Pazar günü yapılan Katalan özerk parlamento seçimleri İspanyol siyasi hayatı bakımından büyük önem taşıyor, sonuçları dünyanın çeşitli bölgelerindeki çevresel milliyetçiler tarafından merakla bekleniyordu. Çünkü Katalunya’nın iktidar partisi ılımlı milliyetçi Convergència i Unió’nun (CİU) ve özerk hükümetin (Generalitat) başkanı Artur Mas partinin direksiyonunu iyice bağımsızlığa kırmıştı. Seçim meydanlarında salt çoğunlukla İktidar olmaları halinde bağımsızlık referandumu düzenleyeceğini söylüyor, AB üyesi Katalan devletinin kurulmasından söz ediyordu.

CİU, Convergència ve Unió kanatlarından oluşan bir partiler koalisyonu olarak özünde bağımsızlık yanlısı bir parti sayılmazdı. Gerçi anayasanın 2. maddesinde milliyet/bölge ayırımının yer alması için Bask milliyetçi PNV ile birlikte baskı yapmış; beş kez Generalitat Başkanı olan Jordi Pujol yeri geldikçe “Québec” modeli talebinde bulunmuştu ama Katalunya’nın bağımsızlığını savunarak oy alan bir parti değildi. Hatta Unió kanadı açıkça bağımsızlığa karşıydı. CİU en azından anayasaya aykırı bir referandumu ne pahasına olursa olsun yapacağını söylemezdi.

Ama ne olduysa geçen 11 eylülde 1,5 milyon Katalan’ın bağımsızlık için Barselona’da sokağa dökülmesinden sonra olmuştu. Pujol’un dediği gibi üç dört yıl önce bu kadar kişinin bağımsızlık için yürüyeceği tahmin bile edilemezdi. 2010’da yeni Statü’nün (Estatut) bazı maddeleri Anayasa Mahkemesi’nce kısmen iptal edildiği için sokağa inenler iki yıl sonra ikiye katlanmıştı. CİU o zaman Estatut’un mimarı olmasının meyvesini sandıkta almış, 62 sandalye ile salt çoğunluğa (68) yaklaşmıştı. Şimdi yeni bir hamle yapmanın  zamanı gelmişti. 

Artur Mas hükümete önerdiği mali anlaşmayla seçmeni kendisine çekecek o hamleyi yapmaya hazırlanıyordu ki Başbakan Rajoy’un olumsuz yanıtıyla karşılaştı.  İşte o zaman direksiyonu bağımsızlığa doğru kırarak erken seçim kararı aldı. Evindeki hesap, bağımsızlık söylemiyle  büyümekte olan bağımsızlıktan yana kitlenin oyunu almak ve eksik kalan sandalyelerini tamamlayarak salt çoğunluğa ulaşmaktı. Ama bu kulvarda öteden beri bağımsızlığı savunan bir parti vardı: Esquerra Republicana de Catalunya (ERC).

Seçim sonuçları Mas’ın hesabının tutmadığını ortaya koyuyor. CİU salt çoğunluğa ulaşmak bir yana elindeki 62 milletvekilliğinin 12’sinden de oldu . Bu gerilemeyi Mas’ın bağımsızlık planının iflası olarak değerlendirmek yanlış değil elbette. Seçimin asıl kazananıysa, 10 sandalyesini ikiye katlayan (21) ve sandıktan ikinci büyük parti olarak çıkan ERC ve lideri Oriol Junqueras oldu. Mas’ın bağımsızlıkçı politikası sonuçta CİU’ya değil, konunun gerçek sahibine yaradı. Kıssadan hisse, oylarını  almak veya çalmak için başka bir siyasi partinin politikasını izlemeye kalkışmak beklenenin aksine diğer partinin değirmenine su taşıyor.

Ne var ki Mas’ın bağımsızlık kumarını yitirmesi özerk parlamentoda bağımsızlıktan yana bir salt çoğunluğun bulunduğu gerçeğini değiştirmiyor. Nitekim CİU’dan yapılan açıklama da bu yönde oldu: “Yeni parlamentoda bağımsızlık bloğunun çoğunluğu var, referandum yapılacak.” Aslında CİU bu açıklamayla elindeki çeşitli opsiyonları kısıtlıyor; kendini bir anlamda ERC’ye bağımlı hâle getiriyor.

Konuya İspanya açısından bakıldığında, CİU ve ERC ikilisinin ortak bağımsızlık hedefine yönelik olarak atacağı adımlar önem taşıyor. CİU’nun daha seçim gecesinden referandumu gündeme getirmesi bu konuda iyimserliğe yer olmadığını ortaya koyuyor. Görünen o ki merkezle gerginlik politikası önümüzdeki dönemde devam edecek.

[email protected]