Bugün bir kalktım sesim gitmiş. Hiç çıkmıyor, evde kaldım. Zaten dışarısı da soğuk, sulu kar yağıyor. Biraz kağıt dosya düzenlemesi yapayım dedim, elime eski fotoğraflar geçti. Yine daldım onların içine.

Yıllar önce çektirdiğimiz fotoğraflar. Üniversitede çalışmaya başladığım yıllar... Öğrencilerle, hocalarla, arkadaşlarla, gezilerden.

Öğrencilerle yaptığım gezilerden birisine iş arkadaşım Sargut Şölçün de katılmıştı. İyi arkadaştık ama oturup derinleme sohbet etme şansını o gezide bulmuştuk.

Türkiyeli aydın ve akademisyenlere hiç güvenmez ve bunu da her fırsatta dile getirirdi. Sargut'u bir kaç yıl önce kaybettik ne yazık ki... Onu arıyorum. Hele hele şimdi yine aydınlar ve akademisyenler gündemdeyken ve böylesine bir yürekli çıkış yapmışken Sargut ne derdi acaba diye düşündüm.

Sargut 1402'liklerdendi. Aydınlar Dilekçesi'ni imzaladığı için işinden olmuştu. 1984 yılında, Türkiye, 12 Eylül Askeri Darbesi'nin karanlığı altındayken aydınlarımızın gösterdiği bir cesaret örneğiydi Aydınlar Dilekçesi.

Kenan Evren cumhurbaşkanı, Özal da başbakandı. Türkiye yine çok ağır bir baskı dönemi yaşıyordu. Bu karanlığa karşı demokratik taleplerin kaleme alındığı dilekçeyi, aralarında akademisyen, yazar, sanatçı, avukat, öğretmenlerin de bulunduğu 1300 aydın imzaladı.

Mayıs ayında cumhurbaşkanı ve Meclise verilen dilekçeye Evren korkunç tepki gösterdi, bu aydınların "vatan haini" olduklarını söyleyerek, cezalandırılmalarını istedi. Bir kaç gün içinde sıkıyönetim mahkemesi harekete geçerek 59 aydın hakkında dava açtı. Memur olanların büyük bir kısmı işlerinden oldular. Uzun bir süre devam eden mahkeme sonucunda imza veren aydınlar suçsuz bulundular, ama bu arada birçok memur, kamu görevlisi ve akademisyen işinden oldu.

Sargut da, bu kıyımdan nasibini aldı. Ankara Hacettepe Üniversitesi'ndeki işinden oldu ve kara listede olduğu için başka bir üniversitede de iş bulamadı. Ülkeyi terk etti. Almanya'da çeşitli üniversitelerde görev yaptıktan sonra bize, Essen'e Türkistik Bölümü'ne didaktik profesörü olarak geldi.

Aydınlara neden bu kadar öfkeli olduğunu bana bu gezide anlatmıştı. Kenan Evren'in gürlemesi ve tehditlerinden sonra bazı aydınlar imzalarını geri çekmişlerdi. Bu, kabul edilebilir olmasa da, anlaşılabilecek bir durumdu onun için. Kabul edemediği ise, aynı fakültede yıllarca birlikte çalıştığı arkadaşlarının onu vebalı gibi görmesi, selamı sabahı kesmesi, karşılaştıklarında kaldırım değiştirmeleriydi. İşsiz kalmış, desteğe ihtiyacı olan arkadaşlarıyla sözlü bile olsa bir dayanışma gösteremeyen "aydın" arkadaşlarına kızmış, nefret etmişti. Bana iyi tanıdığım isimler de söyledi, çok şaşırdım. Ama insan bu işte. Kavun gibi dibini koklayınca anlayamıyorsun. Sargut bu görüşünü ölünceye kadar da değiştirmedi. Güzel uyu arkadaşım ama yaşasaydın eğer, şimdi aydın akademisyenlerimizin bu dik duruşunu görür ve biz de boşuna direnmemişiz derdin belki.

Şimdi yaşadığımız durum, 34 yıl öncesine ne kadar da benziyor. Dün bir mektup okudum. Akademisyenler Bildirisine imza vermiş bir insana çok yakın bir başka akademisyen arkadaşı yazmış, diyor ki, "senin herşeyini kabul edecek kadar seviyorum seni ama benim vatan hainleriyle işim olmaz. Hoşçakal!"

Bugün televizyonlarda zap yaparken de bir çok konuşma dinledim. Kocaman kocaman adamlar, şık şık kadınlar, imza veren akademisyenlere atıp tutuyorlar. Biri, "sen kim oluyorsun da böyle konuşuyorsun?" diyor.

Peki sen kimsin? Aydın mısın? Yarın çocuklarının yüzüne nasıl bakacaksın? Benim arkadaşlarım barış isterlerken, çocuklar kadınlar ölmesin derlerken, PKK adını anmadıkları için vatan haini ilan ettim onları, savaş sürse terörün de kökü kazınır mı diyeceksin?

Karşı Bildiri de yayınlamış ve imzaya da açmışlar. Okudum. Savaşın devam etmesinden yanalar. Allah akıl fikir versin. Memleket ateşe atılıyor ve siz devam diyorsunuz. Kurtlar Vadisi Pusu durumları... Orta Çağı yaşıyoruz .

Aydın olmak zor iş. Herkes akademisyen olur da aydın olmak, her koşulda biat etmemek çok zor işte. Bunu bir kez daha gördük galiba. (Berin Uyar. 14 Ocak 2016)

Bu da Nazım'dan:

Evet, vatan hainiyim, siz vatanperverseniz, siz yurtseverseniz, ben yurt hainiyim, ben vatan hainiyim.

Vatan çiftliklerinizse,

kasalarınızın ve çek defterlerinizin içindekilerse vatan,

vatan, şose boylarında gebermekse açlıktan,

vatan, soğukta it gibi titremek ve sıtmadan kıvranmaksa yazın,

fabrikalarınızda al kanımızı içmekse vatan,

vatan tırnaklarıysa ağalarınızın,

vatan, mızraklı ilmühalse, vatan, polis copuysa,

ödeneklerinizse, maaşlarınızsa vatan,

vatan, Amerikan üsleri, Amerikan bombası, Amerikan donanması topuysa,

vatan, kurtulmamaksa kokmuş karanlığımızdan,

ben vatan hainiyim.

Yazın üç sütun üstüne kapkara haykıran puntolarla :

Nâzım Hikmet vatan hainliğine devam ediyor hâlâ.