7 Haziran seçimlerinde seçmen hiçbir partiye “tek başına iktidar” imkânı tanımadı. Bu tablo aynı zamanda seçmenlerin TBMM çatısı altında bulunan siyasi partilere “uzlaşma” çağrısının en net ifadesidir. İkincisi, seçmenlerin siyasi partilere verdiği “performans karnesi”dir. Bu karnede notu düşük olan siyasi partiler, zayıf oldukları dersleri “tekrar gözden geçirme” veya o derslere “daha iyi çalışma” imkânı bulurlar. Aksi de söz konusudur. Seçmenlerin karnesini hiç dikkate almadan ve kendisini yenilemeden yola devam etmek isteyen siyasi partiler de olabilir. Nitekim Türkiye Siyasi Tarihi, seçmenin verdiği “performans karnesi”ni hiç dikkate almayan, bu nedenle baraj altında kalan ve tarihin çöp sepetine atılan “zamanın büyük partileri” ile dolu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, hükümeti kurma yetkisini Başbakan Davutoğlu’na vermesiyle Ankara kulisleri hareketlendi. İlk görüşme CHP ile gerçekleşti. Davutoğlu ve Kılıçdaroğlu başkanlığında bir araya gelen heyetler, iki saate yakın bir görüşme yaptı. Çok sıcak bir ortamda gerçekleşen bu görüşmede, her iki parti de karşılıklı jestler yaptı, hassas konulara girilmedi. Görüşmedeki sıcaklık ve sonrasında yapılan açıklamalar, iki siyasi partinin de koalisyona istekli olduğunu gösteriyor.

Davutoğlu’nun ikinci durağı MHP’ydi. MHP ile yapılan görüşme de iki saate yakın sürdü. Ancak bu görüşme, sıcak bir ortamda geçmesine rağmen Bahçeli’nin “koalisyon içinde yer almak istemiyoruz” tavrı nedeniyle boşa düştü.

İbrenin Ak Parti-CHP koalisyonuna döndüğünü söylemek mümkün.

Öte yandan Ak Parti’nin HDP ile de görüşeceği, ancak koalisyon kurmak istemediği açık.

Günün sonunda, iki kuvvetli seçenek ön plana çıkıyor.

1-Ak Parti-CHP Koalisyonu

2-Tekrar Seçim

Ak Parti-CHP koalisyonunun avantajları, dezavantajları:

Ak Parti’nin 13 yıllık iktidarı boyunca CHP’nin çok partili döneme kadar olan sürede “80 yıllık travmalara” yol açan uygulamalarına yönelik çok sert itirazları ve eleştirileri oldu. Bu eleştiri ve itirazlar, Yeni Türkiye ile Eski Türkiye ayıracının mütemmim cüzüydü. Ak Parti, Yeni Türkiye’yi inşa ederken, Türkiye’ye, özellikle kendi tabanına Eski Türkiye’nin kötülüklerini anlattı. Bu çok doğru bir yöntemdi. Zira eğer “yeni” bir iddianız varsa bu iddianızın “eski” olan ile arasında belirgin farklar olması gerekir. Diğer bir deyişle, yeni; eskinin “eskiliğini” “işe yaramazlığını” gösterdikçe “yeni” olur. Yani yeniyi yeni yapan eskidir. Ak Parti de doğal olarak gerçekleştirdiği değişimi, reformları, açılımları, ezcümle bütün yenilikleri “eskiyle” mukayese ederek kamuoyuna anlattı. Bu anlatım, CHP tabanında, bir “öfkeye” neden oldu. Bugüne kadar gerek fiziken, gerekse zihnen iktidarda olan ve kendisini laik cumhuriyetin sarsılmaz bekçisi olarak ilelebet iktidarda kalacak gören bu kesim, 2002’den sonra iktidardan uzaklaştı. Bu “iktidarsızlık” hali, toplumsal ayrışma kutuplaşma ve öfke yarattı. Gezi benzeri yerlerde sokağa taşan ve kendisini argo ve şiddete dönüştürerek gösteren bu öfke zamanla büyüdü. Muhafazakâr kesim, Ak Parti hareketi ve özellikle Cumhurbaşkanı Erdoğan, hedef tahtasına konuldu.

Buradan hareketle Ak Parti-CHP koalisyonu, bu öfkeli kesimde bir rahatlama ve gevşeme yaratabilir. Kendisini (haklı veya haksız) “dışlanmış hisseden” ve bu dışlanmışlığı gayri-meşru yöntemlere başvurarak bastırmak isteyen kitlenin yeniden demokrasi sınırları içerisine girmesine ve Türkiye’nin ana damarı olan Muhafazakârları içselleştirmesine neden olabilir. Öte yandan Ak Parti-CHP koalisyonu, sert Kemalizm ve katı laikliğin yumuşamasına ve/ya Ak Parti’nin Muhafazakâr-Demokrat kimliği potasında erimesine de vesile olabilir.

Tabi, bütün bunlar aynı zamanda bazı riskleri de içinde barındırmaktadır. Eğer Ak Parti, bu süreci iyi yönetemezse, bir sonraki seçimde “oy kaybı ve parti içi ayrışma” gibi sonuçlarla karşılaşabilir. Diğer dezavantaj ise, CHP’nin Paralel Yapı ile olan ilişkisi ve CHP içerisinde birden fazla aklın varlığıdır.

Tekrar Seçimin avantajları ve dezavantajları:

Ak Parti, 13 yıl sonra ilk kez kendi seçmeninden sarı kart yedi. 2001’den bu yana kendisini destekleyen Kürtlerin, (bilhassa Dindar Kürtlerin) 3’te 2’sini kaybetti. Bu kayıp, şüphesiz “kalıcı bir kaybı” ima etmiyor. Seçmenler, Ak Parti’ye “hatalarını telafi edersen sana geri dönerim” mesajı verdi. Dolaysıyla Ak Parti, eğer hatalarıyla esaslı bir yüzleşme gerçekleştirir, neden oy kaybettiğine dair kapsamlı ve realist bir muhasebe yapar, dil ve üslup değişikliğine gider ve kendisini yenilerse, Tekrar Seçim’de yeniden tek başına iktidar olur. / Haziran’dan sonra yapılan kamuoyu araştırmaları, siyasi istikrarsızlığın seçmeni memnun etmediğini, Ak Parti’ye ders vermek isteyen kitlenin bir bölümünün de pişmanlık duyduğunu gösteriyor.

Öte yandan Ak Parti, olası bir Tekrar Seçim’de, “kampanya hatasına” tekrar düşmemeli. Örneğin, İşçi, Memur, Asgari Ücretli gibi görece dar gelirli kesimlere kesenin ağzını açmalı. Diğer partilerin vaatlerinin neden olmayacağını esas alan bir propaganda hatasına düşmeden, kendi programını, yapacaklarını ve vaatlerini anlatacağı bir propaganda ve kampanya süreci yürütmeli. Seçimin öznesi Ak Parti olmalı.Kürtler üzerine de çok esaslı bir çalışma yapılmalı. Bölgede HDP dışında kalan bütün siyasi ve sivil oluşumlara kucak açılmalı, ciddi temaslar kurulmalı. Dindar Kürtler, medrese çevreleri, Azadi Hareketi, Öze Dönüş, Mazlum-Der, Hüda-Par, Türkiye KDP’si gibi bütün sivil ve siyasi oluşumlarla temas kurmalı. Doğu ve Güneydoğu’da gösterdiği adayları büyük oranda değiştirmeli. Kürtlerin yoğun yaşadığı Batı illerinde Kürt adaylar göstermeli. Kürtlerin kültürel, kimliksel ve tarihsel hassasiyetlerini esas alan bir söylem ve dil geliştirmeli.

Bu yenilikleri yapan bir Ak Parti’nin erken seçimde tek başına iktidar olması kaçınılmaz bir sonuçtur.

Dezavantaj ise, Ak Parti’nin seçmenin verdiği mesajları dikkate almadan, esaslı bir yüzleşme yapmadan ve yeni aday, yeni dil, yeni söylem ve yeni seçim kampanyası belirlemeden Tekrar Seçim’e girmesidir. Bu değişiklikleri yapmadan Tekrar Seçim’e girecek bir Ak Parti, 7 Haziran’da elde ettiği oy oranının altında kalır.