Merkez Bankası dün uluslararası yatırım pozisyonu açıkladı. Buna göre 2015 yılında Türkiye’den 69 milyar dolar tutarında yabancı sermaye kaçtı.

Bu kaçan sermayenin 29,4 milyar doları doğrudan yabancı sermaye stokundan gitti. Yine 44,4 milyar dolarlık yabancı sermaye ise portföy yatırımlarından ülkeyi terk etti. Portföy yatırımları içerisinde yer alan hisse senetlerinden ülkeyi terk eden yabancı sermaye tutarı 21,7 milyar dolara ulaştı.

Şimdi gelelim yerli sermaye çıkışına…

Türkiye’de oturanların 2015 yılında yurtdışında doğrudan yatırımları ise 5,1 milyar dolar oldu.Anlayacağınız Türkiye’de oturanlar yatırımlarını kendi ülkeleri yerine başka ülkelere yaptılar. Böylece kıt olan sermaye diğer ülkelerin büyüme ve istihdamına katkı yapmak için bu ülkeyi terk etti.

Peki, niye böyle oldu?

Hem yerli hem de yabancı sermaye 2015 yılında Türkiye’yi terk etti? Terk etti, çünkü; yatırım iklimi bozuldu. Makul şüphe, uzayan gözaltı süreleri, öngörülemeyen vergi artışları, Türkiye’nin en büyük şirketlerine yapılan aramalı vergi denetimleriyle küresel hukuk kurallarından uzaklaşıldı. Bu arada Merkez Bankası’nın izlediği enflasyon hedeflemesi rejiminin kurallarına uymaması yani Merkez’in şeffaf olmaması, enflasyon hedefiyle bankalararası faiz oranlarının tutarsızlığı beklentileri bozdu. Merkez’in enflasyon hedefiyle bankalararası faiz oranının tutarsızlığına hemen örnek verelim; bildiğiniz gibi 2016 yılı enflasyon hedefi yüzde 7,5 ama bankalararası ödünç verme faiz oranı yüzde 11,28 düzeyinde seyrediyor. Yine sürekli tutmayan enflasyon hedefleri nedeniyle Merkez Bankası’na güvenin azalması yabancı sermaye çıkışına neden oldu. Böylece büyüme hızı geriledi. Bildiğiniz gibi dolar bazında milli gelir 2015 yılında 799 milyar dolardan 722 milyar dolara düştü.

Gelelim sermayenin kaçışının ve ekonominin dolar bazında küçülmesinin sistematik nedenlerine…

Bu sistematik nedenler;

• Makro ekonomi yönetiminde istikrarsızlık yani tutarlı bir makro ekonomi yönetiminin olmaması. Sık sık politika değiştirilmesi.
• Ekonominin çevre ülkelerle yaşanan gerginlikler nedeniyle içe kapanması.
• Devletin özel sektör üzerinde baskıcı bir tavır alması yani özel sektörün yaşaması için gerekli ortamın hazırlamaması, olarak üç ana başlık altında sıralanabilir. Ve işte saydıklarımız büyümeyi olumsuz etkileyen üç faktör olarak bilinir.

Kısaca Türkiye artık küresel yatırımcı için cazip bir ülke olmaktan çıktı. Kapsayıcı bir hükümet olmadan sürdürülebilir ve yüksek oranlı büyüme hızını tutturmanın mümkün olamayacağını belirtelim.

[email protected]