Türkiye’de hükümetin başlattığı çözüm süreci, PKK’nın elindeki kamu görevlilerini serbest bırakmasıyla birlikte umut verici bir dönemeci geride bırakırken, dünyanın başka bir köşesinde barışı tehdit eden başka bir sorununun çözümü yolunda sessiz adımlar atılıyor. Kendini “halkın ordusu”(ejército del pueblo) olarak adlandıran Kolombiya Silahlı Devrimci Güçleri (FARC-EP) ile hükümet temsilcileri arasında dört ay kadar önce Havana’da başlayan görüşmelerde önemli gelişmeler kaydedildiği tarafların kamuoyuna yaptığı açıklamalardan anlaşılıyor. Hükümet temsilcisi Humberto de la Calle, görüşmelerin ilk başlığı olan toprak reformuyla ilgili konularda uzlaşmaya varıldığını söylerken, FARC sözcüsü de bugüne kadar görüşmelerde hiç bu kadar mesafe kat edilememiş olduğunu vurguluyor.

Güvensizlik ve çözüme muhalefet

“Havana barış müzakereleri” başlıklı yazımda belirttiğim gibi, FARC 1964’ten beri “halkın iktidarı” için sürdürdüğü silahlı mücadeleye son vermek amacıyla hükümetlerle üç kez masaya oturmuş ama görüşmelerin üçü de başarısızlıkla sonuçlanmıştı. O bakımdan Kolombiya halkının BM ileAmnesty International ve Human Rights Watch gibi hükümet dışı kuruluşların ciddi insan hakları ihlalleriyle suçladığı terör örgütüne hiç güveni yok. Gallup’un şubat sonu yayınladığı son ankete göre, halkın yüzde 65’i FARC ile anlaşma sağlanacağına inanmıyor.

Bunda eski Başkan Álvaro Uribe’nin başını çektiği ana muhalefetin “FARC’a ödün veriliyor”propagandası yapmasının da rolü var. 2014 Başkanlık ve Kongre seçimleri öncesinde çözüm sürecini desteklemeyen seçmeni karşısına almak istemeyen Devlet Başkanı Juan Manuel Santos, bir gün çözüm derken, bir gün örgütü masadan kalkmakla tehdit ediyor. Hükümetin Havana görüşmeleri sırasında iyi niyet jesti olarak iki aylık tek yanlı ateşkes ilan eden örgüte karşılık vermemesinin arka planında da muhalefetin çözümden yana olmayan bu tutumu var. Bir gün Santos, bir başka gün Savunma Bakanı Pinzón ısrarla nihai anlaşma sağlanana kadar FARC’a karşı operasyonların süreceğinin altını çiziyor. Santos ve hükümetinin çelişkili tutumu anlaşılır belki ama Kongre’deki Barış Komisyonu üyesi liberal Guillermo Rivera’nın belirttiği gibi çözüm sürecine zarar veriyor.

Zamana karşı yarış

Üzerinde uzlaşmaya varıldığı açıklanan toprakla ilgili konularda ara başlıklar dışında hiçbir şey ayrıntılarıyla kamuoyuna açıklanmış değil. İki tarafın anlaştığı hususlardan biri de görüşmeler hakkında ayrıntı vermemek. Bu anlaşılabilir bir kaygıdan kaynaklanıyor zira ayrıntılar çözüme karşı politika üretenlerce kötüye kullanılma riski taşıyor.

İlk başlıktan sonra, şiddetten arınmış ortamda muhalefet politikaları yürütülmesini güvence altına almak, FARC’ın silah bırakması ve mensuplarının topluma kazandırılması, terör kurbanlarının yakınlarına tazminat ödenmesi, örgütçe el konulan toprakların sahiplerine iadesi ve uyuşturucu kaçakçılığının önlenmesi gibi ele alınacak önemli müzakere başlıkları var. Buna karşılık seçimlere kadar zaman az. Gelecek yıl martta Kongre, mayısta Başkanlık seçimleri var. Bu nedenle Başkan Santos, çözüm sürecinin hızlandırılması gerektiğini vurguluyor.

Geçen hafta Havana’ya giden Kongre heyetinde yer alan Senato Başkanı Roy Barreras, FARC temsilcilerine biran önce yasal siyasete girmek istiyorlarsa bu takvime uymaları gerektiğini hatırlattı. Çözüm sürecinde önemli rol oynayan Santos’un kardeşi Enrique de Washington’da katıldığı bir forumda müzakerelerin geleceğinin seçimlere bağlı olduğunu dile getirdi. Uribe listesinin Kongre’de çoğunluğu alması hâlinde FARC’la varılacak anlaşmaların onaylanmaması olasılığı var.

Kolombiya, Kürt ve PKK sorunlarıyla birebir örtüşmeyen yarım asırlık karmaşık bir sorunu çözecek bir süreci yaşıyor. Ama silah bırakmak başta olmak üzere benzeşen noktalar da az değil. Ayrıntıları açıklanmasa da, Kolombiya’yı şiddetten arındıracak olması, çözüm sürecinin desteklenmesi için yeterli kuşkusuz.

[email protected]