Özel sektörün yurt dışı kredi borcu azalmış. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından Mayıs dönemine ait özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu gelişmeleri yayımlanmış.

Özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu Mayıs’ta bir önceki aya kıyasla 2,3 milyar dolar azalarak 222,8 milyar dolara, kısa vadeli kredi borcu da (ticari krediler hariç) 0,7 milyar dolar gerileyerek 19,7 milyar dolara inmiş.

Verilerin borçluya göre dağılımına bakıldığında, uzun vadeli kredi borcu açısından, geçen yıl sonuna kıyasla bankaların kredi biçimindeki borçlanmaları 328 milyon dolar azalmış, tahvil ihracı biçimindeki borçlanmaları ise 464 milyon dolar yükselişle 30,9 milyar dolara ulaşmış.

Bu bilgileri gazeteye gelmiş basın bülteninden öğreniyoruz. Bülten de sadece veriler (data) var. Yani yorum yok. O zaman iletişim değeri de pek yok demektir. Bu veriler önemli midir, önemsiz mi? Önemliyse ne kadar önemli? Bu bir trend midir, yoksa geçici aylık bir değişim mi?

Ekonomik gidişat ile ilgili kara bir tablo çizmek için aşırı efor sarf edenlerin karşısında, konunun alt okumasını yapmadan sadece verileri öne sürerek iletişim yapmak ne kadar doğrudur, tartışılır…

Bu arada bir de TEPAV Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı araştırması ile ilgili bilgi notu gelmiş gazeteye. Değerlendirmede öne çıkan başlıklar şöyle:

1. Türkiye’den yurt dışına yapılan yatırımlara ilişkin sermaye miktarının ülkeye gelen yatırımlara bölünmesiyle ortaya çıkan oran uzun dönem ortalamanın üzerindeymiş. 2002-2018 döneminde ortalama %22 olan oran, Nisan 2018’de %27,8; Mayıs 2018 itibarıyla da %31,3 seviyesinde gerçekleşmiş.

2. Son yıllarda yurtdışına yapılan yatırımın yurtdışından gelen yatırıma oranında gerçekleşen bu yükseliş, bir yandan Türkiye’nin doğrudan yatırımlar için cazibesini yeniden artırılması gerektiğine işaret ederken bir yandan da yurt içindeki yerleşiklerin yurt dışındaki fırsatları daha yakından takip etmeye başladığına işaret ediyormuş.

3. Araştırmadan çıkan bir diğer sonuç, Türkiye’nin büyüme performansının, doğrudan yatırımlardaki trend değişikliğindeki açıklayıcı nedenlerinden biri olabileceğine işaret ediyormuş.

4. 2002-2018 dönemini kapsayan kümülatif verilere göre Türkiye’den dışarıya yapılan yatırımlarda Hollanda, Azerbaycan ve ABD’nin öne çıktığı görülüyormuş. Bu dönemde yurt içindeki yerleşiklerin, yurt dışında yaptıkları yaklaşık 42 milyar dolarlık doğrudan yatırımın %28,4’ü Hollanda’ya, %15,5’i Azerbaycan’a ve %12,4’ü de ABD’ye gitmiş.

5. 2002-2018 dönemini kapsayan kümülatif verilere göre gelen doğrudan yatırımların ülkelere göre dağılımına bakıldığında Hollanda, ABD, Avusturya, İngiltere ve Lüksemburg’un öne çıktığı görülüyormuş. Bu dönemde yurt dışındaki yerleşiklerin yurt içine yaptıkları yaklaşık 150,3 milyar dolarlık doğrudan yatırımın %16’sı Hollanda’dan, %7,6’sı ABD’den, %6,9’u Avusturya’dan, %6,7’si İngiltere’den ve %6,2’si Lüksemburg’dan gelmiş.

Araştırmada daha pek çok anlamlı veri var… Bu veriler içinde hayli ilginç olanı ise hem içeriden dışarıya hem de dışarıdan içeriye yapılan yatırımda Hollanda’nın bu kadar öne çıkması…

Durum yarısı dolu (ya da yarısı boş) bardak gibi. Türkiye’den yatırımcıların yurt dışındaki yatırımlarındaki artış, Türkiye’nin büyümesine ve gücüne bağlanacağı gibi, “Keşke yatırımlarını Türkiye’ye yapsalardı” görüşünde olanlar da çıkacaktır…

Küresel sermaye ile rekabet ve Türkiye’den global markaların çıkabilmesi için millî sermayenin de uluslararası dolaşım ve yatırımda payını almasını gerektiğin savunanlar, bu son rakamlarla umutlanmışlardır sanırım.