilesiz’in çilesi 18.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet Ocaktan24 yıl sonra CHP’ye muhtaç hale gelmek… 18.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit AkçayEnflasyon raporu: Faiz, fiyatlar, sofradan eksilen tabaklar 17.08.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan AKSAYPutin, Trump’ı parmağında oynatmaya devam ediyor 17.08.2025 Tüm Yazıları
-
Murat SevinçDiyanet anayasaya aykırı bir hukuk rejimi öğütleyemez! 17.08.2025 Tüm Yazıları
-
Kemal CANBitmeyen CHP tartışmaları (II): Yelin kayadan toz koparması 17.08.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan TAHMAZYeni çözüm süreci komisyonuna dair 12.08.2025 Tüm Yazıları
-
Gülçin AVŞARSorumluktan kaçmak umuttan kaçmaktır 12.08.2025 Tüm Yazıları
-
Erol KATIRCIOĞLUŞakülünden çıkmış bir ülke: Türkiye 12.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mücahit BİLİCİSon vatanı Türkiye olanlar ilk vatanı Türkiye olanlara vatanseverlik dersi veremez 12.08.2025 Tüm Yazıları
-
Fehim TAŞTEKİNZengezur’a Trump kaması: Kime niyet kime kısmet? 11.08.2025 Tüm Yazıları
-
Hakan AlbayrakKadife eldiven zamanı 10.08.2025 Tüm Yazıları
-
İlker DEMİRBU KOMİSYON NE ÇÖZER? 10.08.2025 Tüm Yazıları
-
Zeki ALPTEKİNÜretici Güçlerin Gelişiminin Motorlarından Biri Olarak Toplumsal-Sınıfsal Mücadeleler 9.08.2025 Tüm Yazıları
-
Cemile BayraktarŞeffaf, açık ve çoğulcu 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Ümit KARDAŞAdemimerkeziyet: Dikey güçler ayrılığı ya da paylaşımı 7.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mahfi EgilmezEkonomiyi düzeltmekle iş bitmez 5.08.2025 Tüm Yazıları
-
Abdurrahman DilipakPartiler ve toplum nereye gidiyor? 3.08.2025 Tüm Yazıları
-
Elif ÇAKIRKomisyon hayırlara vesile olsun inşallah… 2.08.2025 Tüm Yazıları
-
Berat ÖZİPEKEzberler bozulurken mağduriyetler de son bulmalı 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Alper GÖRMÜŞZora girmiş bir anlatı: “ABD emperyalizminin değişmez stratejik hedefi bağımsız Kürt devleti” 1.08.2025 Tüm Yazıları
-
Mehmet AKAYAnkara, CHP, Çözüm Süreci ve Şam Arasındaki Tıkanıklık: 29.07.2025 Tüm Yazıları
-
Abdullah KıranYeni süreç ve Suriye denklemi 27.07.2025 Tüm Yazıları
-
Sedat KAYABeşiktaş düzene karşı çıktı: Sessiz devrimin adı olacak 19.07.2025 Tüm Yazıları
-
Ali TürerULUSAL KİMLİK DAVASI 18.07.2025 Tüm Yazıları
-
Taner AKÇAMAcaba Kürt sorununun önündeki engel “Atatürk miti” mi? 14.07.2025 Tüm Yazıları
-
DOĞAN ÖZGÜDENKürt ulusunun kavgasında bir sosyalist lider 13.07.2025 Tüm Yazıları
-
KEMAL GÖKTAŞDemirtaş’a Kobane mahkumiyeti: Gerekçedeki “10 kusurlu hareket” 28.06.2025 Tüm Yazıları
-
Cihan AKTAŞTahran bir kez daha bombalanırken 23.06.2025 Tüm Yazıları
-
Aydın SelcenDemokrasiye giderken cumhuriyetten olmak 17.06.2025 Tüm Yazıları
-
Hikmet MUTİAsoyşeytit Pres ' den Cemşit K.nın canlı PKK kongre izlenimleri... 13.05.2025 Tüm Yazıları
-
Metin Karabaşoğlu‘Türkiye Müslümanları’ kimler oluyor? 11.05.2025 Tüm Yazıları
-
Ahmet ÖZTÜRKÇetin Uygur bir kitaba sığar mı? 10.05.2025 Tüm Yazıları
-
Baskın ORANRahip Brunson ve öğrenci Rümeysa 25.04.2025 Tüm Yazıları
-
Sezin ÖNEYKopukluk ve “Anadolu Kırılması” 25.04.2025 Tüm Yazıları
-
Yüksel TAŞKINİktidar milli iradeyi “tapulu arazisi” sandığı için büyük bir bedel ödeyecek 22.04.2025 Tüm Yazıları
-
Ayhan ONGUNDEMOKRATİK EĞİTİM MÜCADELESİNE ADANMIŞ YAŞAMLAR 21.04.2025 Tüm Yazıları
-
Nuray MERTVeda ediyorum 15.04.2025 Tüm Yazıları
-
Hasan CEMALTerörsüz Türkiye! İyi güzel, peki ya demokratik Türkiye?.. 14.04.2025 Tüm Yazıları
-
Pelin CENGİZTrump’ın yeni vergileri diye yazılır, ‘post modern merkantilizm’ diye okunur 7.04.2025 Tüm Yazıları
-
Mehveş EVİNBoykot ve sokaklar neden bu kadar korkutuyor? 2.04.2025 Tüm Yazıları
-
Cennet USLUİktidar neden umduğunu bulamadı? 2.04.2025 Tüm Yazıları
-
Hayko BAĞDATSokaklarda yükselen ses 28.03.2025 Tüm Yazıları
-
Selva Demiralpİmamoğlu krizi ve ekonomik yansımaları 20.03.2025 Tüm Yazıları
-
Halil BERKTAYPKK ve Türk solcuları (4) “Dağlarında gerilla var memleketimin” 16.03.2025 Tüm Yazıları
-
Selami GÜREL“Adı belirsiz” süreç hızlı ilerliyor 16.03.2025 Tüm Yazıları
-
Etyen MAHÇUPYANKürt ‘açılımı’nın nedeni Suriye değil, Türkiye! 15.03.2025 Tüm Yazıları
-
Haluk YurtseverKaosta 'hegemonya' arayışı 11.03.2025 Tüm Yazıları
-
Arzu YILMAZHodri Meydan 10.03.2025 Tüm Yazıları
Yorum yazarak yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Marmara Yerel Haber (marmarayerelhaber.com) hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Yazarın Diğer Yazıları
3.02.2025
29.01.2025
17.01.2025
7.11.2024
6.11.2024
24.10.2024
27.06.2024
7.06.2024
26.05.2024
20.05.2024