Bugün Cumartesi, konum da her hafta cumartesi günleri olduğu gibi eğitim.

Eğitim de, diğer sektörler gibi bir sektör. Ama en önemli, buna rağmen de en sorunlu sektör. En önemli sektör çünkü diğer tüm sektörlere, eksiksiz, girdi veriyor. Bu niteliği haiz başka sektör pek yok. Ama aynı zamanda da en sorunlu sektör zira bir dizi nedenden küresel gelişmelere ayak uydurmada en zorlanan sektör.

Aslında, eğitim sektörü, bırakın küresel gelişmelere ayak uydurmada zorlanmayı, küresel gelişmelerin lokomotifi olması gereken sektör.

ABD gibi ülkelerde araştırma-geliştirme süreçleri, doğrudan ya da dolaylı eğitim sektörünün bir parçası, tüm ülkenin ve küresel gelişmelerin lokomotifi. Bizim gibi ülkelerde ise, eğitimin, bırakın küresel gelişmeleri, milli süreçlerde bile ne kadar itici bir gücü var, belli değil. Hatta bırakın itici gücü, belki frenleyici bir etki bile söz konusu olabilir.

Bu neden böyle, durumu iyi incelemek lazım.

Eğitim sektörü çalışanları, paradoksal olarak – belki de değil – Türkiye toplam işgücünün en tutucu kesimini oluşturuyorlar kanısındayım. Her türlü değişime, yeniliğe, bırakın radikal olanlarını, mutedillerine bile karşılar.

Neden mi? Kanımca iki temel nedeni mevcut.

Birincisi; bizim gibi bir ülkede, muhtemelen dünyada tek de değiliz, eğitim sektörüne izafe edilen temel misyon yaratıcı, eleştirel kuşaklar yetiştirmek yerine, şu ya da bu doğrultuda şartlandırılmış kuşaklar üretmek.

Temel amaç şartlandırılmış kuşaklar üretmek olunca yenilikçilik, yaratıcılık asla şu ya da bu doğrultuda amaçlanan tutuculuğun önüne geçemiyor. Tutuculuk, temel misyon doğrultusunda, daha fazla prim yapıyor. İkinci temel neden ise; eğitim sisteminin pozitif katma değer üretememesine rağmen bu sektörde piyasa ayıklanmasının yaşanmaması.

Çocuklar altı ya da yedi sene İngilizce okuyorlar ama en temel bağlaçları, kelimeleri dahi bilmiyorlar. ÖSS’de kırk adet matematik sorusu var, doğru yanıt ortalaması beş dolayında. Pozitif katma değer üretilemiyor derken muradım da bu.

Eğitimin anahtar kelimesi bilgidir. Son otuz senede bilgi kavramında devasa değişimler yaşandı. Kıt kaynak olan bilgi artık bedava bir mal. Ama, eğitimin anahtar kavramında yaşanan bu temel değişikliğe eğitim sektörü davranışsal olarak yanıt üretemedi, hala her şey eskisi gibi sürüyor.

Bunun sonucunda ise büyük kriz yaşayan bir sektör var elimizde. Bu kriz sektörde istihdam sorunu da yaratmadığı için semptomlarının izlenmesi gecikiyor.

Krizini vurduğu yer ise öncelikle milli gelirimiz. Dolar bazında kişi başına gelir 2008’den bu yana değişmiyor ise, bu durumun, başka nedenlerin yanı sıra, temel belirleyicisi verimliliğe katkı yapmayan eğitim sistemidir.

Eğitim konularını artık şartlandırma yanlışından kendimizi sıyırıp verimlilik, mutluluk bazında tartışmamızın zamanı geldi de geçti bile.