İçki ve sigara bütün dünyada en kolay vergilendirilebilir kalemlerdir. Böyle olmasının temel nedeni, kullanımı zorunlu olmayan, keyif almak için tüketilen nesneler olmaları. İçkiyi haram sayan Müslümanlar bir yana, böyle bir sorunu olamayan Hıristiyanlar ve başkaları açısından da bu genel anlayış geçerli. Biz “müskirat-ı muzırra” demişiz, yani “zararlı içkiler”; belirli bir dozdan fazlasının zararlı olduğu da dünyanın kabul ettiği bir olgu. Böyle olunca, topladığı verginin hacmini büyütmek isteyen hükümetler her şeyden önce bunlara dayarlar zammı.

İşin inceliklerini bilmem ama söylerlerdi. Örneğin bir şişe bilmem ne içkisini on dolara mı alıyorsun, bunun yedi sekizi “vergi”dir, derlerdi. Tam oran nerede seyrediyor, bilmiyorum, ama yüksek olduğu kesin.

Vergilendirme tekniği bakımından da sakıncası yok. Herksin kullanmak zorunda olduğu bir şeye vergi koyup her türlü gelir diliminden insanları aynı haraca tabi tutmuyorsun; kim kullanıyorsa ceremesini o çekiyor. Şu son vergi paketindeki “lüks” otomobil falan da aynı kategoriye giriyor.

Sonuç olarak, sigarayı –mecburen– bıraksa da içkiyi sıkı sıkı tutmaya devam eden biri olarak benim bu zamlarla sorunum yok. İçkinin de, sigaranın da, dünya standartlarının epey altında fiyatlarla satıldığı bir ülke burası.

Gelgelelim, bu vergi politikasının içine dinî-ahlakî bir şeyler de karışmaya başlayınca –başlarsa– işin tadı kaçıyor. İşin mahiyeti de değişiyor. O zaman “ahlâkçı” bir hükümetin, benim iyiliğimi düşündüğü bahanesiyle özel hayatıma müdahale ettiğini hissediyorum; iyi de ben kimseye, benim iyiliğimi düşünme yetkisi, ayrıcalığı tanımadım. İyiliğimi de, kötülüğümü de kendim düşünürüm, kendim karar veririm, kendim yaparım.

Peki, böyle bir durum var mı? Yani hükümet, basit bir yöntemle, kasasına girecek para miktarını arttırma hesabının ötesinde bazı hesaplar yapıp, bizlerin cennete gitmemizi güçleştirecek birtakım kötü alışkanlıklardan kurtarma tedbirleri almaya da girişti mi?

Böyle olduğuna dair açıkça söylenmiş bir söz olmamakla birlikte, bu kuşkuyu işaret eden karineler var. Hükümetin İslâmcı olduğu bilgisinin yanı sıra bizzat Başbakan’ın şimdiye kadar söylediği bazı sözler, örneğin: üzümün suyunu içecek yerde kendisini yememiz yolundaki “dostane” tavsiyesi ya da “tıksırma” gibi kelimelerle gösterdiği “düşmanca” tavır bu karineler arasında. Bu son olay üzerine basında aktarılan konuşmalarında da, üstü örtülü bir “dinî” altyapı olup olmadığı çok belli değil; “var” demek güç ama “yok” demek de kolay değil!

Ayrıca, geçen gün de söylediğim gibi, bunlar belirli bir bağlam içerisinde oluyor. Örneğin tam da Ramazan’da başlayan “kaldırımda masa bırakmama” seferberliği gibi olaylarla örülen bir bağlam bu. Gençlerimizi bilmem kaç yaşına kadar içkinin zararlarından korumak üzere tasarlanmış ve neyse ki Danıştay’ın bozduğu yasa bir başka örnek.

Türkiye, şöyle böyle yüz küsur yıldır, “yasayla yeni toplum yaratma” tutkusunun nesnesi olmuş bir toplumdur. Yasayla “Batılı insan” yaratma çabasından yasayla “Müslüman” yaratma çabasına geçiş, insana heyecan veren bir değişim değil.

İran önemli bir örnek. Orada birtakım “kutsallıklar” adına bütün bir toplumun hayat üslûbuna müdahale edildi, hâlâ ediliyor. Toplumun bu “iyilik” karşısında tepkisi de gittikçe büyüyor.

Böyle şeyler, ilk denenme yerinde daha uzun zaman alır; o ilk deney olması gereken hedefe ulaşınca başka yerlerde süreç çok daha kısalır. Ayrıca, her şeyi yaşayarak öğrenmek zorunda mıyız?