Necati Eğitim Enstitüsü’nde siyasi saflaşma 1965’li yıllardan sonra başladı. Bu dönemin aynı zamanda Amerika ile Sovyetler Birliği arasında soğuk savaşın hızla tırmandığı ve sertleştiği; Türkiye’nin NATO içinde Amerika’nın yanında yer aldığı bir dönem olduğunu hatırlayalım.

Alpaslan Türkeş, Milliyetçi Hareket Partisi başında sağ radikal hareketin çekim merkezi haline gelirken, 1965 kongresinden sonra Milli Türk Talebe Birliği (MTTB) de bu çekim merkezi etrafında yerini almıştır. Solda ise 1965 seçimlerinden TİP başarı ile çıkmış, mecliste güçlü bir gurup kurmuş,  gençlik de Fikir Kültür Kulüpleri (FKP) etrafında toplanmıştır.

Alpaslan Türkeş ile Necip Fazıl Kısakürek Balıkesir’e gelir, Necatibey Eğitim Enstitüsü öğrencilerinin de çağrılı olduğu toplantılar yaparlar. Daha sonra MHP’nin Başkan Yardımcılığı görevini de üstlenecek olan Türk-İslam Sentezinin teorisyeni Seyit Ahmet Arvasi Savaştepe Köy Enstitüsü öğretmenliğinden 1967’de Necatibey Eğitim Enstitüsü Meslek Dersleri Öğretmenliğine atanmıştır.

Arvasi, Tarih öğretmeni Yılmaz Büyükağa ile derslerde öğrencilere siyasi içerikli konuşmalar yapmaya başlamışlardır. Arvasi’nin kaleme aldığı “Türk İslam Ülküsü” kitabı mezun öğrenciler aracılığı ile bütün yurda dağıtılmaya çalışılır. Daha sonra bu kitap, MHP’nin ideolojik yapılanmasında önemli misyon yüklenecektir. (1968 Mezunlarından Mehmet Turgay, Rıza Güven tanıklığı).

İstanbul’da yurtlara sağ, Yüksek Öğrenim Kurumlarına ise Sol hâkimdir. İstanbul da Sol, bir tek Balıkesirler Yurdu’nda güçlüdür. O yıllarda Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) de Balıkesir’de öğretmenler arasında oldukça güçlü, örgütlüdür. Yönetiminde öğretmenler arasında sevilen sayılan İsmail Hakkı Bayram, Halil Öncül, Nafiz Şentürk, Halil Filiz gibi isimler vardır. Necati Eğitim Enstitüsü öğretmenleri de öğrencileri de TÖS’ün çalışmalarına aktif katılmaktadırlar. (Feyzi Coşkun tanıklığı)

1968-69 Yıllarında Necati Eğitim Enstitüsü yatakhanesinde ve öğretmenler arasında gruplaşmalar gözle görülür hale gelmiştir. Öğretmenler ve öğrencilerin % 85’i o günlerde kendini Atatürkçü-Devrimci olarak nitelendirmektedir, fakat FKF deki tartışmalara da mesafelidirler.

1968 Yılı, Eğitim Enstitüleri için hareketli bir yıldır. Öğrenciler kendi aralarında toplanıp boykot kararı almaktadırlar. Necati Eğitim Enstitüsünde de öğrenci örgütünden Mehmet Başara bir konuşma yapmış,yapılan oylama sonucunda boykot kararı alınmıştır. (Gani Yurtsever tanıklığı)

Türkiye’de Yedi Eğitim Enstitüsünün öğrenci örgütü temsilcileri 25 Ekim 1968’de Ankara’da üç gün sürecek bir toplantı yaparlar. Taleplerini 17 maddelik bir bildiri halline getirip, basın ile ve Eğitim Enstitüleri’nin yöneticileri ile paylaştılar.

Talepleri yerine getirilmez dersleri boykot edeceklerdir. Bu toplantı da Necati Eğitim Enstitüsü Öğrenci Örgütünü Mehmet Başaratemsil eder, ortak bildirinin altında da onun imzası olacaktır.  Mehmet Başara Arifiye Köy Enstitüsü’nü bitirmiş, Necati Eğitim Enstitüsü’ne 1967’de girmiştir. Kısa zamanda öğrenciler arasında kendini sevdirmiş, girişken atak bir öğrencidir.

Öğrencilerin talepler şöyledir:

Kaynak: Niyazi Altunya Gazi Eğitim Enstitüsü Tarihi, 2006 Ankara, s.1279.

Türkiye’de, 10 eğitim enstitüsünde okuyan beş bin öğrenci 5 Ekim 1968’de bu taleplerle boykota giderler (daha sonra 2 eğitim enstitüsü daha katıldı).

Taleplere göz atınca öğrencilerin yaklaşan fırtınayı gördüğü anlaşılıyor. Büyük bir sorumlulukla, yaklaşan fırtınadan okullarını yara almadan çekip çıkarmak istiyorlar. Okul yöneticilerini, karar vericileri uyarıyorlar. Ne istiyorlar?

Enstitülerde yönetim, eğitim, öğretim koşullarının iyileştirilmesini istiyorlar. Okul yönetimde söz hakkı istiyorlar. Yani sorumluluk almak istiyorlar. Yatılılığın devam etmesini, Eğitim Enstitülerinin “Akademi”ye dönüşmesini talep ediyorlar. Okulda yöneticileri öğretmenler seçsin, istiyorlar. Yaşanan bütün sorunların dayanışma, sevgi saygı içinde, el birliği ile çözüleceğine inanmışlar. Taleplere bakınca bunu görüyoruz.

Öğrencilerin bu sesine kimse kulak vermedi.  Talepler “aşırı” görüldü, bastırılmaya çalışıldı. Keşke o gün gençlerden gelen çığlığa kulak verecek siyasi olgunluğa sahip olunabilseydi. Olmadı, eğitim sistemini yönetenler, siyasi kısır döngü içinde birbiri ile çatışmayı seçtiler. Öğretmen yetiştirmenin içine sürüklendiği tıkanığı, yazık ki göremediler.

Fakat Osman Hatipoğlu, Necati Eğitim Enstitüsünde bunu gördü, öğrencilerin sesine kulak verdi. Öğrenciler 5 Kasım 1968’de boykota gidince, Gazi Eğitim Enstitüsü yönetimi okulu kapattı. Osman Hatipoğlu kapatmadı, okul boykot boyunca, açıktı. Kendini Ülkücü, Akıncı olarak nitelendiren 60-70 öğrenci dışında, bütün öğrenciler Necati Eğitim Enstitüsü’nde bu boykota katıldılar oysa.

Osman Hatipoğlu öğrenciler okula döndüklerinde öğrencilerin boykotta geçirdikleri günleri devamsızlıktan da saymadı, hiçbir öğrenci mağdur olmadı. Oysa Yönetmelik, 20 gün derse girmeyeni, “devamsız” say, diyordu.

Dahası Hatipoğlu, müdürlüğünün son yıllarında, tam da öğrencilerin talep ettiği gibi okul yönetimi toplantılarına öğrenci örgütü temsilcisini de kattı.

Mehmet Başara’dan sonra Necati Eğitim Enstitüsünde Yılmaz Çapakçurlu ve Ahmet Özdemir son öğrenci örgütü başkanları oldular. Ahmet Özdemir, 1971’de mezun olduktan sonra Osman Hatipoğlu’da 1972’de okul müdürlüğünden ayrılacak, okulda bir daha da öğrenci örgütü seçimi yapılmayacaktı. (Ahmet Özdemir tanıklığı)

1969 Yılında Türkiye’de 874 bin öğretmenden 612 bininin katıldığı büyük öğretmen boykotu oldu. Necati Eğitim Enstitüsü öğretmenlerinin çoğunluğu bu boykota katıldılar. NEE öğrencileri de 4 gün derslere girmeyerek, öğretmenlerine destek verdiler. Muzaffer Tunca Öğrenci Örgütü’ne kendilerini rahatlatan bu destek nedeniyle teşekkür etti. (Gani Yurtsever tanıklığı)

TÖS Boykotundan sonra bölgede yaşanan en önemli eylemlerden biri de Akhisar Tütün Mitingiydi. (1969). Bölgenin Tütün üreticileri Tütün Sendikasında örgütlenmişler, Tüccara verilen kredilerin üreticiden doğrudan ürünü alabilmesi için TEKEL’e verilmesini talep ediyorlardı. Tütün taban fiyatı bir an önce ilan edilmeliydi.

Balıkesir’de Tütün, Bigadiç, Sındırgı, Savaştepe köylerinde dikilirdi. Necatili öğrenciler bu ilçelerin köylerini tek tek dolaştılar. Köylüleri mitinge katılmaya çağırdılar. Akhisar Tütün Mitingi büyük katılımla gerçekleşti. 1969’un Türkiye’sinde en önemli mitinglerden biriydi bu.(Feyzi Coşkun tanıklığı)

Öte yandan, Balıkesir Emniyet Müdürlüğünde görevli bazılarının da gözü, Necati’de okuyan öğrenci liderlerinin üzerindeydi.   

1969 yılında Balıkesir Spor, ligde şampiyonluğu kıl payı kaçırınca taraftarlar büyük hayal kırıklığı içinde bazı taşkınlıklar yaptılar. Balıkesir Emniyet Müdürlüğünde bir polis mimlediği bazı öğrencileri “kışkırtıcı” diye içeri almak istedi. Bunlardan biri de Feyzi Coşkun’du. Ama Hatipoğlu ve sorgu yargıcının olayın farkına varan yaklaşımı bu polis amacına ulaşamadı. (Feyzi Coşkun tanıklığı)

1971 de saflar iyice belirginleşmişti artık. Ülkücüler okula bir döviz asmak istediler. Solcular dövizi indirmeye kalktı, olay çıktı. Polis müdahalesi, tutuklamalar derken iş büyüdü, okul bir ay tatil edildi. (Gani Yurtsever, Mustafa Uslu tanıklığı)

Osman Hatipoğlu’nun yönetiminde 1969-71 Yılları arasında okul ortamı böyleydi. Mahir Gürsel, Cevdet Demiray, Muzaffer Tunca, Süleyman Duygu gibi öğretmen kadrosunu oluşturan demokrat isimlerin okuldaki son yıllarıydı bu yıllar. 

O günlerde Necati Eğitim Enstitüsünde birlik bütünlük duygusu hâkimdi. Siyasi kamplaşmada yerleri belli olsa da sağcı olsun, solcu olsun öğretmenlerin tavırları henüz ayrımcı değildi. İlişkiler sertlikten uzaktı. Bu büyük ölçüde Osman Hatipoğlu ve Mahir Gürsel’in çatışmaları yumuşatan, öğrenciyi okul yaşamına katan, demokratik okul yönetiminden kaynaklandı.

Aşağıdaki fotoğraf bunun kanıtıdır. Fotoğrafta Osman Hatipoğlu ve eşini Sağ ve Sol görüşlü öğretmenlerin otobüs terminalinde birlikte uğurladıklarını görüyoruz, Yıl 1972. Uğurlayan öğretmenler arasında Cevdet Atmaca, Cevdet Demiray, Hüseyin Sarı, Cahit Yarış, Hacı Sulak var. 

"Açıklama: Osman Hatipoğlunun görevden ayrılması münasebeti ile Balıkesir otogarındaki uğurlama anı"

Not: Bu yazıyı kaleme alırken Necati Eğitim Enstitüsü’nde 1968-1971 yılları arasında öğrencilik yapmış, mezun olmuş, çoğu Necati Eğitim Enstitüsü öğrenci örgütünde yöneticilik yapmış öğretmenlerimizin anılarından yararlandım. Katkılarından dolayı aşağıda ismini andığım öğretmenlerime teşekkür ediyorum.

TANIKLIKLAR

Mehmet Turgay (1968 Fen Bölümü Mezunu)

Rıza Güven          (1968 Sosyal Bilgiler Bölümü Mezunu)

Feyzi Coşkun,     (1971 Sosyal Bilgiler Bölümü Mezunu)

Gani Yurtsever   (1971 Türkçe Bölümü Mezunu

Ahmet Özdemir (1971 Sosyal Bilgiler Bölümü Mezunu)

Mustafa Uslu      (NEÖ 1968, NEE Türkçe Bölümü 1971 Mezunu)