Dünün, yani Ayasofya’nın cami olarak yeniden ibadete açıldığı günün, yani 24 Temmuz gününün, benim için herkesten farklı bir özelliği daha var: 24 Temmuz benim doğum günüm…

Türkiye’de gazetecilerin sansürün kaldırıldığı gün olduğu için Osmanlı’dan beri ‘basın bayramı’ olarak kutladıkları, yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin kalıcılık kazandığı Lozan Antlaşması’nın imzalandığı günde doğmuşum.

70 yıl önce…

Doğduğum günün anlam ve önemine, şimdi bir de ‘Ayasofya’nın yeniden ibadete açıldığı gün’ olma özelliği eklendi.

Ben unutsam da bu üç önemli olay doğum günümü unutturmaz.

Herkesle birlikte Ayasofya’da yıllar sonra kılınan ilk cuma namazı için düzenlenen töreni izlerken, dün, bir yandan da 70 yıllık ömrümün hesabını gözden geçiriyordum.

Şöyle düşünün: Ayasofya’nın cami olmaktan çıkarılıp müze haline dönüştürüldüğü tarihten yalnızca 16 yıl sonra doğmuşum. Atatürk’ün vefat ettiği tarihten yalnızca 13 yıl sonra. 

[Atatürk’ün arkasından “Gidiyor” şiirini yazan Orhan Seyfi Orhon’a göre 1937 yılında Türkiye’nin nüfusu 17 milyonmuş. Benim doğduğum yıl olan 1950’de yapılan nüfus sayımına göre nüfusumuz tamı tamına 20 milyon 947 bin 188 olmuş. Aynı yıl, şimdi 18 milyon kişinin yaşadığı İstanbul’da, yalnızca 983 bin 41 kişi ikamet etmekteymiş.] 

Gençlerin gözünde büyütebilecekleri kadar uzun bir zaman dilimi 70 yıl. Çocukluktan ilk gençliğe evrildiğim dönemde ben ve akranlarım henüz 70 yıl yaşamamış olan büyüklere bile işleri bitmiş insanlar gözüyle bakıyorduk. O yıllarda Türk insanının ortalama hayatta kalma yaşı 45 civarındaydı. Bu hesaba göre, 70 yılda ortalama hayat süresi tam 30 yıl arttı.

Şimdilerde doktor dostlarıma yaşlanmaktan yakındığımda “Dur bakalım, henüz orta yaş grubunda sayılırsın” diyorlar.

Çok yakınlarım arasında yaşı 90’ın üzerinde dinç ve faal insanlar bulunuyor.

Kendine ve sağlığına dikkat edenler 100’lü yaşlara kadar hayatta kalabiliyorlar günümüzde.

Beni yoran şeyler ve cevabını bilmediğim sorular

Yine de 70 yaş dönümü ürkütücü.

Geriye dönüp baktığımda ömrümün büyük bölümünün benimle hiç ilgisi bulunmayan çalkantılara tanıklık etmekle geçtiğini görüyorum.

Türkiye’de değil de, batı sınırlarımızın biraz ötesinde doğmuş olsaydım, üç büyük (1960, 1971 ve 1980) ile bir post-modern (1997) sarsıntıya maruz kalmayacak, en temel ve o ülkelerdeki hemen herkesin üzerinde fazla düşünmeden kabul ettiği tercihler yüzünden başkalarıyla didişmem gerekmeyecekti.

Ahmet Altan’la galiba aynı yaştayız veya yaşlarımız birbirine yakın. O ömrünün son birkaç yılını cezaevinde geçiriyor. Neden? 

Kendisiyle o olay arasında ufacık bir ilişki bulunsaydı, 15 Temmuz hain darbe girişiminden sonra istese rahatlıkla yurtdışına kapağı atabilecek biriyken, benim akranım olan Alaeddin Kaya şimdi cezaevinde. Neden? 

Osman Kavala bizden genç, ama o da bin günden fazladır cezaevinde. Neden?

Hayat cezaevlerinde geçirilecek kadar uzun değil, ucuz gözüyle bakılmamalı hayata.

Böyle bir ömür sürdürdüğüm için hayıflanıyor muyum? Hayır, tam tersine, bugüne kadar yaşadıklarım ve sizlerin de halen yaşamakta olduklarınız, bana ve hepimize ilave değerler katıyor.

Hiç değilse ben böyle düşünüyorum.

Dostlarla da ayrılıyor yollarımız bir bir

Değerler ve daha da önemlisi ‘ayrı bir anlam’ katıyor yaşanan hayatlara ülkemiz.

Yine de “Daha az değerli ve fazla anlamlı olmayan ve fakat insanların daha az yorduğu-yorulduğu bir hayata razı olabilirdim” diye düşünmeden edemiyorum.

Hayat değil, ama insanlar yorucu bizim ülkemizde.

Ben de o yorgunluğu üzerimde hissediyorum.

[Cep telefonumun adres defterinde birkaç bin kayıt var; buna karşılık kaç gerçek dostum var dersiniz? Sizlerin kaç gerçek dostunuz var?]

Cahit Sıtkı “Yolun yarısı eder” dediği ’35 yaş’ şiirinde, “Hayata beraber başladığımız dostlarla da yollar ayrıldı bir bir / Gittikçe artıyor yalnızlığımız” diyor. 

Aynen öyle işte. Onun bu şiiri yazdığı günlerden farklı olarak, yollar ölüm yüzünden ayrılmıyor ama; günümüzde sıradan olaylar dostları birbirinden ayırıyor.

Korona günlerinde ‘riskli yaş grubu’ ilan edildiği için ’65 yaş üzeri’ olanlara özel ihtimam gösterildi. Emin olun, sık sık ’65 yaş üzeri’ kategorisinde ve bu sebeple sağlık açısından riskli olduğumu ilk bu dönem bana hissettirdi.

İstanbul belediyesinden yaşım sebebiyle aldığım toplu taşım araçlarında ücretsiz seyahat etmemi sağlayan kart bana bunu hissettirmemişti.

Geçenlerde bir ay kadar kaldığımda, ABD’deki bir kentte de, 65 yaş üzeri yabancılara bile ücretsiz seyahat imkanı sağlandığını öğrenince sevinmiştim de.

Yaşım artık 70 ve ben yaşlılara tanınan bu tür imtiyazların 70 yaş üstüne çekilmesinin daha doğru olacağını düşünebilirim. 65 yaş gözüme bayağı genç görünüyor da ondan.

Ömrümün son 20 yılı bayağı çabuk ve koştura koştura geçti.

Tebriklerinizi kabul ettim, hesabınızı iyi yapın

Doğum günüm dündü zaten, benim yeni yaşımı kutlamak yerine, bulunduğunuz yaşa gelene kadar neler yaşadığınızı, nelere tanıklık ettiğinizi gözden geçirin derim.

Herkes için mutlu, bereketli ve sağlıklı günler diliyorum.