Şunları söylüyor Genelkurmay Başkanı:

“Sizlere tavsiyem, hiçbir zaman herhangi bir konuda ileri sürülen bir fikre karşı önyargıyla hareket etmeyiniz. Çok aykırı fikirlerle karşılaşabilirsiniz, hele bu fikirlere ‘vatan haini bir düşünce’ gibi çok iddialı bir önyargıyla yaklaşırsanız, fikirlerden istifade marjını daha başlangıçta sıfırlamış olursunuz. Asimetri yaratacak fikirlerden ürkmeyiniz. Bazen onlara bakar yanlış, bazen de çok doğru olduğumuzu anlayabiliriz.  Unutmayınız ki, uygarlık karşı fikirlerin çarpışmasıyla gelişmiştir...”

Sözler, bir asker, özellikle bir “komutan” için çarpıcı...

Devam ediyor:

“Liderin önemli bir görevi de kafalarda fikirlerin yeşermesine ortam sağlamasıdır. Çünkü düşünce yoksa eylem de yoktur. Öncelikle, insanların ‘düşünce yapısı’, değişimleri algılayacak şekilde hazırlanmalıdır...”

Bir adım daha ileri gidiyor şu sözlerle:

“Amaç, önce beynin içine bakmak, orada olanları sorgulama cesaretine sahip olmak ve gerektiğinde yeni kuramlara uyum sağlayabilecek insanı oluşturmaktır. İçeriye bakmadan dışarıyı şekillendiremezsiniz...”

Bu sözler sadece farklılıkların bir aradalığı ve üretkenliğine dayanan çoğulcu demokrasi anlayışının değil, aynı zamanda her tür meşruiyetin içe dönüş ve iç sorgulamalardan geçtiğini vurgulayan çağdaş demokratlık tanımı ve ruhu üzerine oturuyor...

Bu tür konuşma ve vurgulara bu ülkede sık rastlamayız.

Bırakın askerleri, siyasetçi ya da yazar veya akademisyenler bile bu tür çıkışları pek nadir yaparlar.

Yukarıdaki sözler, tahmin edebileceğiniz gibi, eski Genelkurmay Başkanı Hilmi Özkök’e ait...

Özkök bu sözleri Harp Akademileri Komutanlığı’nda kurmay subaylara yaptığı konuşmada sarfetmişti...

Fikirlerin sahibi komuta katındaki orgeneral olunca, üstelik bu konuşma genç subaylara tavsiye niteliğinde yapılınca, üzerinde daha dikkatle durmak gerekir.

Neden?

Zihniyet ve iç yapı değişimi her şeyin önünde gelir de onun için…

Bakın, Türkiye askerin darbeci girişimlerine yönelik en önemli ve en çok muvvazzaf generalin tutuklu bulunduğu davalardan birisinde yolun sonuna yaklaştı.

Ama bu dava ve benzerleri son günlerde tutuklu generalerin arka arkaya yaptığı çıkışlarla eski bir zihniyetin övgü yeri hâline de dönmeye başladı.

Belki bunun içindir ki, askere yönelik değişim sadece hukuki yaptırımlarla değil, ordu bünyesinde zihniyet ve dil hamleleriyle sürebilmelidir.

Zihniyet ve dil hamleleri deyince akla iki açı gelir.

İlki ordunun idari ve askerî geleneğinin yeniden yapılandırılması…

İkincisi ordu bünyesindeki subayın rolü açısından demokrasiyi dâhil edecek şekilde referansların yenilenmesi...

Hilmi Özkök’ün sözleri bu açılardan ve tam sivil bir düzen için çok önemlidir…

Bu istikamette gelişmeler de yok değil…

Siyasete müdahil bir kurum olarak ordu, sonuncusu 2003-2004’te görüldüğü üzere hemen her zaman kendi içinde gerginlikler, tartışmalar yaşamıştır. Bu tartışmalar ve ayrılıklar genel olarak  ordunun siyasete müdahale biçimi üzerine temellendirilmiştir. Özkök’le birlikte, onun yukarıdaki konuşmasının da gösterdiği gibi, bu bölünmelerde artık “demokrasi fikri” de temel eksenlerden birini oluşturmaya yüz tutmuştur.

Denebilir ki, demokrasi fikri, siyaset-ordu ilişkileri açısından olduğu kadar, Silahlı Kuvvetler’in kendi iç tanımı ve askerin zihniyeti açısından da devreye girmiş bulunuyor.

Ancak henüz başlangıç noktasındadır,  kırılgandır…

Türk Silahlı Kuvvetleri’nin devlet içindeki özerk konumuna ilişkin varlığını sürdüren kimi mevzuat kalıntılarının önemi ortada…

Örneğin Askerî Yüksek İdari Mahkemesi’nin hâlâ askeri sivil devlet alanının dışında tutuyor olması,  Genelkurmay’ın sorumluluğu meselesi, İç Hizmetler Kanunu’nun açık varlığı…

Tüm bunlar kabul etmek gerekir ki, asker ve orduya yönelik konsept değişikliklerini engelleyen, eski statü ve tanımları devam ettiren unsurlardır…

Ve uykuya yatmış, yatırılmış şekilde bir kenarda bırakılmış duruyorlar…

Mevzuatta, asker içi düzenlemelere yönelik adımların ivme kazanmasının zamanıdır.