2017 yılında 2 milyon dizüstü ve masa üstü bilgisayar, 2 milyon tablet satıldı. Bilgisayar ve tablet pazarının büyüklüğü 1.5 milyar dolar.

Yılda 12 milyon akıllı cep telefonu satılıyor. Yurt dışından ithal edilenlere 3 milyar dolar ödüyoruz. Cep telefonun pazarının büyüklüğü 6 milyar dolar.

Türkiye’de 1990’ların başında bilgisayar üretmeye soyunan gruplar ortaya çıktı. 2010’dan bu yana akıllı telefon üretimi başladı. Acaba bugün bilgisayar ve akıllı telefon üretimi ne durumda diyerek, Casper tesislerine gittim. Üretim Müdürü Ersin Özel ile üretim tesislerini gezdim. Genel Müdür Yalçın Yıldırım’dan bilgi aldım.

Casper, 1991’de üniversiteden yeni mezun 3 girişimci bilgisayar mühendisi olan Altan Aras Fakılı, Yalçın Yıldırım ve Ali İhsan Taşkın tarafından kuruldu. 1994’ten bu yana bilgisayar üretiyor.

Türkiye’de Exper (1991), Vestel (2006), Arçelik-Beko (2006) ve daha başka küçük gruplar bilgisayar ve tablet üretirken, giderek üretimden çekildiler.

Türkiye’ye özel tasarım

Yabancı sermayeli yatırım olarak HP-Foxconn firması 2011 yılında Çorlu’da bilgisayar üretmek için yatırım yaptı. Fakat daha sonra üretim durdu.

Açık anlatımıyla, şimdilerde bilgisayar üretiminde Casper’dan başka firmanın adı duyulmaz oldu.

Vestel ve Casper firmalarının her biri yılda 400-500 bin adet akıllı cep telefonu üretiyor. Cep telefonu üreten diğer firmalar da var.

Yalçın Yıldırım’a akıllı cep telefonunda üretimin ne kadarının yerli olduğunu sordum. Bana anlatılana göre, “Cep telefonunda önemli olan markanın bilinirliği ve markaya güvenle, tasarım becerisi. Teknolojik gelişmeleri en iyi izleme gücü.

Bütün ünlü markalar cep telefonunda kullanılan girdilerin tamamına yakınını genelde Çin’den temin ediyorlar. Bizim üreticilerimiz Ar-Ge bölümleriyle, (1) Dünyadaki teknolojiyi kısa sürede uygulama şansına sahip. (2) Türk tüketicisinin talebini izliyorlar. Buna göre özel tasarım yapıyorlar.”

Yerli ana kart üretilecek

Bana anlatılana göre, akıllı telefonda sorun, Türk tüketicisinin, (1) Marka hayranlığı, (2) Yüksek fiyatlı telefonun en iyisi olduğuna inanması. İki önemli yabancı markanın toplam satışlardaki payları % 80’in üzerinde. Bu markaların 4-6 bin liraya satılan akıllı telefonlarını yerli üretimi 1.500 TL’ye-2.500 TL’ye satılıyor. Yerli ile yabancı arasında teknolojik bakımdan fark yok. Ama birinin arkasında yabancının markası basılı. Yerli akıllı telefon üreticileri, hükümetin teşviki doğrultusunda, telefonlarda kullanılan ana kart-akıllı kartı üretme aşamasındalar.

Casper’ın bilgisayar üretim tesislerini gezdim. Bilgisayarlar da akıllı telefon gibi firmanın Ar-Ge ekibi tarafından, Türk tüketicisinin talebine göre tasarlanıyor. Değişik kaynaklardan temin edilen parçalarla üretiliyor. Üretim hattında çalışanların tamamına yakını üniversitelerin bilgisayar bölümlerinden mezun genç kızlar. Tablet, masaüstü ve dizüstü olarak yıllık üretim 380 bin dolayında.