Türkiye’de, okur yazar kitlenin Batı hakkında, örneğin, Fransa, Macaristan, Rusya rejimleri hakkında ortalama bir fikri bulunur.

Peki, biz dışarıya nasıl görünüyoruz?

Avrupa Konseyi İnsan Hakları komiserleri tarafından hazırlanan, Türkiye’yle ilgili yıllık raporlar
evrensel haklara, demokratik değerlere oranla Türk siyasal rejiminin resmini çizer.

Birkaç gün önce 2024 raporu yayınlandı.

Bakalım dışarıya verdiğimiz son görüntü ne?

Önce rapordan bir tanımla başlayalım:

“İfade özgürlüğü” diyor komiser, “ulusal anayasalarda ve başta Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi olmak
üzere çeşitli uluslararası anlaşmalarda yer alan temel bir insan hakkıdır. Bu hakkın sınırsız ve güvenli
bir şekilde kullanılması, hem bireyin kendini ifade edebilmesi hem de bilginin yayılabilmesi açısından
kritik önem taşımaktadır. İfade özgürlüğü ile demokrasi arasındaki içsel bağ, buna ilişkin hakkın (…) digˆer insan hakları için bir kös¸e tas¸ı görevi gördüğü gerçegˆine işaret eder. İfade özgürlügˆü hakkına yönelik her türlü ihlal toplumun demokratik dokusuna dogˆrudan bir tehdit olus¸turur…”

Tanım (lar) bu…

Durum ise şu:

“Türk makamlarının ifade ve basın özgürlügˆü kars¸ısındaki olumsuz tutumu, seçilmis¸ yetkililerin eylemlerine yönelik mes¸ru eles¸tirilere kars¸ı yüksek düzeydeki hos¸görüsüzlügˆü endis¸e verici boyutlara ulas¸mıştır. Gazetecilere, insan hakları savunucularına, sivil topluma ve sıradan insanlara yönelik sistematik baskı ve yasal is¸lemlerle kendini göstermeye devam etmektedir. Bu durum, s¸as¸ırtıcı düzeylerde oto-sansür ve çogˆulculuk eksikligˆine yol açmaktadır…”

Basın özgürlüğüyle devam edelim:

“Türkiye’deki basın özgürlügˆü krizi önceki yıldan bu yana daha da derinles¸miştir. Gazeteciler, keyfi tutuklama ve kovus¸turma da dahil olmak üzere, çalıs¸maları nedeniyle taciz ve gözdagˆı ile kars¸ı kars¸ıya kalmakta, basına yönelik saldırı ve tehditlerden sorumlu olanların ise endis¸e verici düzeyde cezasızlık istifade etmektedir. Uluslararası medya kurulus¸larının Türkiye’yi gazeteciler için güvensiz bir ülke olarak görmesi ciddi bir endis¸e kaynagˆıdır…”

İnsan hakları savunucularına geçelim…

“Türk savcıların, mes¸ru faaliyetler yürüttükleri için insan hakları savunucularına kars¸ı sahte suçlamaların kullanılması modelinin arkasındaki itici güç olmaya devam ettigˆini gözlemlenmektedir…”

Rapordan bir tanım daha verelim:

“Yargı bagˆımsızlıgˆı ve adalete eris¸im ve masumiyet karinesi de dahil olmak üzere adil yargılanma hakkı, bireysel özgürlük ve siyasi özgürlükle birlikte, ‘tüm gerçek demokrasilerin temelini olus¸turan üç ilkeden’ biri olan hukukun üstünlügˆünün temel biles¸enleridir. Bunlar aynı zamanda insan haklarından yararlanmanın mutlak ön kos¸uludur…”

Türkiye’deki duruma gelince:

“Komiser’e ulas¸an tutarlı raporlar, yargının siyasi çıkarlar kars¸ısında güçlü bir s¸ekilde taraf tuttugˆunu ve Türk yargısının sistematik olarak bagˆımsız olmadıgˆını teyit etmektedir. Komiser, Türk mahkemelerinin Anayasa Mahkemesi içtihadına uyma konusundaki direncinden endis¸e duymaktadır. Bu sorun, kamu görevlileri tarafından Anayasa Mahkemesi’ne yönelik tekrarlanan sözlü saldırılarla daha da artmıs¸tır …

Anayasa Mahkemesi kararlarına uyulmaması sorunu Türk parlamentosuna kadar uzanmaktadır. Halimizi resmeden rapor uzun…

Batı, şu, bu, demeden, kabul edelim ki, resim bu, gerçek bu…

Vicdanlı ve sorumlu olan her siyasiye, yöneticiye ayna olsun…